Γιάννης Καραχισαρίδης

Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν εκτιμήσαμε την αξία της ταινίας “Gravity”. Ίσως γιατί οι περισσότεροι πιστεύουμε ότι η τέχνη έχει αξία όταν υπακούει στους ιδεολογικούς μας προσανατολισμούς. Ουσιαστικά δηλαδή έχουμε αντιστρέψει το νόημα της. Απαιτούμε από την τέχνη να επιβεβαιώνει τις κοινωνικές και πολιτικές αντιλήψεις που έχουμε ήδη παγιοποιήσει από τα πριν στο μυαλό μας. Ενώ στη πραγματικότητα η τέχνη έχει νόημα όταν ανοίγει τους ορίζοντες μας, όταν μας κάνει να αμφισβητούμε και να επανεξετάζουμε τις ίδιες τις απόψεις μας. Επί πλέον η τέχνη έχει χρέος να καταπιάνεται όχι μόνο με την επικαιρότητα και τις κοινωνικές ανησυχίες, αλλά και με θέματα που ξεπερνούν αυτά τα τόσο συμβατικά σύνορα.

Ο Αλφόνσο Κουαρόν, ο πρώτος μεξικάνος που τιμήθηκε δίκαια με όσκαρ καλύτερη σκηνοθεσίας, αποφάσισε να ρίξει μια ματιά στον κυρίως κόσμο, εκεί δηλαδή που εμείς συμμετέχουμε σαν μια αδιόρατη και ιδιότροπη κουκκίδα. Στον κόσμο της σιωπής, που εκτείνεται από εκεί που τελειώνει η ατμόσφαιρα του πλανήτη μας μέχρι το άπειρο. Αποφάσισε να εξερευνήσει το κλίμα του σύμπαντος, εκεί που οι «καιρικές συνθήκες» είναι απόλυτες, εκεί που οι κανόνες και οι νόμοι απαγορεύουν κάθε εξαίρεση, εκεί που καμιά συναλλαγή δεν υπάρχει ως ενδεχόμενο, εκεί που η σκληρότητα είναι φυσική και δρα απολύτως αθόρυβα. Ο Κουαρόν εκεί τοποθετεί την ιστορία του. Στο απολύτως μακριά, εκεί που η ανθρώπινη φασαρία είναι παντελώς αδιάφορη, εκεί που η ζωή δεν έχει ίχνος αξίας.

Αποκτά όμως αξία όταν αυτόν τον έρημο τόπο τον επισκέπτονται ανθρώπινα όντα, που επιμένουν να είναι επιρρεπή σε διλήμματα, που δεν εγκαταλείπουν το δικαίωμα της βούλησης, εκεί, σ’ έναν κόσμο που ενώ δεν υπάρχει τίποτα, κάθε στιγμή παραφυλάει ό εύκολος θάνατος. Οι δύο χαρακτήρες του Κουαρόν εμπλέκονται στο παιχνίδι της ανάσας που τελειώνει. Στο παιχνίδι των θραυσμάτων (για όποιον είδε τη ταινία) που εκτοξεύονται αναρχικά προς κάθε κατεύθυνση, υπακούοντας όμως στους νόμους της ορμής και σε ότι ο Νεύτωνας σκέφτηκε βλέποντας ένα μήλο να πέφτει. Εκεί λοιπόν που η βαρύτητα σκηνοθετεί τα δικά της παιχνίδια, που είναι αδιανόητα για μας που πατάμε καλά στη γη, εκεί ο Κουαρόν σκηνοθέτησε τη ταινία του, αποκαλύπτοντας το νόημα της σιωπής (η σιωπή στο έργο πρωταγωνιστεί), τη δύναμη που έχει το σύμπαν μακριά απ’ την αυλή μας και πώς ο άνθρωπος όπου κι αν πάει θα κουβαλάει ανεξίτηλο τον εαυτό του, όπως στο πέρασμα του χρόνου και με περίπλοκο τρόπο έχει σφυρηλατηθεί από γνώση, εξελιγμένα συναισθήματα και ακαταμάχητη λογική.

Πολλοί πιστεύουν ότι η τεχνολογία στον κινηματογράφο εφαρμόζεται πατώντας ένα κουμπί. Γι’ αυτό και την υποτιμούν. Η αντίληψη αυτή είναι τέκνο της άγνοιας. Η τεχνολογία για να εφαρμοστεί απαιτεί πρώτα απ’ όλα φαντασία και πρόγνωση του αποτελέσματος. Η τεχνολογία είναι ένα εργαλείο όσο και μια απλή κάμερα. Το θέμα είναι πώς θα την χρησιμοποιήσεις, πώς θα την σκηνοθετήσεις. Ο Κουαρόν πήρε το όσκαρ, γιατί ήταν ο πρώτος που προσέγγισε τον έξω κόσμο με απόλυτο ρεαλισμό, χωρίς ίχνος μυθολογικού ή μυθιστορηματικού στοιχείου. Περιέγραψε τον ατελείωτο χρόνο των δευτερολέπτων, που στις ταινίες φαντασίας πάντα παρακάμπτεται. Και το πέτυχε με θαυμαστή ακρίβεια. Έκανε δηλαδή κάτι που δεν είχε ξαναγίνει. Με άλλα λόγια διεύρυνε τους ορίζοντες της τέχνης που υπηρετεί.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr