Ο Γιάννης Πανούσης είναι Καθηγητής Εγκληματολογίας του Παν/μιου Αθηνών

Πάει καιρός που μιλάω με σύμβολα, με αλληγορίες
και με παραβολές
Όχι από φόβο μήτε από αλαζονεία
Είναι οι καιροί οργισμένοι κι αδυσώπητοι
κι εγώ δεν έχω χρόνο για ωδές και μεγαλεία

Δημήτρης Πιστικός, Οι Αχαιοί στη Ρώμη

Μέσα στο γενικό χαμό, τις αναπάντεχες ανασφάλειες, τους αρχέγονους φόβους, τις μυστηριακές δοξασίες, τα νέα διακυβεύματα, μία πιο ψύχραιμη προσέγγιση της Μεγάλης εικόνας, που μας έβαλε μπρος στα μάτια μας η Πανδημία, ίσως είναι [θεραπευτικά;] αναγκαία.

Αν αληθεύει ότι ‘οι Θεοί κουράστηκαν’[Κάφκα], ιδίως ν’ασχολούνται με την Ελλάδα και τους Έλληνες, αναρωτιέμαι τί υπάρχει [ή , τί έχει απομείνει] ανάμεσα στο Θεό όλων των ανθρώπων και το ελληνικό [αυτο]καταστροφικό γένος. Οι ιδεολογικές δοξασίες, οι επιστημονικές αμφιβολίες, οι βιο-εξουσίες , η φιλοσοφία από τη μία και η πίστη, η living soul, η υπαρξιακή μοναξιά από την άλλη. Στη μέση ο Χρόνος που δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται για ζητήματα ‘ανθρωπισμού και αισιοδοξίας’ και το αδιαπέραστο Αιώνιο που δεν προσεγγίζεται ορθολογικά από θνητούς. Τί μπορεί κατά συνέπεια να μας απελευθερώσει από το άγχος του πεπερασμένου δημιουργήματος, το οποίο μολονότι δηλώνει “περιούσιον”, φοβάται και σκιάζεται.

Ορισμένοι που προστρέχανε στις ουτοπίες της απόλυτης ισότητας και της ευτυχισμένης κοινότητας και, συχνά με όρους νεολιθικής επαναστατικής γυμναστικής, προτείνανε βίαιη ‘έξοδο από τις σπηλιές της [κακιάς] Μοίρας’, στη οποία μας καταδίκασε ο δαιμονικός φιλελευθερισμός, μοιάζει να φωνασκούν… σιωπώντας ή διοργανώνοντας happenings. Άλλοι προσδίδανε διαλεκτική ισχύ σε ονειρικές εικόνες γονιδιώματος και χιμαιρικές ιδέες Παντοδυναμίας κι, εν μέσω μυθολογικού ντεκόρ, εξαγγέλανε οιονεί-μεσσιανική επιστημονική ‘άφιξη ενός post human being’ [ενώ τώρα ψάχνονται για το πως δεν θα ‘κολλήσουν’ οι ίδιοι από τον Ιό].

Και οι μεν και οι δε καλλιεργήσανε μία νέα Εδέμ, αυτήν της Ιδανικής [ non-lieu;] Πολιτείας, όπου επιτρέπονται τα πάντα και η οποία δεν καταστρέφεται ποτέ αφού όλοι οι εχθροί [ακόμα και οι Ιοί;] θα έχουν εξοντωθεί κι όλα τα όντα θα είναι ίδια, άρα και ίσα [μπροστά στο θάνατο;]. Ο [φανερός ή αφανής] φανατισμός που, ενώ συνήθως περνούσε μέσα από μία συλλογική συνείδηση γήινων Μύθων, οι οποίοι δια-τάζουν συγκεκριμένες χειραφεσιακές [βιολογικές;] ελευθερίες και ελεγχόμενη [πολιτική;] απελευθέρωση, ξαναμπήκε στο τρυπάκι των μεταφυσικών Μυστηρίων. Τα λάθη της Νεωτερικότητας και οι μύθοι της Μετανεωτερικότητας παλεύουν και πάλι πάνω στην ψυχή του [φοβισμένου]ανθρώπου.

Ο άκυκλος Χρόνος του Φόβου ή ακόμα και ο υποθετικός Χρόνος μιάς εναλλακτικής Ιστορίας  [Uchronia] επιβίωσης του Ανθρώπου τίθενται στην υπηρεσία[sic] της αντιστροφής/ανατροπής των αξιών του Ανθρωπισμού. Κάποιοι που αρέσκονται να ζουν εντός/εκτός/μακρυά από τις αγωνίες της κοινωνίας και κάποιοι που έχουν αυτο-αναγορευθεί σε πάνσοφους Μύστες [του Τίποτα ή του Κενού] , συνεχίζουν να εξορίζουν-ακόμα κι εν μέσω κορονοϊού- ό,τι πιο γλυκό υπάρχει στην ύπαρξή μας, δηλαδή την πραγματική ελπίδα, τη δικαίωση του καλού και του αγαθού ανθρώπου/πολίτη κι επιχειρούν να τις αντικαταστήσουν με μία ιδεοληπτική πίστη, με μία ετερόνομη ηθική συνείδηση της άρνησης του Δέοντος.

Η όποια όμως κριτική στην προ-κατασκευασμένη Ουτοπία του χθες δεν πρέπει να’ναι κι αυτή ουτοπική ή να προβάλλει αντι-ουτοπικές κανονικότητες,αλλά να δίνει καθαρή απάντηση: δεν θ’αλλάξουμε τις σχέσεις μας με το Επέκεινα ή με το συν-άνθρωπό μας, ούτε με το Σπαθί [αίμα νέων σταυροφοριών και παλαιών εχθροπραξιών], ούτε με τις Κραυγές Μίσους των ένθεν/κακείθεν Φανατικών,  ούτε με την κοινωνική απομόνωση, αλλά με το Ποίημα,δηλαδή με κοινούς συναισθηματικούς κώδικες ενσυναίσθησης, ευαισθησίας κι αλληλεγγύης λαών και ανθρώπων.

ΥΓ:  “Γράφουν ξανά την Ιστορία
οι καημοί και τα ποιήματα” [Δ.Πιστικός]

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr