* Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης
και Αναπληρωτής Καθηγητής
στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Σύμφωνοι. Να μιλήσουμε για την Εκκλησία και τη χούντα, την Εκκλησία και την 4η Αυγούστου, την Εκκλησία και την Κατοχή. Το ιερατείο και τον σκοταδισμό που ενίοτε εκπροσωπεί – π.χ. ιεράρχης είναι ο Αμβρόσιος Καλαβρύτων αλλά και ο Αλβανίας Αναστάσιος ή ο Δημητριάδος Ιγνάτιος – και τον ρόλο των παραεκκλησιαστικών οργανώσεων ΖΩΗ και ΣΩΤΗΡ. Ένα να είδος θρησκευτικού μιλιταρισμού, το Opus Dei της ελλαδικής εκκλησίας. Να μιλήσουμε όμως ως ιστορικοί, όχι ευκαιριακά σαν πολιτικάντηδες, όχι ως εύκολο, δήθεν αριστερό, ξεκάρφωμα. Όχι για την πρόκληση και μόνο κάποιων ψευδοαριστερών ανακλαστικών. Όχι για μικροπολιτική. Όχι για να προσβάλουμε τη πίστη και τα ιερά κάποιων άλλων που, διάβολε, δεν είναι μειονότητα σε αυτή την χώρα. Δεν παίζουμε, ιδιαίτερα αυτή τη κρίσιμη στιγμή της πτώσης ιδεολογιών και ειδώλων, με τα πιστεύω και τα ιερά ανθρώπων που αγωνίζονται να πιαστούν από κάπου.

Άλλοι βγάζουν μια γραβάτα και το θεωρούν επανάσταση. Κι όμως πρόκειται για ένα κομμάτι πανί. Ένα κομμάτι πανί είναι και η σημαία, έμφορτο όμως σημασιών και συμβολισμών. Είμαστε έτοιμοι να καταρρίψουμε τα σύμβολα; Ιδιαίτερα όταν δεν έχουμε τίποτε για να τα αντικαταστήσουμε; Αντιλαμβάνεται κανείς πιο είναι το βαθύ, υπαρξιακό πρόβλημα αυτής της πατρίδας;

Ο κ. Φίλης είναι πολιτικός επειδή έτσι αποφάσισε το κόμμα του και η υπουργάρα που έχει υφιστάμενο έναν πρώην πρύτανη, επειδή αυτό ήταν η επιλογή του πρωθυπουργού. Δουλειά του είναι να εφαρμόζει την πολιτική της κυβέρνησης και όχι βέβαια να υποκαθιστά την ακαδημαϊκή κοινότητα ή τις επιστημονικές επιτροπές του Υπουργείου του σε θέματα που σαφώς αγνοεί. Θέματα που προσεγγίζει ο ίδιος ιδεοληπτικά λειτουργώντας σαν ξερόλας δημοσιογράφος.

Για να δώσω ένα παράδειγμα, φανταστείτε τον Φίλη υπουργό Υγείας, Οικονομίας κλπ. (Για να αντιληφθείτε πόσο πολύ εκτιμά τον ρόλο του Υπουργείου Παιδείας ο Τσίπρας). Θα έκανε άραγε δηλώσεις για τον καρκίνο ή τον πληθωρισμό; Αμφότεροι πάντως, Τσίπρας και Φίλης, δύσκολα κρύβουν το βαθύ σύμπλεγμα τους για το έλλειμμα παιδείας που τους κατατρύχει.

Δεν είναι αυτό όμως το θέμα μου. Το θέμα μου είναι οι συστηματικές όσο και άσχετες επί της ουσίας παρεμβάσεις του υπουργού Παιδείας μόνο και μόνο για να συσπειρώσει ένα φαντασιακό αριστερό κοινό. Λες και σήμερα το κρίσιμο ζήτημα που ταλανίζει την χώρα και την παιδεία, είναι τι έκαναν οι ρασοφόροι στην Κατοχή.

Σκεφτείτε να μάθει ο Φίλης τι έκανε ο Πάπας Ρώμης κατά την επιβολή του ναζισμού στην Ευρώπη. Τα κουλουβάχατα της Ιστορίας. Εν τω μεταξύ με αυτά και με αυτά 40.000 παιδάκια έμειναν εκτός δημοσίων νηπιακών σταθμών γιατί οι …πλούσιοι γονείς του υπερβαίνουν ετησίως το πλαφόν των 10.000 ευρώ! Και η θεατρική αγωγή εξαιρέθηκε από την Ε’ και την ΣΤ’ δημοτικού. Αλλά τον κ. Φίλη απασχολεί όχι αν τον φτύνει ο Άνθιμος ή τον απαξιώνει ο Αρχιεπίσκοπος αλλά τι έκανε το ’44 ο Αντιβασιλεύς Δαμασκηνός! Δουλειά δεν είχε ο διάολος…

Εν ολίγοις επείγει ο χωρισμός Εκκλησίας και Κράτους με παράλληλο ξεκαθάρισμα της περιβόητης εκκλησιαστικής περιουσίας. Αν ζούμε στον 21ο αιώνα. Αλλά βέβαια η εκκλησία βοηθάει πολιτικά, άρα δεν συγκρουόμαστε μαζί της παρά μόνο για το θεαθήναι. Σαδδουκαίοι και Φαρισαίοι!

Επίσης το πρόγραμμα και την ύλη των μαθημάτων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καταρτίζουν οι ειδικές επιτροπές κι όχι ο Φίλης στα κανάλια. Τέλος το θέμα του μαθήματος των θρησκευτικών επειδή άπτεται λεπτών συνειδησιακών ζητημάτων και πολιτιστικών συμπαραδηλώσεων δεν επιτρέπεται να αντιμετωπίζεται με τέτοια ελαφρότητα. Και το δηλώνει αυτό ένας άθεος που έχει κατά καιρούς στηλιτεύσει την αυθαιρεσία και τον σκοταδισμό της επίσημης Εκκλησίας. Άθεος μεν, ορθόδοξος δε, αν με αντιλαμβάνεστε. Επειδή αυτή είναι η κουλτούρα μου παιδιόθεν. Και δεν το κρύβω, είναι η κουλτούρα που θα ήθελα να έχουν και τα παιδιά μου. Όχι μόνο ως τυπολατρική διαδικασία αλλά και ως συμβολισμό ταυτότητας.

Από την άλλη, η θρησκεία γενικά και η Ορθοδοξία ειδικότερα είναι πολιτισμικά φαινόμενα υψίστης ιστορικής σημασίας και κομμάτι της μακραίωνης εθνικής παράδοσης που αξίζει και να διδαχτεί και, κυρίως, να κοινωνηθεί. Τα κείμενα, η προφορική και η γραπτή παράδοση, το εικονογραφικό, θεολογικό σύστημα που εκβάλλει ως τα κόμικς, το ευχαριστηριακό γεγονός και η σημασία του μέσα στο χρόνο, συνιστούν όχι μόνο σύμβολα αλλά και ουσία. Όχι μόνο τυπολατρική γνώση αλλά και υπαρξιακό προβληματισμό. Άρα σε μιαν εποχή απορφανισμού και απώλειας του νοήματος, ας είμαστε πολύ προσεχτικοί με εκείνα τα σύμβολα που διασώζουν ένα ελάχιστο ταυτότητας. Ακόμα.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr