Δημήτρης Κατσούλας

Σε τοπικό επίπεδο και κατ’ επέκταση Ελληνικό, ευρίσκομαι στο δίλημμα ποιο από τα δυο θα πρέπει να προτάξω: α)Το ‘Και ‘συ λαέ βασανισμένε μη ξεχνάς τον Ωρωπό’ του Μίκη Θεοδωράκη ή το …δικής μου ‘εμπνεύσεως’ ‘Και ‘συ λαέ Ελληνικέ, γνωρίζεις πού ειν’ τα καταφύγια για να καταφύγεις σε περίπτωση εχθρικών αεροπορικών βομβαρδισμών ή πυρηνικής διασποράς;’. Και, εάν το: ‘Και ‘συ λαέ βασανισμένε μη ξεχνάς τον Ωρωπό’ παιανίζει οσάκις εορτάζεται η εξέγερση του Πολυτεχνείου για να μας υπενθυμίζει την αντίσταση στην χούντα των Συνταγματαρχών, η δε δεύτερη εκδοχή του: ‘Και ‘συ λαέ Ελληνικέ, γνωρίζεις πού ειν’ τα καταφύγια για να καταφύγεις σε περίπτωση εχθρικών αεροπορικών βομβαρδισμών ή πυρηνικής διασποράς;’, κατατάσσεται – νομίζω – πρωτεύον εφόσον φυσικά έχει εκ των προτέρων διασφαλιστεί απολύτως η εσωτερική γαλήνη στην χώρα ως σήμερα ισχύει, την οποία και απολαμβάνει ο Ελληνικός λαός. 

Με αφορμή τα τεκταινόμενα στην Μέση Ανατολή σήμερα αλλά και τις πολεμικές συγκρούσεις σε άλλα σημεία του ορίζοντός μας, δεν θα πρέπει να επαναπαυόμαστε ότι οι συρράξεις αυτές θα μας αφήσουν και ανέπαφους με όποιο τίμημα κληθούμε να τις αντιμετωπίσουμε, είτε οικονομικών επιπτώσεων είναι αυτές είτε υπό την μορφή αθρόων εισροών μεταναστών από τις εμπόλεμες χώρες. Και, εάν οι δυο προαναφερόμενες εκδοχές θεωρούνται – εν μέρει – αντιμετωπίσιμες και με βάση τις Ελληνικές δυνατότητες, τι μέλλει γενέσθαι όμως όταν στην ακραία περίπτωση (Θεός φυλάξοι!) ο πόλεμος βρεθεί προ των πυλών μας; 

Οι εικόνες που καταφθάνουν σήμερα στους τηλεοπτικούς μας δέκτες από τις εμπόλεμες ζώνες είναι φρικιαστικές. Και είναι φρικιαστικές και αποτρόπαιες τόσο από τα πεδία των μαχών, πολύ δε περισσότερο ανατριχιαστικές καθίστανται όταν ο άμαχος πληθυσμός καλείται μέσω των σειρήνων πολέμου να εγκαταλείψει κάθε του δραστηριότητα και να μεταβεί στα καταφύγια για την σωτηρία του. Αλήθεια, στην Ελλάδα υπάρχουν τέτοιοι χώροι προστασίας – και πού ευρίσκονται αυτοί ανά πόλη – ή οι σειρήνες της Πολιτικής Άμυνας ηχούν κατά περιόδους μόνο και μόνο για να ελεγχθεί ο βαθμός της συντηρήσεώς τους; 

Ευρισκόμενος στην Μεσσηνία στις 2/10/2023 ήχησαν οι σειρήνες αυτές και μάλιστα επί μακρόν και κατά διαστήματα (από τις 11:00 το πρωί έως τις 12:35), κάτι το οποίο είχε αναγγελθεί από την προηγουμένη ημέρα. Και ποία η ανταπόκριση των πολιτών στην ήχησή τους, τυχόν αναρωτηθεί κάποιος; Η απάντηση είναι απλή: Άπαντες έκαναν χάζι κι ανέμεναν την επομένη ‘κωδωνοκρουσία’, άσε που μερικοί προσποιούμενοι τους ‘φοβισμένους’ έτρεχαν να κρυφτούν είτε σε καταστήματα είτε οι περιπτεράδες με τον γέλωτα στα πρόσωπά τους κατέβαζαν (προς στιγμή) τα ρολά των περιπτέρων τους είτε άλλοι (οι πιο θαρραλέοι!..) στέκονταν καταμεσής των πλατειών αναμένοντες – δήθεν – την αεροπορική επιδρομή. 

