Ο αγαπητός μου Κασόλα συνεχίζει να ταξιδεύει ανα την Ελλάδα και φθάνει στην Ρόδο: σε κάθε του βήμα βρίσκει τα πέτρινα βλήματα που έριχναν τα κανόνια. Μερικές πέτρες είναι πελώριες και του φαίνεται απίστευτο νά έχουν εκσφενδονιστεί πάνω από το Κάστρο.

Τα ίχνη των πυρκαγιών φαίνονται παντού. Εκείνοι που έζησαν την πολιορκία λένε πως κάηκαν πάνω από πέντε χιλιάδες σπίτια μικρά και μεγάλα. Περιδιαβάζει στο λιμάνι «το μεγαλύτερο μεταξύ Βενετίας και Γιάφφας» όπως διατείνεται και στους γραφικούς ανεμόμυλους (στην ουσία εκεί έφτιαχναν μπαρούτι).

Ύστερα αρχίζει τις ερωτήσεις και μαζεύει πληροφορίες για τους κατοίκους:

«ο πληθυσμός της Ρόδου αποτελείται κυρίως από τους ξένους Ιππότες του τάγματος του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ και εμπόρους από όλα τα έθνη της γης. Οι Ροδίτες είναι Έλληνες. Είδα πολλές ωραίες γυναίκες κάθε φυλής».

Εδώ πρέπει να πούμε ότι το 1483, μετά την συνομολόγηση συνθήκης ειρήνης με τους Τούρκους, η Ρόδος έγινε κοσμοπολίτικο κέντρο και πολυσύχναστο εμπορικό σταυροδρόμι της ανατολικής Μεσογείου, με αποτέλεσμα οικονομική ακμή αλλά και κύμα διαφθοράς.

Το Συμβούλιο των Ιπποτών ψήφισε δρακόντειο νόμο που επέβαλε φυλάκιση στη χριστιανή που θα τολμούσε η να συνδεθεί με Τούρκο ή Εβραίο. Το πρόβλημα, όμως, της διαφθοράς υπήρχε και πριν την συνθήκη.

Ο Μπιλιότι, στο βιβλίο του «η νήσος Ρόδος» γράφει ότι κατά την περίοδο της κυριαρχίας των Ιπποτών η συνοικία Νεοχώρι ( ο ιστορικός Μπόσιο την αποκαλεί Νικόριο) ωνομαζόταν Κερατοχώρι, επειδή εκεί είχαν περιοριστεί οι γυναίκες ελευθερίων ηθών. Φαίνεται, όμως ότι πολύ γρήγορα το μέτρο ατόνισε. Το 1478 με ειδικό διάταγμα το Συμβούλιο απαγόρευσε σε ελευθέριες γυναίκες να στεγάζονται στο ίδιο σπίτι με έντιμες οικογένειες.

Όσο για την ομορφιά της Ροδίτισσας έχουν γραφεί πολλά και από πολλούς. Ο Ραμαντάν ξεχωρίζει: «Οι Ροδίτισσες είναι καταστόλιστες με πολύτιμα πετράδια. Τα μυρωδικά τους αναστατώνουν νέους και γέρους και ανασταίνουν νεκρούς. Δεν υπάρχουν γυναίκες με τόση ομορφιά και χάρη. Ωστόσο, δεν εμφανίζονται ποτέ στο πλευρό των ανδρών τους, παρά μονάχα στις γιορτές».

Αλλά και ο γνωστός μας Λαμαρτίνος καταθέτει, έστω και κάπως μπερδεμένος με την εθνικότητα: «Γοητευτικές γυναικείες μορφές οι Ροδίτισσες, έχουν το βλέμμα των Ιταλίδων, μα το δικό τους είναι πιο γλυκό, πιο ντροπαλό, όλο τρυφερότητα και έρωτα. Έχουν την κορμοστασιά των Ελληνίδων, μα είναι πιο παχουλές, πιο λυγερές. Και κάθε τους κίνηση έχει κάτι ηδονικό και τρισχαριτωμένο».

Επιστρέφουμε στις εντυπώσεις του Κασόλα, που μας ενημερώνει ότι υπάρχουν πολλοί πλούσιοι εβραίοι στο νησί που ασχολούνται με την μεταξοβιοτεχνία.

Οι Ροδίτες τον εντυπωσιάζουν με την μακροζωία τους «ίσως εξ αιτίας του καλού κλίματος, ίσως επειδή τρέφονται λιτά».

Έμαθε ότι υπήρχαν άνθρωποι που ήταν πανω από εκατό χρόνων «εκατόν δέκα, εκατόν είκοσι, διατηρώντας ακμαίες τις σωματικές και τις πνευματικές τους δυνάμεις». Εντυπωσιασμένος, σημειώνει:

«Αξιόπιστα πρόσωπα με βεβαίωσαν ότι το κλίμα της Ρόδου είναι τόσο καλό, που όποιος ξέρει να ρεγουλάρει τη ζωή του θα δυσκολευτεί να πεθάνει!»