Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Διαβάστε τα άρθρα του Μάνου Στεφανίδη ΕΔΩ

(Μνήμη του χιουμορίστα φίλου μου Λευτέρη Μιαούλη που έφυγε πριν τρία χρόνια)

Ο καλός επιστήμονας ό τι και να πεις εσύ, φαίνεται κυρίως από το αφοσιωμένο βλέμμα. Τί κοιτάζει λοιπόν τόσο εμβριθώς η φίλτατη κ.Μενδώνη στην ανδρική φιγούρα του ανάγλυφου, στο αρχαιολογικό μουσείο της Τήνου (η φωτό είναι παλαιότερη). Αν πάντως κοιτούσε έτσι και τις έρμες αρχαιότητες στο σταθμό Βενιζέλου, ίσως και να γλύτωναν. Εντύπωση κάνει όμως η απουσία της κ. Παναγιωταρέα. Επειδή, όπως λέει και το λαϊκοέντεχνο άσμα:

Και τέχνη και πολιτισμός και όλα τα ωραία

Μενδώνη θέλουν υπουργό με Παναγιωταρέα!

Πρόχειρη απάντηση: Η υπουργός κοιτάει τις τελευταίες λεπτομέρειες του νέου νομοσχεδίου με το οποίο διαλύει εντελώς την αρχαιολογική υπηρεσία καθώς για λόγους μείωσης του προσωπικού αλλά και υπερσυγκεντρωτικής πολιτικής συνενώνει τις διάφορες υπηρεσίες και οριζόντια και κάθετα. Για παράδειγμα θα είναι πλέον μια η εφορία για τα Δωδεκάνησα και τις Κυκλάδες (sic)! Δηλαδή ένας μόνο άνθρωπος θα έχει τη διεύθυνση αρχαιοτήτων σε όλο το νότιο Αιγαίο. Ο οποίος για να πάει από το ένα νησί στο άλλο – νησιά εν πολλοίς της άγονης γραμμής – θα πρέπει να ταξιδεύει τρεις μέρες. Αφήστε που τα γραφεία της εφορίας είναι στην Αθήνα. Επίσης ολόκληρη η Κρήτη με τα προϊστορικά, τα κλασικά, τα βυζαντινά, τα ενετικά, τα οθωμανικά και τα νεότερα μνημεία ενώνεται σε μια (1) γενική Διεύθυνση. Αδιανόητο. Αν μάλιστα συνυπολογίσεις και την τεράστια έλλειψη προσωπικού, τόσο επιστημονικού όσο και τεχνικού-φυλακτικού, τότε καταλαβαίνει κανείς ότι είναι αδύνατο οι ηρωικοί, εναπομείναντες αρχαιολόγοι να επιτελέσουν στοιχειωδώς την αποστολή τους. Τόσο την ερευνητική – ανασκαφική, όσο και εκείνη της προστασίας, διαφύλαξης και ανάδειξης των μνημείων.

Υπενθυμίζω ότι οι τελευταίες εξετάσεις για την είσοδο στην Αρχαιολογική Υπηρεσία μέσω ΑΣΕΠ έγιναν πριν είκοσι (20) χρόνια, δηλαδή το 2004. Τότε είχαν προσληφθεί 40 αρχαιολόγοι. Σήμερα οι αποχωρήσεις και τα κενά στην υπηρεσία είναι τεράστια. Συμβαίνει δηλαδή κάτι ανάλογο με ό τι γίνεται στα κρατικά νοσοκομεία με τις τεράστιες ελλείψεις γιατρών και νοσηλευτών.

Το νέο νομοσχέδιο ολοκληρώνει και την καταστροφή των κρατικών μουσείων τα οποία υπάγονται αποκλειστικά στην υπουργό.

Υπενθυμίζω πως την άστοχη αλλαγή του υπηρεσιακού καθεστώτος των πέντε, πιο μεγάλων μουσείων της χώρας – Εθνικού, Βυζαντινού, Ηρακλείου, Θεσσαλονίκης και Δελφών – σε ΝΠΔΔ με τα Δ.Σ – εκτός από τους διευθυντές – να διορίζονται απ’ευθείας από την κ. Μενδώνη. Πράγμα που άλλωστε συμβαίνει και στο ΚΑΣ και στο Συμβούλιο Μουσείων. Ο απόλυτος συγκεντρωτισμός του πολιτισμού στα χέρια της μίας και επιστήθιας σύμβουλου. Με όλη την αρχαιολογική υπηρεσία εναντίον! Στο ΥΠΠΟ, το οποίο βρίθει μικρών και μεγάλων σκανδάλων με την κ. Μενδώνη κράτος εν κράτει, όποιος διατυπώνει αντίθετη άποψη ή δεν συμφωνεί με τη στενή, κλίκα της εξωκοινοβουλευτικής, πασόκας υπουργού εξοστρακίζεται κανονικά. Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη παραίτηση – καταγγελία του καθηγητή – προέδρου του ΔΣ στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών, (ο οποίος ήταν μάλιστα επιλογή της υπουργού), με την τελευταία να τον απαξιώνει κι από πάνω.

Είναι απορίας άξιο πως έχει επιβιώσει η κ. Μενδώνη δύο κυβερνήσεων και ανάλογων ανασχηματισμών παραμένοντας σχεδόν έξι χρόνια υπουργός και υπέρ τα δέκα Γενική Γραμματέας, κράτος δηλαδή εν κράτει στην καρδιά της, ούτως ή άλλως, νεποτικής Ν.Δ.

Όσο για τον νεότερο πολιτισμό, η έλλειψη άποψης και οράματος ισοφαρίζεται από την πολιτική των, συχνά σκανδαλωδών, επιδοτήσεων. Το ΥΠΠΟ δηλαδή στον γνωστό του ρόλο ως τράπεζα καλλιτεχνικού χρήματος προς κρατικοδίαιτους δημιουργούς. Η λειτουργία του φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου ή του Εθνικού Θεάτρου αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα. Γιατί λοιπόν κρατάει την Μενδώνη ο Π.Θ. Ίσως γιατί θα του φέρει πίσω τα γλυπτά του Παρθενώνα!

Εξ ου και το δημώδες:

Πού βρε υπουργέ μοιραία

πας άνευ Παναγιωταρέα;

ΥΓ. Η “επιτυχία” της υπουργού είναι η διαχείριση των ΕΣΠΑ. Δηλαδή ενεργοβόρα, πανάκριβα κτίρια και τσιμέντα και εγκαίνια

μ’ ένα μυστρί παντού τα οποία όμως μετά υπολειτουργούν χωρίς προσωπικό και φύλακες, χωρίς επισκέπτες. Και δεν μιλάει κανείς! Η προηγούμενη, η ηρωική γενιά των αρχαιολόγων είχε και απόψη αλλά και την παρρησία να την υποστηρίζει. Χωρίς φόβο αλλά με πάθος. Για παράδειγμα ο Χαράλαμπος Μπούρας, ο Πέτρος Θέμελης, ο Γιάννης Σακελλαράκης, ο Άγγελος Δεληβορριάς, ο Γεώργιος Δεσπίνης, ο Δημήτρης Κωνστάντιος ο Γιάννης Τζεδάκης, ο Μπουρμπουδάκης, ο Μανόλης. Ή, ο πολύτιμος Χρήστος Ντούμας που έφτασε αισίως τα 93 με μια διαρκή πικρία για τα τεκταινόμενα. Σήμερα; Σήμερα, φευ, κυριαρχεί η αμαρτωλή σιωπή των αμνών.

Στη β φωτό άποψη μιας ομαδικής έκθεσης που έστησα στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού.