Ένα ταξίδι στη Μεσόγειο εκείνα τα χρόνια ήταν μια επικίνδυνη περιπέτεια. Η Βενετία είχε μόλις υπογράψει συνθήκη ειρήνης με τους Τούρκους ύστερα από δεκαεπτά ολόκληρα χρόνια συνεχών και σκληρών αναμετρήσεων. Αυτή η ναυτική σύρραξη ήταν καταστρεπτική για την Γαληνοτάτη Δημοκρατία τόσο σε έμψυχο υλικό, όσο και σε οικονομική και πολιτικη επιρροή.

Η Βενετία, λοιπόν, είχε υπογράψει ειρήνη και υποδέχτηκε με μεγαλοπρέπεια τον πρεσβευτή του σουλτάνου, αλλά το Ιόνιο, το Αιγαίο και το Κρητικό πέλαγος συνέχιζαν να είναι αδιάβατα. Λίγους μήνες πριν επιχειρήσει το ταξίδι του ο Φάμπερ είχε γίνει μια τουρκική επιδρομή στον Τάραντα, ενώ στη Ρόδο η πολιορκία ήταν ακόμη σε εξέλιξη ( οι Τούρκοι δεν τα κατάφεραν εκείνη τη φορά). Οι προσκυνητές, ωστόσο, δεν εννοούσαν να εγκαταλείψουν το φλογερό τους όνειρο και ταξίδευαν στην Ιερουσαλήμ μέσα από τις φωτιές των πολέμων…

Ο Φάμπερ, μορφωμένος θεολόγος, τολμηρός και προνοητικός, συγκέντρωσε πληροφορίες, συνάντησε ταξιδιώτες που είχαν κάνει αυτό το οδοιπορικό, αναμέτρησε τους κινδύνους και οργάνωσε το ταξίδι του μεθοδικά- σαν έναν ταξιδιώτη των δικών μας χρόνων. Στα 39 του χρόνια μπαρκάρει στο λιμάνι της Βενετίας στην γαλέρα του διαβόητου κερδοσκόπου και καραβοκύρη, Αυγουστίνο Κονταρίνι, με άλλους 330 επιβάτες.

Το οδοιπορικό του αποτελεί ένα περίεργο κράμα από τετριμμένα περιστατικά και πολύτιμες μικρολεπτομέρειες της καθημερινής ζωής στους τόπους που πήγαινε που διανθίζονται από χιούμορ ποιότητας, ειρωνεία και δηκτικές παρατηρήσεις. Η αφήγηση, αλλού συναρπαστική, αλλού απλοϊκή, συνδυάζει την παρατηρητικότητα με την ματαιοδοξία, την πανουργία με την ευπιστία. Κι όλα αυτά τα πλαισιώνει με τη θεολογική και κλασσική μόρφωση του συγγραφέα και τη βαθειά θρησκευτική του πίστη. Η εξιστόρηση των δοκιμασιών του ταξιδιού με την γαλέρα είναι ανεκτίμητη πηγή για τον μελετητή της μεσαιωνικής ναυτικής ζωής. Ο Φάμπερ έχει την δύναμη να ξεχωρίζει τη λεπτομέρεια και να την αφηγείται με ζωντάνια, παρεμβάλλοντας κάθε τόσο παρατηρήσεις και ανέκδοτα.

Πρώτη στάση στις ελληνικές θάλασσες η Κέρκυρα:

«Ξημερώματα βγήκαμε στη στεριά με βάρκα. Πλήθος κόσμου και πολλοί Τούρκοι σεργιάνιζαν στους δρόμους της πολιτείας ( είχε ήδη υπογραφεί η τουρκοβενετική συνθήκη). Αφού ακούσαμε τη θεία λειτουργία, εμείς οι Γερμανοί προσκυνητές νοικιάσαμε ένα σπιτάκι στα προάστια, μαγειρέψαμε, φάγαμε, ήπιαμε και κοιμηθήκαμε».

Τό σπίτι, όμως, όπως και τα διπλανά, έπιασαν φωτιά από απροσεξία ενός της παρέας και οι Γερμανοί κινδύνεψαν από τους Κερκυραίους.

«Οι Έλληνες της Κέρκυρας παραλίγο να μας σκοτώσουν για να εκδικηθούν την καταστροφή των σπιτιών τους. Πραγματικά, τρέφουν εχθρικά αισθήματα εναντίον των Γερμανών κι εύκολα θα μπορούσαν να ξεσηκωθούν».

Εκεί μαθαίνει ότι ένα ταξίδι στο Αιγαίο ισοδυναμεί με αυτοκτονία. Ο Βενετός ναύαρχος συμβουλεύει τον Φάμπερ και τους άλλους να μην συνεχίσουν.

«Τρελλαθήκατε; Η θάλασσα είναι γεμάτη από αιμοβόρους Τούρκους. Γυρίστε, χριστιανοί μου, στη Βενετία, γιατί δεν γλυτώνει καράβι από τα χέρια τους. Πάντως, αν θέλετε να πάτε, σώνει και καλά, να βρήτε μόνοι ας καράβι. Από εδώ δεν φεύγει πλεούμενο. Η Κέρκυρα ανήκει στο κράτος του Αγίου Μάρκου και έχω ευθύνη», ήταν τα λόγια του.

Τους τρομοκράτησε όλους. Μονάχα ο Φάμπερ επιμένει. Άρχισαν τότε οι θρησκευτικές δημηγορίες, κηρύγματα και αντιδικίες. Ο Γερμανός ρασοφόρος έχει ένα μεγάλο επιχείρημα, το πιο πειστικό:

«Τι δειλιάζετε; Δεν πιστεύετε στο Θεό; Εκείνος θα μας προστατέψει από τους Τούρκους!»

Ένας Γάλλος προσκυνητής του απαντά:

«Μην ακούτε τον αδελφό Φάμπερ. Δεν τον νοιάζει αν ζήσει ή αν πεθάνει, γιατί είναι μόνος. Ούτε παιδιά, ούτε σκυλιά, ούτε περιουσία, ούτε φίλους,ούτε στον ήλιο μοίρα έχει. Δεν είναι σαν εμάς. Προτιμά να πεθάνει από τούρκικο σπαθί παρά να γεράσει στο μοναστήρι πεθαίνοντας κάθε μέρα».

Εδώ να πούμε ότι βαθύ μίσος χώριζε τους Γάλλους και τους Γερμανούς επιβάτες της γαλέρας. Ο ανταγωνισμός και οι εχθρότητες είχαν αρχίσει από την εποχή των Σταυροφοριών. Στο καράβι γίνονταν καθημερινά επεισόδια, όπως μας λέει ο Φάμπερ.

«Σαράντα Γάλλοι φοβήθηκαν και εγκατέλειψαν τη γαλέρα στην Κέρκυρα. Ευτυχώς, γιατί θα είχαμε σίγουρα αιματηρές συγκρούσεις στο ταξίδι. Μέρα και νύχτα παίζουν χαρτιά, με πρώτο και καλύτερο τον επίσκοπο της Ορλεάνης».

(συνεχίζεται)

Δήμητρα Παπαναστασοπούλου