Ηλίας Καραβόλιας  

[email protected]

Είναι μάλλον δεδομένο πλέον: γεμίσαμε κομμουνιστοφάγους και αντιφασίστες. Ο εμφύλιος στα social media( στο 2017) καλά κρατεί. Αναλύονται και συγκρίνονται εγκλήματα ναζισμού, σταλινισμού, αλλά και το πώς λειτούργησαν τα ολοκληρωτικά καθεστώτα και ο φασισμός.

Έτοιμοι κάποιοι, όπως πάντα, να θυμηθούν τον εμφύλιο μετά την Κατοχή, τα αλέθουν όλα στον μύλο τους. Ειδικά δε εκείνοι που τυγχάνει να είναι και ιδεολόγοι με ισχυρή άποψη, άσχετα αν δεν γνωρίζουν απο που ξεκινά και που καταλήγει το δόγμα που πιστεύουν (σημ: το λέω αυτό γιατί άκουσα πρόσφατα έναν έμπειρο πολιτικό να αναρωτιέται σε τι οφείλουν τα ονόματα τους, η Δεξιά και η Αριστερά ! Το να μην ξέρεις ότι αυτός ο διαχωρισμός ξεκίνησε από τη διάταξη των καθισμάτων στην γαλλική εθνοσυνέλευση, μάλλον δείχνει οτι αγνοείς τι εστί γαλλική επανάσταση, γιατί συνέβη, ποιός ήταν ο Ροβεσπιέρος και οι Ιακωβίνοι, η τρομοκρατία, και ότι άλλο καταγράφηκε εκείνη την περίοδο, χρήσιμο ή μή, για την ανθρωπότητα).

Η ουσία είναι άλλη. Ο Έλληνας μάλλον δεν θέλει να ”διαβάσει” καλά τις πολιτικές θεωρίες του παρελθόντος και τις μεταλλάξεις τους στον χρόνο, γιατί προφανώς δεν θέλει να αλλάξει το δόγμα του, την εύκολη πίστη του σε αυτό που τον βολεύει, σε αυτό που δεν θα τον κουράσει να ”σκεφτεί” μήπως σκέφτεται λάθος. Νομίζω όμως οτι είναι κρίμα να μην κατανοούμε στη χώρα μας το γιατί η μεγάλη μάζα των πολιτών δεν είναι ούτε Δεξιοί, ούτε Αριστεροί και γιατί δεν τάσσονται σε μια ιδεολογία. Την ίδια ώρα όμως, οφείλω να το πώ, οι εξισωτικές ρητορείες και η ευκολία με την οποία αλλοιώνεται η Ιστορία δείχνουν μια πραγματικότητα: τα άκρα φλέρταραν πάντα με το θυμικό μας. Γι αυτό και λέω οτι η σκόπιμη εξισωτική λογική είναι άκρως επικίνδυνη.

Διαβάζει λοιπόν κανείς, στο facebook κυρίως, ανιστόρητα πράγματα, πρόχειρα πορίσματα και γενικεύσεις. Η ουσία είναι οτι αγνοούμε το πώς οι έννοιες πλάθονται μέσα στην Ιστορία, πώς σμιλεύονται, πώς τα συμβολικά φορτία και τα νοήματα παλινδρομούν ανάλογα με την αποτύπωση των πραγμάτων. Η αλήθεια είναι οτι δεν χρειάζεται να ασπαστεί κάποιος μια ιδεολογία για να μπορεί να σκέφτεται και να εκφέρει γνώμη. Το να καταδικάζεις πχ. ταυτόχρονα το χιτλερικό και το σταλινικό καθεστώς, δεν προϋποθέτει εμβάθυνση στους -ισμούς. Το να μπερδεύεις όμως τις ιδεολογικές ρίζες των καθεστώτων με την κατάληξη τους, είναι δείγμα απλουστευτικής προσέγγισης.

Οι περισσότεροι δε στο διαδίκτυο νοιάζονται για την θέση που θα πάρει στα δρώμενα αυτός που κάνει μια ανάρτηση (σημ: το ίδιο αναμένουν και για μένα πολλοί αναγνώστες αυτή την στιγμή), για να του επιτεθούν. Στην ουσία για να αυτοεπιβεβαιωθούν για τα πιστεύω τους, τασσόμενοι υπερ μιας ιδεολογίας, υπερ μιας ερμηνείας της Ιστορίας.

Οι οπαδοί των άκρων (ουκ ολίγοι σ’ αυτόν τον τόπο) ίσως με βρούν αντίθετο, γκρίζο και άχρωμο. Δεν με πειράζει. Με ενδιαφέρουν αυτοί που αρνούνται την στράτευση και ξέρουν οτι δεν μπορούμε να καταργήσουμε τον καπιταλισμό, αλλά μπορούμε να τον κάνουμε πιο ανθρώπινο. Για να το κατανοήσουμε αυτά, πρέπει πρώτα να διαβάσουμε,πρέπει πρώτα να μελετήσουμε αδογμάτιστα. Και ο Έλληνας, το ξαναλέω και ας κουράζω, δεν θέλει να διαβάσει γιατί δεν θέλει να αλλάξει το δόγμα του,την εύκολη πίστη του σε αυτό που τον βολεύει, σε αυτό που δεν θα τον κουράσει να ”σκεφτεί” μήπως πιστεύει λάθος πράγματα (άλλωστε κρίση έχουμε, που καιρός για στοχασμό. Έξάλλου όποιος φιλοσοφεί, για τους πολλούς μάλλον ”αμπελοφιλοσοφεί”).

Από την ακραία νεοφιλελεύθερη σχολή του Σικάγο μέχρι τις μαρξιστικές θεωρίες για την υπεραξία και την κρίση υπερσυσσώρευσης, μπορεί να βρεί κανείς πολλά και ενδιαφέροντα. Δεν βλάπτουν οι θεωρίες, τόσο πολύ, όσο οι ιδεολογίες. Μάλιστα κάποιες θεωρίες, έστω και περιοδικά, δικαιώθηκαν. Στο χέρι του καθενός είναι να μην παρασυρθεί απο την γυαλιστερή όψη τους και να δεί προσεκτικά τι συμβαίνει πίσω απο τις κουρτίνες τους…