Μανώλης Δημελλάς

Αν κάποια άγνωστα εξωγήινα όντα έφταναν στον πλανήτη μας και είχαν ερωτηματικά για το είδος μας και κουβαλούσαν σεντόνια από

βασανιστικές απορίες για τη ζωή στη γη, είναι σίγουρο ότι θα ήθελα να ήταν τυχεροί και στο δρόμο τους να συναντούσαν ανθρώπους όπως

η Άννα

Η Άννα Κατωγυρίτη είναι ένα διαφορετικό κορίτσι, ίσως να τη λένε περίεργη ή ιδιότροπη, μα σίγουρα είναι αντισυμβατική, γιατί άφησε την

ησυχία του νησιού της, την ασφάλεια της οικογένειας, εγκατέλειψε τους τυφλούς καιρούς μας και βγήκε να κυνηγήσει ένα…σύννεφο.

Βάλθηκε να σκαρφαλώσει στο πρώτο της παιδικό όνειρο: την ίδια ώρα που το περιβάλλον πίεζε να προσγειωθεί στην ωμή πραγματικότητα

εκείνη έβαζε πλώρη για να γνωρίσει και να προσφέρει ζεστασιά κι αγάπη στα υπόλοιπα ζωντανά του πλανήτη, έτσι μοιραία απέφευγε το

κυρίαρχο θέμα της σύγχρονης ανθρωπότητας, τη λατρεία για τη μοναδικότητα του είδους και του εαυτού μας, κυρίως έμεινε μακριά από

έναν ανόητο συνωστισμό γύρω από ίδια θέματα και κοινότυπες αγωνίες, που όμως προκαλούν της πιο μεγάλες αρρώστιες της ψυχής.

Σήμερα, στα 28 της, και είναι μια ανάσα πριν από το πτυχίο της κτηνιατρικής στο πανεπιστήμιο Virginia-Maryland Regional College, όμως

έχει ήδη ολοκληρώσει με επιτυχία σπουδές Βιολογίας από το πανεπιστήμιο της Κρήτης.

Είναι μια ακόμη ξεχωριστή Ελληνίδα σπουδάστρια στην ήπειρο του άκρατου καπιταλισμού και της ακόρεστης ευκαιρίας. Όμως τα ΒΡΑΒΕΙΑ

και η αναγνώριση είναι τα λιγότερα που τη χαρακτηρίζουν, αυτά τα κέρδισε τίμια με την εξυπνάδα της και αμέτρητες ώρες μελέτης.

Το κλειδί για την Άννα Κατωγυρίτη κρύβεται στη Συναισθηματική Νοημοσύνη και αποδεικνύεται και στις πιο μικρές καθημερινές πράξεις.

Το 2011 έκανε το πρώτο αληθινά μεγάλο της βήμα, ταξίδεψε εθελόντρια στην Ινδονησία, ακολούθησε την ομάδα Tasikoki Wildlife Rescue

και πρόσφερε τις γνώσεις και το χρόνο της στα ζώα που ταλαιπωρούνται και πληγώνονται από το είδος μας, από αχόρταγους ανθρώπους.

Εκεί, στα βόρεια του νησιού Sulawesi, γνώρισε δυο κόσμους, από τη μια είναι αυτά που ονομάζουμε «άγρια» θηρία, όλα εκείνα που

καταφέρνουμε να τα κάνουμε παρείσακτα είδη μέσα στο ίδιο τους το σπίτι! Και από την άλλη επιβεβαίωσε το σκληρό και βάρβαρο ρόλο των

χαρισματικών και ομιλητικών δίποδων, τη δική μας υπερτροφική και αιμοδιψή αγέλη.

Η διακίνηση και η κακοποίηση των ζώων, αλλά και η καταστροφή του περιβάλλοντος ξεπερνά κάθε φαντασία και πέρα από μερικούς

«μουρλούς» παθιασμένους εθελοντές, δεν υπάρχει τίποτε για να προστατέψει έναν κόσμο που χάνεται! Μάλιστα σήμερα η Άννα αναρωτιέται

και διαμαρτύρεται για τις φωτιές που μαίνονται σε μήκος 5.000 χιλιομέτρων, έχουν κάψει δεκάδες ζώα, έχουν ξεσπιτώσει τους

απροστάτευτους μόνιμους κατοίκους στην περιοχή της, αλλά η παγκόσμια κοινότητα και τα διεθνή media κλείνουν μάτια και αυτιά, για τους

ανεξήγητους(;) ή μήπως προφανείς λόγους της καταστροφής δεν λένε κουβέντα! Άραγε να είναι το γάλα καρύδας και η εκμετάλλευση των

δασών τόσο ισχυρό κίνητρο για να διαλύσουμε τον πλανήτη;

Αν για την Άννα Κατωγυρίτη το ταξίδι στη Βόρεια Ινδονησία ήταν ορόσημο, το φετινό της (2015), στο Κογκό της Αφρικής, την έκανε να

αποκτήσει εμπειρίες που θα καθορίσουν τα επόμενα βήματα της ζωής και της ιστορίας της. Αιτία μια χαρισματική γυναίκα που αντιστάθηκε

απέναντι στην ανθρώπινη αντίληψη για τα ζώα, ενώ ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να σπάει νοοτροπίες και να αλλάζει τη σχέση (ίσως και

τους ρόλους) των ανθρώπων με τα «θηρία». Πρόκειται για την πρέσβειρα Ειρήνης της UNESCO την διάσημη Βρετανή ανθρωπολόγο Δρ.

Jane Goodall.

Η αγάπη της Άννας για τα ζώα και η ειλικρινή επικοινωνία με την Goodall την έφερε στο κέντρο Αποκατάστασης Χιμπατζήδων

Tchimpounga  στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό, και αν και το πρόγραμμα δεν δέχεται εθελοντές, το γεμάτο βιογραφικό και το αληθινό της

πάθος άλλαξαν τα δεδομένα!Πέρασε δυόμιση μήνες φροντίζοντας χιμπατζήδες, μαδρίλους μα και άλλα άγνωστα στους πολλούς ζώα, έτσι

απέκτησε τόσες εμπειρίες που η Ελληνίδα ακτιβίστρια θέλει να μοιραστεί μαζί μας.

Μόνο ένας φράχτης ξεχώριζε αυτό το πρωτότυπο κοινόβιο ανθρώπων και θηρίων, όμως η επαφή ήταν ελεύθερη και μακριά από κάθε είδος

φόβου. Ευτυχώς που οι κάτοικοι της περιοχής πιστεύουν ότι οι χιμπατζήδες είναι μετενσάρκωση των ανθρώπων που έχουν φύγει από τη

ζωή.

Κάπου εδώ γεννιούνται και οι πρώτες απορίες! Τα διαφορετικά πλάσματα από τα δίποδα, που δεν γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση, τι

καταλαβαίνουν; Nιώθουν κάτι ή πρόκειται για σακιά από κρέας και κόκαλα που προορίζονται μόνο για την ευχαρίστηση μας και το πιάτο

μας; Tελικά πόσο εύκολα και ανώδυνα μπορούμε να σκοτώνουμε ένα γουρούνι για να κάνουμε μελέτες με τον εγκέφαλο του;

-Άννα τι σε κάνει να διαλέγεις και να δίνεσαι στα ζώα;

-Η αγάπη μου για την κτηνιατρική ξεκίνησε από την ηλικία των 5 χρόνων όταν μεγάλωνα στην Κάρπαθο. Τότε δεν είχαμε κατάλληλη

κτηνιατρική φροντίδα και ως παιδί έβρισκα συνέχεια ζώα που είτε είχαν δηλητηριαστεί, είτε είχαν κάποια ασθένεια. Τα έφερνα στο σπίτι και

τα έκρυβα στο δωμάτιο μου, που ήταν σαν το μικρό μου ιατρείο. Η οικογένεια μου θυμάται ότι όταν με ρώτησαν γιατί θέλω να γίνω

κτηνίατρος τους είπα «γιατί τα ζώα δεν λένε ποτέ ψέμματα, και στα μάτια τους βλέπεις αγάπη και αλήθεια». Προσωπικά δεν το θυμάμαι

αυτό, αλλά ως παιδί έτσι ένιωθα και έτσι νοιώθω ακόμα.

Η ιατρική και η κτηνιατρική είναι δύο ίδιες επιστήμες. Η αγάπη μου για την κτηνιατρική δεν αποκλείει την αγάπη μου για την ιατρική.

Αντιθέτως, η μία επιστήμη μαθαίνει από την άλλη. Μάλιστα, αυτό είναι το αντικείμενο μίας νέας ιδέας που λέγεται «Μία Υγεία» – “One

Health”-, το οποίο έχει αποκτήσει διαστάσεις στην Αμερική και προάγει την συνεργασία κτηνιάτρων, γιατρών και περιβαλλοντολόγων διότι

όλα είναι αλληλένδετα. Οπότε, τελικά για να σου απαντήσω στο ερώτημα, αφοσιώθηκα στην κτηνιατρική γιατί μεγαλώνοντας στην Κάρπαθο

-την όποια αγαπώ ιδιαίτερα- νόμιζα ότι δεν υπάρχουν κτηνίατροι στον κόσμο, ενώ υπάρχουν πολλοί γιατροί! Φυσικά- και ευτυχώς τώρα

ξέρω ότι υπάρχουν εκατομμύρια κτηνίατροι!

-Τα υπόλοιπα ζώα του πλανήτη μας αντιλαμβάνονται την ανθρώπινη ματαιοδοξία;

-Αυτό είναι μεγάλο ερώτημα! Υπάρχουν μέρη στον πλανήτη όπου τα ζώα δεν είχαν δει ποτέ ανθρώπους μέχρι πρόσφατα. Αυτά τα

συγκεκριμένα ζώα δεν είχαν φόβο για τους ερευνητές και μάλιστα πήγαιναν κοντά τους με περιέργεια. Αυτό έδειξε πως όταν το ζώο δεν

έχει γνωρίσει την κακή πλευρά του είδους μας, μπορεί να τον εμπιστευτεί περισσότερο. Στην Αφρική, οι ελέφαντες για παράδειγμα που

βρίσκονται στα δάση του Κονγκό είναι πολύ επιθετικοί προς τους ανθρώπους και αυτό επειδή – ως πολύ κοινωνικό είδος που έχει

συναίσθηση του τι σημαίνει οικογένεια- έχουν δει μέλη της αγέλης τους να σκοτώνονται από “poachers” (ψάχνω την λέξη στα ελληνικά).

Οπότε δεν εμπιστεύονται κανέναν. Μάλιστα, όταν ήμουν στο εθνικό πάρκο Κονκουάτι – μου έλεγαν να μείνω μακρυά από το οπτικό πεδίο

οποιουδήποτε ελέφαντα διότι θα ερχόντουσαν κατά πάνω μου. Για να μην μακρηγορώ, αυτό λέει πολλά για το πόσο εμείς οι άνθρωποι

έχουμε χαλάσει τη σχέση μας με υπέροχα ζώα. Ξεχνάμε ότι αυτός ο πλανήτης δεν ανήκει μόνο σε εμάς, αλλά τον μοιραζόμαστε με

εκατομμύρια οργανισμούς. Έχουμε καταστρέψει παρθένα δάση και έχουμε οδηγήσει διάφορα είδη ζώων υπό εξαφάνιση (υπολογίζεται ότι

περίπου 200 είδη φυτών και ζώων χάνονται κάθε ημέρα). Ωστόσο, πιστεύω ότι ο κόσμος έχει αρχίσει και ξυπνάει. Όπως λέει και η Δρ.

Γκούνταλ, υπάρχει ελπίδα.

-Η επιστήμη της κτηνιατρικής είναι η δική σου διέξοδος;

-Νομίζω ότι ακόμα ψάχνω αυτό που ακριβώς θέλω…ή για να το θέσω αλλιώς θέλω πολλά και πάνω απ’ όλα θέλω να συμβάλλω σε αρκετά,

και ψάχνω τρόπους να τα συνδυάσω. Ένας καθηγητής μου το είχε θέσει πολύ καλά μια μέρα. Μου είπε «Άννα, είσαι σαν ένα μικρό παιδί

που θέλει να γίνει αστροναύτης, μάγειρας, γιατρός, δικηγόρος κτλ… πρέπει να διαλέξεις».

Αυτό το ανέφερε επειδή μου αρέσουν διάφορες ειδικότητες μέσα στην κτηνιατρική, σε συνδυασμό με την έρευνα, την περιβαλλοντολογία,

τα δικαιώματα των ζώων καθώς και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ωστόσο, είμαι ένα άτομο πιστεύω, που όταν μου λένε ότι δεν μπορώ να κάνω

κάτι…κάπως τα φέρνει ο Θεός και καταλήγω και το κάνω.

Δεν θα είχα φτάσει εδώ σήμερα, μεγαλώνοντας σε μια χώρα που σκοτώνει τα παιδιά της, αν άκουγα τι μου λένε οι γύρω μου.

