Συνεχίζουμε ξεδιπλώνοντας όλο και περισσότερο τους διπλωματικούς λαβυρίνθους των Μεγάλων Προστάτιδων Δυνάμεων.

Το γαλλικό σχέδιο, για το οποίο μιλήσαμε την προηγούμενη εβδομάδα, στρεφόταν έμμεσα εναντίον της Αγγλίας, αποβλέποντας στον παραμερισμό και την υπονόμευσή της. Με διαλυμένη την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο Μοχάμεντ Άλι της Αιγύπτου-ήδη φίλος των Γάλλων- θα γινόταν ανεξάρτητος και θα βοηθούσε να αποκοπεί για την Αγγλία ο ζωτικός δρόμος προς την Ινδία. Αλλά, άργησε να φτάσει στον προορισμό του. Τα μέσα επικοινωνίας της εποχής κάθε άλλο παρά γρήγορα ήταν και οι ρωσικές δυνάμεις φτάνουν έξω από την Κωνσταντινούπολη, αν και τελικά ο Ρώσος στρατηγός δεν αποτόλμησε την αποφασιστική αναμέτρηση. Οι άνδρες του είχαν υποστεί μεγάλες φθορές και φοβήθηκε μια ενδεχόμενη ήττα. Ωστόσο, αυτή η στάση έκρυβε και πολιτικά κίνητρα.
Ο τσάρος σκεπτόταν τον αντίκτυπο των πιθανών θριάμβων του, στην ουσία φοβόταν την αντίδραση της Αγγλίας. Έτσι, για μια ακόμη φορά, εφαρμόστηκε το παλιό δόγμα της ρωσικής πολιτικής: καλύτερα μια Τουρκία παραπαίουσα στα νότια σύνορα, παρά οι Δυτικές δυνάμεις στα δυτικά.

Ο ίδιος ο Ρώσος υπουργός των Εξωτερικών έγραψε: « Η Ρωσία μπορούσε, ίσως, να καταφέρει το τελευταίο πλήγμα εναντίον της Οθωμανικής μοναρχίας. Αλλά αυτή η μοναρχία, αναγκασμένη για την επιβίωσή της να διατελεί υπό ρωσική προστασία, ήταν προτιμότερη για τα πολιτικά και εμπορικά συμφέροντα της Ρωσίας από όλες τις άλλες λύσεις, τη μεγάλη επέκταση με κατακτήσεις, ή την υποκατάσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από κράτη που, αργά ή γρήγορα, θα συναγωνίζονταν τη Ρωσία σε ό,τι αφορά την ισχύ, τον πολιτισμό, τη βιομηχανία, το εμπόριο».

Από την αρχή ο τσάρος Νικόλαος δεν ήθελε τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Νωρίτερα την ίδια χρονιά είχε προτείνει στην Πύλη ειρήνη, μέσω του πεθερού του, βασιλιά της Πρωσίας. Και ο Σουλτάνος, γνωρίζοντας ότι ο ρωσικός στρατός βρισκόταν έξω από την Αδριανούπολη, είχε δεχτεί να διαπραγματευθεί με τους Ρώσους. Αλλά, όταν έμαθε ότι οι Ρώσοι μπήκαν στην Αδριανούπολη, κατέρρευσε. Ειδοποίησε αμέσως τους πρεσβευτές της Αγγλίας και της Γαλλίας και τους ανακοίνωσε ότι δέχεται τη Συνθήκη του Λονδίνου για τη σύσταση υποτελούς Ελληνικού κράτους, ηγεμονικού τύπου. Η Πύλη υποχώρησε σε όλα τα μέτωπα. Το σχέδιο της Αγγλίας είχε πετύχει και με τη ρωσική πολεμική νίκη, η πολιτική ύπαρξη της Ελλάδας αποκτούσε σάρκα και οστά.

Η τελευταία μάχη του ελληνικού Αγώνα θα δοθεί στις 24 Σεπτεμβρίου 1829, στην Πέτρα τη Βοιωτίας. Στα χέρια των Τούρκων εξακολουθεί να παραμένει η Αθήνα. Οι εκπλήξεις δεν έλειψαν.

Το γεγονός ότι η εφαρμογή των όρων της Συνθήκης του Λονδίνου οφειλόταν στα ρωσικά όπλα, θεωρήθηκε από τους Άγγλους πλήγμα και κλονισμός του γοήτρου τους. Οι Έλληνες έδειχναν πάλι συμπάθεια στους Ρώσους, ενώ ο φόβος να εμφανιζόταν ο τσάρος σαν προστάτης των ομοδόξων Ελλήνων, θα εμπόδιζε τις δικές τους παρεμβάσεις. Σοβαρό πλήγμα θα ήταν και το ελληνικό εμπορικό ναυτικό, που θα εκμεταλλευόταν σχεδόν μονοπωλιακά τον Εύξεινο Πόντο, με τη βοήθεια της Ρωσίας, ανοίγοντας πανιά για την κυριαρχία ολόκληρης της Μεσογείου. Οι Άγγλοι ανησυχούσαν σοβαρά, διαβλέποντας την δημιουργία μιας ισχυρής ελληνικής ναυτιλίας, απόλυτα ανταγωνιστικής ακόμη και σε διεθνή κλίμακα ( φανταστείτε, φίλοι μου, για πόσα πράγματα μας είχαν ικανούς!)

Το ελληνικό ζήτημα είχε μετατραπεί σε εφιάλτη. Μετά τον θάνατο, μάλιστα, του Κάνιγκ, η νέα συντηρητική κυβέρνηση ξαναγύρισε στην στείρα και αντιδραστική πολιτική του Castlereagh. Έτσι, οι πρωτοβουλίες για το ελληνικό ζήτημα- μέρος του Ανατολικού- πέρασαν στους Γάλλους και τους Ρώσους. Ήταν τέτοια η σύγχυση των Άγγλων, που διεμήνυσαν στη Γαλλία ότι αν δεν αποχωρούσε άμεσα το γαλλικό εκστρατευτικό τους σώμα από την Ελλάδα, θα διέκοπταν τις διπλωματικές τους σχέσεις! Αλλά, αυτή η κίνηση, έδωσε μεγάλες ανάσες στον Τούρκο Σουλτάνο, που διέβλεπε τέλος πίεσης και απειλών εκ μέρους των Ελλήνων.

Ωστόσο, η αγγλική σύγχυση συνεχιζόταν. Η πολιτική τους άλλαζε διαρκώς. Μέσα από αυτή την αλλοπρόσαλλη κατάσταση, η μέχρι πρότινος εχθρική στάση της στους Έλληνες και τους αγώνες τους, κάνει μια τεράστια στροφή: η Αγγλία εισηγείται ξαφνικά τροποποίηση του Πρωτοκόλλου της Συνθήκης του Λονδίνου και προτείνει να αναγνωριστεί ως ανεξάρτητο το νέο ελληνικό κράτος- αλλά μέχρι τον Αχελώο. Άφηνε, δηλαδή στους Τούρκους ένα μέρος της Αιτωλίας και ολόκληρη την Ακαρνανία- μαζί και το Μεσολόγγι! Κι’ ούτε λόγος για τα νησιά…

Το σκεπτικό τους θα το δούμε στη συνέχεια.

Μέχρι τότε, να είστε καλά, να περάσετε ευτυχισμένα και χαρούμενα Χριστούγεννα και να γεμίσετε με αγάπη τις καρδιές σας.

Δήμητρα Παπαναστασοπούλου