Δρ Δέσποινα Κατσώχη

Η πρόσφατη αύξηση των κρουσμάτων ιλαράς στην χώρα μας οφείλεται στην επιδημική έξαρση των τελευταίων μηνών στην Ευρώπη. Η ιλαρά είναι μια από τις κύριες αιτίες θανάτου στα μικρά παιδιά, αν και υπάρχει ασφαλές εμβόλιο που είναι ο μοναδικός τρόπος προστασίας.

Ο ιός της ιλαράς εμφανίζεται με υψηλό πυρετό, επιπεφυκίτιδα, καταρροϊκά, διάρροιες, ένα χαρακτηριστικό εξάνθημα, κακουχία κλπ. Είναι ένα πολύ σοβαρό εξανθηματικό νόσημα και πολύ μεταδοτικό: όσοι έρθουν σε επαφή με πάσχοντα και δεν έχουν κάνει εμβόλιο, ή δεν έχουν περάσει ιλαρά, θα κολλήσουν. Περισσότερο κινδυνεύουν τα βρέφη, παιδιά κάτω των 5 ετών και ενήλικες άνω των 20 ετών.

Οι συχνότερες επιπλοκές σε ότι αφορά το πεπτικό είναι η διάρροια (8%) και σπανίως η παροδική ηπατίτιδα. Η ιλαρά προκαλεί και σοβαρές επιπλοκές όπως: πνευμονία (2 στα 20 παιδιά), εγκεφαλίτιδα (1 στα 1000 παιδιά) και ωτίτιδα. Στις σοβαρές επιπλοκές συγκαταλέγονται η μόνιμη τύφλωση από κερατίτιδα του οφθαλμού ή βλάβη του οπτικού νεύρου και η κώφωση ως αποτέλεσμα βλάβης του ακουστικού νεύρου. Οι ενήλικες εμφανίζουν πνευμονία (30%), μέση πυώδη ωτίτιδα (29%) και ιγμορίτιδα (25%).

Τον ιό μεταδίδουν ρινικές και φαρυγγικές εκκρίσεις και σπανιότερα μολυσμένα από τον ιό αντικείμενα Όσοι προσβλήθηκαν από ιλαρά μεταδίδουν τη νόσο 4 ημέρες πριν την εμφάνιση του εξανθήματος και μέχρι 4 ημέρες μετά την εμφάνιση του εξανθήματος. Ο χρόνος επώασης είναι περίπου 10 ημέρες. Οι περισσότεροι αναρρώνουν πλήρως αλλά γεγονός είναι ότι δεν υφίσταται φάρμακο παρά μόνο υποστηρικτική θεραπεία: αντιπυρετικά, κατά προτίμηση παρακεταμόλη για τον πυρετό, όχι αντιβίωση, πολλά ενάντια στην αφυδάτωση υγρά από τον ψηλό πυρετό, ανάπαυση στο κρεβάτι χωρίς διάβασμα και τηλεόραση γιατί τα μάτια είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα.

Ποιοι δεν κάνουν εμβόλιο;

 Οι έγκυες: μπορούν να εμβολιασθούν μετά τον τοκετό. Όσες εμβολιασθούν για ιλαρά, μπορούν να μείνουν έγκυες μετά τέσσερις εβδομάδες.

 Όσοι παρουσίασαν μια απειλητική αλλεργική αντίδραση σε προηγούμενη δόση του ΜΜR, ή σε εμβόλια που περιέχουν νεομυκίνη, ή άλλο συστατικό που περιέχεται στο εμβόλιο MMR. Ενημερώστε τον γιατρό αν έχετε αλλεργίες.

 Άρρωστοι από κάποιο νόσημα, εμβολιάζονται όταν γίνουν καλά.

 Ενημερώστε το γιατρό αν: εμβολιαστήκατε με άλλο εμβόλιο πριν 4 εβδομάδες, έχετε προβλήματα με το ανοσοποιητικό ή παίρνετε φάρμακα όπως κορτιζόνη, έχετε οποιαδήποτε μορφή καρκίνου, υποβάλλεστε σε θεραπεία με ακτινοβολίες ή φάρμακα, μεταγγισθήκατε πρόσφατα ή πήρατε άλλα παράγωγα αίματος ή αν είχατε κάποια στιγμή χαμηλά αιμοπετάλια.

 Για τα παιδιά: ο παιδίατρος ελέγχει αν έχει ιστορικό σπασμών το ίδιο το παιδί, γονιός, αδελφός ή αδελφή του, αν έχει ή εμφάνισε στο παρελθόν χαμηλά αιμοπετάλια ή άλλη διαταραχή του αίματος, αν πρόσφατα μεταγγίσθηκε ή έλαβε παράγωγα αίματος, ή αν έχει πυρετό ή κάποιο άλλο νόσημα οπότε ο εμβολιασμός πρέπει να αναβληθεί μέχρι την πλήρη ανάρρωσή του. Τα παιδιά με ελαφριά ίωση (συνάχι ή βήχα), χωρίς πυρετό, μπορούν να εμβολιασθούν.

Αν έρθετε σε επαφή με κάποιον που έχει ιλαρά, ενημερώνετε το γιατρό για να μην θέσετε σε κίνδυνο άλλα άτομα. Αν δεν υπάρχουν γραπτά στοιχεία εμβολιαστείτε με εμβόλιο ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς (MMR) ή ελέγξετε με εξέταση αίματος εάν έχετε αντισώματα για την νόσο.

Για το εμβόλιο…

Το εμβόλιο ιλαράς είναι πολύ αποτελεσματικό. Μια δόση είναι περίπου 93% αποτελεσματική αν εκτεθείτε στον ιό. Δύο δόσεις είναι περίπου 97% αποτελεσματικές. Κυκλοφορεί στο εμπόριο σε μία σύριγγα μαζί με την ερυθρά και την παρωτίτιδα και περιέχει ζωντανούς, εξασθενημένους ιούς ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς. Η εμφάνιση αυτισμού μετά από εμβολιασμό για ιλαρά έχει μετά βεβαιότητας αποδειχτεί, ότι είναι ΜΥΘΟΣ.

Οι ενήλικες που γεννήθηκαν μετά το 1970 στην Ελλάδα, πρέπει είτε να επιβεβαιώσουν την ανοσία τους στην ιλαρά, την παρωτίτιδα και την ερυθρά, είτε να έχουν σαφές ιστορικό 2 δόσεων του εμβολίου MMR.