Ήρθα Αμερική, πήγα Ινδονησία και Αφρική μόνη μου, και θα επιστρέψω ξανά Ινδονησία σύντομα. Οπότε, αυτό που θέλω να πω είναι ότι η

ευκαιρία που μου δόθηκε να σπουδάσω εδώ όχι μόνο μου έδωσε τη δυνατότητα να βρω αυτό που ονειρευόμουν, αλλά άνοιξε δρόμους που

δεν ήξερα ότι υπήρχαν.

Η Άννα Κατωγυρίτη είναι μια Ελληνίδα ακόμη, ένας άνθρωπος που όμως κάνει τη διαφορά! Μπορεί να αλλάξει τη φορά στους δείκτες των

ρολογιών; Μήπως ο Κούκος που δεν φέρνει την Άνοιξη δεν είναι παρά ένα ψόφιο παραμυθάκι;

Αν δεν σταθούμε στο άτομο, την ενέργεια και την ξεχωριστή του δύναμη δεν θα κάνουμε ούτε ένα βήμα μπροστά. Τα παραδείγματα για την

νοημοσύνη των ζώων είναι απίστευτα, όμως ελάχιστοι στέκονται σε αυτά και αντιμετωπίζουν τα χαρίσματα τους σαν παιγνίδια τσίρκου, όμως

όταν ένας άνθρωπος, όπως η Άννα, γίνεται παράδειγμα με τη στάση και της επιλογές της, τότε μπορούν να ταρακουνηθούν, ακόμη και να

αλλάξουν τα δεδομένα κάποιοι συνάνθρωποι γύρω του.

Τότε η διαφορετική σκέψη και η πιθανότητα ουσιαστικής εξέλιξης αποκτά οντότητα και ύπαρξη. Όπως ακριβώς γίνεται και στο πρόγραμμα

της Δρ. Jane Goodall «Ρίζες και Βλαστοί», το οποίο ξεκίνησε από την Τανζανία και τώρα εφαρμόζεται σε 97 χώρες σε όλο τον κόσμο.

Η ονομασία του είναι συμβολική, όπως περιγράφει η δημιουργός του:

Οι ρίζες δημιουργούν μια σταθερή βάση. Οι βλαστοί φαίνονται πολύ μικροί αλλά για να φτάσουν στον ήλιο μπορούν να γκρεμίσουν και

τοίχο, σκεφθείτε τον τοίχο σαν τα προβλήματα που έχουμε δημιουργήσει στον πλανήτη μας περιβαλλοντικά και κοινωνικά. Είναι ένα μήνυμα

ελπίδας. Εκατοντάδες χιλιάδες νέοι άνθρωποι στον κόσμο, μπορούν να διαπεράσουν τον τοίχο και να δημιουργήσουν έναν καλύτερο κόσμο

για όλους. Το πιο σημαντικό μήνυμα μέσα από το πρόγραμμα «Ρίζες και Βλαστοί» είναι ότι ο καθένας από εμάς μπορεί να κάνει τη διαφορά,

κάθε μέρα. Έχουμε την επιλογή, όλοι εδώ μέσα έχουμε την επιλογή τι είδους διαφορά θέλουμε να κάνουμε. Οι πολλοί φτωχοί δεν έχουν

αυτή την επιλογή. Εμείς πρέπει να αλλάξουμε τα πράγματα, έτσι ώστε να δοθεί αυτή η επιλογή και σε αυτούς.

Η Άννα θα μας εξηγήσει ακόμη πιο απλά τις ρίζες και τους βλαστούς: «σε μια γειτονιά κάποια μικρά παιδιά χρεώθηκαν με ένα

πρόβλημα, έπρεπε δώσουν λύση για τα περιττώματα των σκύλων, που σκέπαζαν τα πεζοδρόμια και τους δρόμους».

Μα θα πείτε, με τέτοιες σαχλαμάρες θα ασχοληθούμε! Μάλιστα, στις δικές μας πόλεις δεν έχουμε βρει λύση ούτε για τέτοια μικροπράγματα

και πνιγόμαστε μέσα από παρόμοιες…ανοησίες που μόσχο-μυρίζουν!

Λύση τελικά βρέθηκε, το θέμα είναι η συμμετοχή και ο ενεργός ρόλος μέσα στην κοινωνία που δεν είναι κτήμα αποκλειστικά μιας

ανθρώπινης γενιάς. Γιατί όπως επαναλαμβάνει η παθιασμένη ακτιβίστρια και ερωτευμένη με όλα τα είδη ζωής, κτηνίατρος Άννα Κατωγυρίτη:

«Αν κλείσεις το στόμα σου στο κάθε πρόβλημα δεν είσαι Αμέτοχος, είσαι Συμμέτοχος!»