Γιάννης Καραχισαρίδης

Τι ακριβώς είναι η κεντροαριστερά; Εκπροσωπεί εκείνους που ασπάζονται αυτό που κατά καιρούς λεγόταν σοσιαλδημοκρατία ή δημοκρατικός σοσιαλισμός. Αυτό το ρεύμα είχε απορρίψει τον υπαρκτό σοσιαλισμό, αποδέχονταν την αστική δημοκρατία, την ιδιωτική πρωτοβουλία και την ατομική ιδιοκτησία. Δηλαδή όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του καπιταλισμού, με τη διαφορά ότι ήθελε να εμφυτεύσει σ’ αυτό το σύστημα κοινωνικά χαρακτηριστικά. Επεδίωκε δηλαδή αναδιανομή του πλούτου με κρατικές παρεμβάσεις, πιο αναλογικό φορολογικό σύστημα, ισότιμη δικαιοσύνη για όλους, κοινωνικές παροχές για τους αδυνάτους και άλλες σχετικές πρωτοβουλίες που απάλυναν τα σκληρά χαρακτηριστικά του καπιταλισμού, όταν αυτά εμφανίζονταν, κυρίως στις εποχές των κυκλικών κρίσεων.

Αυτό είναι η σοσιαλδημοκρατία κι αυτή είναι η κεντροαριστερά. Γνωστά τα δεδομένα εδώ και δεκαετίες. Μπορούμε μάλιστα να μιλάμε και για υπαρκτό δημοκρατικό σοσιαλισμό, γιατί κόμματα μ’ αυτές τις απόψεις κυβέρνησαν κατά καιρούς χώρες της ΕΕ και συχνά πέτυχαν πολλούς απ’ τους προαναφερθέντες σκοπούς. Αν συνεχίσουμε με τη παλιά ορολογία, μπορούμε να πούμε ότι η δεξιά υπηρετούσε τον καπιταλισμό χωρίς κρατικές παρεμβάσεις (μονεταρισμός) και η αριστερά τον απέρριπτε επιδιώκοντας την κρατική ιδιοκτησία των πάντων. Οι τρεις βασικοί πυλώνες του 20ου αιώνα, που τώρα όμως δεν υπάρχουν πια, τουλάχιστον όπως τους αντιλαμβανόμασταν παλαιότερα. Το πώς αυτό συνέβη και ποια είναι η τωρινή πραγματικότητα χρήζει πιο εκτεταμένης συζήτησης. Συνοπτικά αν το δούμε, η δεξιά συζητάει πλέον τις παρεμβάσεις του κράτους προς όφελος των πολλών και η αριστερά έχει γίνει πιο επιεικής στα θέματα της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και της ιδιοκτησίας. Οπότε είναι λάθος να υψώνουμε τείχη ανάμεσα στις τρεις «κλασικές» περιοχές του πολιτικού συστήματος.

Το σκηνικό του πολιτικού χάρτη είναι σαφές ότι άλλαξε και ο καταλύτης δεν ήταν άλλος από τη παγκόσμια κρίση που άγγιξε τη χώρα μας καθοριστικά. Η αθωότητα και η άγνοια πλανιόταν ακόμα στις εκλογές του 2009, ήρθε όμως η συνείδηση της χρεοκοπίας στις αρχές του 2010, ο αποκλεισμός από τον παγκόσμιο ελεύθερο δανεισμό και η αναγκαστική άντληση δανεικών από θεσμοθετημένους φορείς. Το βάρος των γεγονότων δε μπορούσε παρά να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τη σύνθεση της πολιτικής σκηνής. Η εικόνα είναι απλή και προφανής. Ένα μεγάλο μέρος των πολιτών, που παραδοσιακά πρέσβευαν τα καλά της σοσιαλδημοκρατίας, μετακινήθηκε προς την «ευρωπαϊκή» αριστερά, ελπίζοντας ότι μόνο εκείνη θα μπορούσε να αντισταθεί στην κατάρρευση και να επαναφέρει κεκτημένα που χάθηκαν. Στο μεγάλο δίλημμα – τεχνητό ή μη, δεν έχει σημασία – που επιβλήθηκε στη συνείδηση μας με το μνημόνιο, θα έπρεπε ο καθένας να διαλέξει με ποιους θα πάει και ποιους θ’ αφήσει. Ή θα πήγαινε με τις μεταρρυθμίσεις και τις περικοπές, με την ελπίδα να αποφευχθεί η άτακτη χρεοκοπία ή θα πήγαινε με την ελπίδα ότι όλα μπορούν ν’ αλλάξουν και να διορθωθούν όπως διακήρυσσε η αριστερά. Ο παραδοσιακός χώρος της σοσιαλδημοκρατίας απογυμνώθηκε, γιατί απλά δεν είχε τι να πει. Διασπάστηκε – με την ευρεία έννοια – και ο καθένας ακολούθησε ένα από τα δύο μονοπάτια.

Κι έτσι φτάνουμε στη πρωτοβουλία των 58. Η πρωτοβουλία ξεκίνησε, επειδή πλέον ήταν ορατή σε όλους η αποψίλωση του πολιτικού χώρου που αποκαλείται κεντροαριστερά. Και οι εξαγγελίες της πρωτοβουλίας στηρίχτηκαν δυστυχώς σ’ αυτό το δεδομένο. Η αιχμή του δόρατος ήταν η ανασυγκρότηση. Δηλαδή, ελάτε να συνεννοηθούμε όσοι μείναμε, να γίνουμε περισσότεροι και συνενωμένοι να ξανακαλύψουμε το κενό που δημιουργήθηκε. Κι αφού θα είμαστε όλοι μαζί, τότε θα σκεφτούμε τι θα κάνουμε. Όλες οι ομιλίες και οι συζητήσεις γύρω απ’ αυτό το θέμα περιστρέφονται, την ανάγκη ύπαρξης της κεντροαριστεράς. Τέτοιες ανάγκες όμως τις αποφασίζει η ίδια η ζωή και όχι η αναμνήσεις του ένδοξου παρελθόντος. Μέχρι τώρα δεν έχει ειπωθεί τίποτα το αξιοπρόσεκτο, τίποτα το ριζοσπαστικό. Μόνο λόγια θεάρεστα, για περισσότερη δημοκρατία, εξάλειψη της διαφθοράς, φροντίδα για τους αδυνάτους και όλα τα σχετικά που βρίσκονται πια στο στόμα όλων των πολιτικών από τη μια απώτατη άκρη ως την άλλη. Οπότε γιατί κάποιος να ακολουθήσει; Επειδή η κεντροαριστερά υπήρχε παραδοσιακά και ήταν έντιμη; Η πολιτική, δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν στηρίζεται σε συναισθηματολογίες, αλλά σε πειστικές πρωτοβουλίες που καθαρίζουν τον ορίζοντα απ’ την ομίχλη. Ο κόσμος περιμένει από την κεντροαριστερά ν’ ακούσει μια σαφή κριτική για το μνημόνιο – κι όχι αφορισμούς θετικούς ή αρνητικούς, περιμένει ν’ ακούσει μια σαφή πρόταση για το μέλλον, όπου με παρρησία θα διατυπωθεί ένα σχέδιο ανασυγκρότησης όχι της κεντροαριστεράς, αλλά της χώρας. Η πρωτοβουλία των 58 δεν έκανε τίποτα απ’ όλα αυτά. Σχεδιάζει τη μετεξέλιξη της σε πολιτική οντότητα, αλλά πολύ φοβάμαι ότι λείπουν οι προτάσεις που θα συνεγείρουν τους πολίτες. Έτσι αυτή η πρωτοβουλία κατάληξε να αποπνέει ένα παραδοσιακό και συντηρητικό άρωμα. Τα πρόσωπα που την αποτελούν μπορεί να είναι αξιότιμα και με αληθινά καλές προθέσεις. Στην πολιτική όμως αυτό δεν είναι αρκετό.

 Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του. 

iPorta.gr