Χρήστος Μαγγούτας

Ελληνοαμερικανοί: πρώτοι στην εκπαίδευση, δεύτεροι σε πλούτο σε πλούτο απ’όλες τις εθνοπολιτιστικές μειονοτητες των ΗΠΑ;

Τα στοιχεία που αναγράφονται σ’ αυτό το άρθρο προέρχονται από το PBS (Public Broadcasting Service), το μοναδικό κρατικό και εκπαιδευτικό τηλεοπτικό δίκτυο στις ΗΠΑ με εκατομμύρια τηλεθεατές, κυρίως δασκάλους, φοιτητές, μαθητές, ακαδημαϊκούς και γενικά ανθρώπους των γραμμάτων και της τέχνης. Το δίκτυο επεκτείνεται σε όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ με 354 τοπικά κανάλια, αλλά και με δεκάδες αναμεταδότες στον Καναδά.

Το κανάλι αυτό θέλοντας να παρουσιάσει τις εθνοπολιτιστικές μειονότητες της Βόρειας Αμερικής δεν ξεκίνησε τυχαία από του Ελληνοαμερικανούς τους οποίους χαρακτήρισε ως «πρώτους στο θέμα εκπαίδευσης από όλες τις εθνότητες και δεύτερους σε πλούτο μετά τους Εβραίους».

Οι Ελληνοαμερικανοί αισθάνονται ιδιαίτερα υπερήφανοι με το σχόλιο του PBS: «Τι άλλο χρειάζομαι για να νοιώθω περήφανος για την καταγωγή μου, δηλώνει κάποιος Ελληνοαμερικανός, όταν το μόνο κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο των ΗΠΑ, μας θεωρεί ως τους πιο μορφωμένους και δεύτερους σε εισόδημα ανά κεφαλή;».

Οι Ελληνοαμερικανοί έχουν χωρίς αμφιβολία αναγνωριστεί και στην πράξη για το ρόλο τους στην ζωή της χώρας, από την υποψηφιότητα του Μιχάλη Δουκάκη, που είχε την τόλμη να αναγνώσει στην προεκλογική του εκστρατεία τον όρκο των αρχαίων αθηναίων εφήβων, που ήθελε να τον κάνει και όρκο της Αμερικής, ως το Γιώργο Στεφανόπουλο, και δεκάδες άλλους Ελληνοαμερικανούς που διαδραματίζουν σημαντικότατο ρόλο στην πολιτική και οικονομική ζωή της χώρας.

Το βασικό χαρακτηριστικό των Ελλήνων της Αμερικής είναι κατά το PBS ότι «ξεκίνησαν από το τίποτα, δηλαδή με δυο βαλίτσες, και κατέληξαν να υλοποιήσουν το αμερικάνικο όνειρο».
Το πρόγραμμα έδωσε ακόμα έμφαση στο ελληνικό πνεύμα, «the Greek Spirit», που δεν έχασαν ποτέ οι Έλληνες ακόμα κι αν πουλούσαν κάστανα σε δρόμο στη Νέα Υόρκη. «Η Ελλάδα είναι πάντα μέσα μου, λένε οι πιο πολλοί, ό,τι και να κάνω, όπου και να βρίσκομαι».
Ακόμα και ο διάσημος ηθοποιός Anthony Quinn, μεξικανικής και ιρλανδικής καταγωγής, μ” όλο που είχε γυρίσει εκατοντάδες ταινίες, είχε «κολλήσει» στο ρόλο του Ζορμπά και τελικά βαφτίστηκε Έλληνας ορθόδοξος.

«Είναι μια μαγεία που δε μπορώ να την εξηγήσω, είπαν μερικοί στο PBS. Είναι μια πνευματική ένωση με την Ελλάδα που περνάει από γενιά σε γενιά και δε σβήνει. Δεν ξέρω τι είναι. Αλλά είναι μια παντοδύναμη έλξη».

Η εκπομπή του PBS προσπάθησε να δώσει εξηγήσεις για την επιτυχία των Ελλήνων σε μια ξένη χώρα: «Είναι ένας λαός που πιστεύει στην παράδοσή του και την τιμά και την διατηρεί, αλλά την ίδια στιγμή δεν είναι φανατικός, ανέχεται κάθε άλλη κουλτούρα όσο διαφορετική κι αν είναι».

Όχι ότι οι Έλληνες δεν πέρασαν δύσκολες μέρες στην Αμερική. Πινακίδες όπως «Δεν επιτρέπεται η είσοδος σε ναύτες, σκύλους και Έλληνες» ή «John’s Restaurant, καθαρά αμερικάνικο, ούτε ποντίκια, ούτε Έλληνες» ήταν συνηθισμένες ως τα μέσα του περασμένου αιώνα. Από κοινωνιολογική ή ακόμα και ψυχιατρική άποψη αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη τιμή για μια εθνότητα που ήταν απλά μια από τις πάνω από 50 που αποτελούν το αμερικάνικο μωσαϊκό!

Δυστυχώς δεν υπάρχουν λεπτομερειακά στατιστικά στοιχεία. Ξέρουμε ότι το 1990 στην απογραφή 1,110,373 άτομα δήλωσαν στις ΗΠΑ ότι έχουν ελληνική καταγωγή, αλλά δεν έχουν γίνει συγκριτικές μελέτες με άλλες μειονότητες. Αναφέρεται ως τόσο ότι «οι Ελληνοαμερικανοί ξεπέρασαν σε εισόδημα το συνολικό πληθυσμό σε όλες τις κατηγορίες της απογραφής» («Greek-Americans exceeded the income of the total population in all categories tabulated by the census»). Στοιχεία για άλλες εθνικές κατηγορίες δεν υπάρχουν για να γίνει σύγκριση.

Η ταινία «My Big Fat GRΣΣΚ Wedding», με την επιτυχία που είχε, έδωσε στον ελληνισμό μια παγκόσμια προτεραιότητα γιατί με τον τρόπο της έδειχνε τον ελληνικό τρόπο ζωής, που σε σημαντικό βαθμό αποτελεί και τρόπο ζωής και πολλών άλλων λαών, ουσιαστικά σατιρίζοντας το ρασιοναλιστικό mondus vivendi των Αγγλοσαξώνων.

Όπως επισημάναμε και στην αρχή υπάρχει αρκετή μυθολογία για το ρόλο κάθε μειονότητας στην αμερικάνικη κοινωνία. Μερικά από αυτά μπορούμε να τα διασταυρώσουμε άλλα όχι. Ναι, είχε γίνει πρότασή στον Ουάσιγκτον να καθιερώσει τα ελληνικά ως επίσημη γλώσσα των ΗΠΑ, που όμως το αρνήθηκε λέγοντας «ας το κάνουν πρώτα αυτό οι Άγγλοι, αλλά ουδέποτε έγινε ψηφοφορία ή έστω συζήτηση σε κάποια επιτροπή. Υπάρχει ακόμα έρευνα της ΑΧΕΠΑ που βγάζει τους Έλληνες πρώτους σε επιχειρήσεις στη Βόρεια Αμερική.
Δυστυχώς δε μπορέσαμε να διασταυρώσουμε όλα τα στοιχεία αυτά. Μπορεί όμως τελικά αυτό να μην έχει μεγάλη σημασία. Η αλήθεια που βγαίνει από όλα αυτά, ακόμα κι αν σε κάποιο βαθμό αποτελούν μυθολογία, είναι ότι οι Έλληνες της Αμερικής, φορτισμένοι από τον ελληνικό πολιτισμό και από μια κληρονομημένη κουλτούρα χιλιάδων χρόνων, αποτέλεσαν καταλύτη στη διαμόρφωση μιας νέας κοινωνίας που έψαχνε να βρει τον εαυτό της. Κι αυτό είναι πέρα από κάθε αμφισβήτηση.

ΥΓ 1. Σύμφωνα με τον Marquis de Chastellux, που συνταξίδευε με τον Ουάσιγκτον τη δεκαετία του 1780, η πρόταση για την καθιέρωση των ελληνικών ως επίσημης γλώσσας των ΗΠΑ απορρίφτηκε με το σκεπτικό ότι «είναι πιο πρακτικό να μείνουμε με τη γλώσσα που έχουμε και να αφήσουμε τους Άγγλους Inquiry into the Development of English in the United States, by H.L.Mencken, New York: Alfred A. Knopf, 1921, Κεφάλαιο 2). Η πρώτη αναφορά στο θέμα αυτό έγινε το 1814 και επαναλήφθηκε σε έκδοση του 1855 (Charles Astor Bristed «The English Language in America», London, 1855. From the Quarterly, first published in Jan., 1814, p. 528)

ΥΓ 2. Για το PBS (από το Wikipedia):

The Public Broadcasting Service (PBS) is an American broadcast television network. The non-profit public broadcaster has 354 member television stationswhich hold collective ownership.[3] The network’s headquarters is located in Arlington, Virginia.

PBS is the most prominent provider of television programs to public television stations in the United States, distributing series such as Sesame Street, PBS NewsHour, Masterpiece, Frontline and Antiques Roadshow. Since the mid-2000s, Roper polls commissioned by PBS have consistently placed the service as America’s most-trusted national institution.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του. 

The article expresses  the views of the author

iPorta.gr