Και εάν στην Ελλάδα οι ασκήσεις ετοιμότητας εκλαμβάνονται από πολλούς ως ‘αστείο’, σας πληροφορώ ότι σε πολλές των Ευρωπαϊκών χωρών – ανάμεσά τους συμπεριλαμβάνεται και η Ιταλία – οι πολίτες της, όχι απλώς γνωρίζουν την σημασία των δοκιμαστικών ασκήσεων ετοιμότητας αλλά είναι γνώστες και του καταφυγίου στο οποίο ο καθένας θα προσφύγει προκειμένου να προστατευθεί καθώς και τα απαραίτητα που θα πρέπει να φέρει μαζί του επαρκούντα για μια εβδομάδα τουλάχιστον. 

Επί τη ευκαιρία αυτών των προειδοποιητικών ηχήσεων και επερχομένου του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, θεωρήσαμε σωστό ν’ απευθυνθούμε σε μερικούς δημάρχους Ελληνικών πόλεων προκειμένου να πληροφορηθούμε για την ύπαρξη καταφυγίων σ’ αυτές. Μερικοί δέχτηκαν να μας μιλήσουν για την ύπαρξη ή όχι τοιούτων, άλλοι αδιαφόρησαν με το αιτιολογικό: ‘Τι ψάχνεις τώρα; Άσε να ‘ρθει εκείνη η ώρα’, άλλοι δε μας παρέπεμψαν σε συνταξιούχους στρατιωτικούς διότι: ‘Αυτοί ως παλιοί καραβανάδες τυχόν γνωρίζουν να σας διαφωτίσουν…’, υπήρξαν κι εκείνοι όμως που με το που σήκωσαν το τηλέφωνο και τους υπεβλήθη η ερώτηση, ‘έσκασαν’ στα γέλια. 

Επί τη ευκαιρία ν’ αναφέρουμε ότι όντως υπάρχουν αρκετά καταφύγια στον Ελλαδικό χώρο είτε ευρίσκονται ανενεργά λόγω μη συντήρησής τους ποτέ, άλλα αραιά και που τα επισκέπτεται ο στρατός και τα ‘ξεχορταριάζει’ όπως μας είπαν, υπάρχουν όμως και πολλά άλλα, μεταξύ αυτών ν’ αναφέρουμε ενδεικτικά αυτά των πόλεων: Θεσσαλονίκης (ευρισκόμενο στο 424 ΓΣΝΕ, αν και οι περισσότεροι Θεσσαλονικείς καν δεν το γνωρίζουν, πυρηνικών αντοχών, παρακαλώ), ο δήμος Τριπόλεως ‘Αντί καταφυγίων διαθέτει ικανά υπόγεια κτήρια τα οποία συντηρούνται εναλλάξ από τον στρατό και την Πολιτική Προστασία’, ο δήμος Αλεξανδρουπόλεως ‘Είναι επαρκής σε καταφύγια και μάλιστα καλοσυντηρημένα’, ο δήμος Κορίνθου ‘Κάποτε συντηρούνταν, εδώ και αρκετά χρόνια έχουν αφεθεί στην τύχη τους, ο στρατός και το 6^ο Σύνταγμα Πεζικού είναι αρμόδιο’, στην δε πόλη των Χανίων ‘Δεν διαθέτουμε υπόγεια καταφύγια αλλά οι σκεπασμένοι αίθριοι χώροι πληρούν όλα τα βασικά, όπως ύδρευση, φωτισμό, χώρους σωματικής ανάγκης με αποχέτευση’, στα δε νησιά Λέσβο, Χίο, Σάμο ‘Και βέβαια είμαστε επαρκέστατα προστατευμένο αλλά δεν μπορούμε να δώσουμε περαιτέρω πληροφορίες για το πού ευρίσκονται, αυτά κανονίζονται όταν κριθεί απαραίτητο από  τις Αρχές και μόνο’. 

Όσον αφορά στην Αθήνα, ‘Υπάρχουν διάσπαρτα, τόσο στον Λυκαβηττό όσον και στην Παιανία, στον Υμηττό, στα Τουρκοβούνια, στα υπόγεια του ξενοδοχείου Μεγάλη Βρετάνια, καθώς και στα υπόγεια του Ελληνικού Κοινοβουλίου, στο Κουκάκι κι αλλού’ όπως μας πληροφόρησαν από τον δήμο Αθηναίων και τους αντίστοιχους δήμους των προαναφερομένων περιοχών. Κι εμείς ελπίζουμε να είναι πολύ περισσότερα από αυτά που προαναφέρθηκαν κι ας είναι φειδωλοί στις απαντήσεις τους ή αρνητικοί αρκετοί στους οποίους αποτανθήκαμε. Πάντων όμως, προέχει η ενημέρωση των πολιτών από τώρα και όχι να αφήνεται για την τελευταία στιγμή, η οποία φυσικό θα είναι να προκαλέσει – ω! μη γένοιτο – τον μέγα πανικό, τον πανζουρλισμό. Σε καμιά δε των περιπτώσεων δεν θέλω να πιστεύω ότι ισχύει αυτό που κάποτε βίωσα ο ίδιος κατά την στρατιωτική μου θητεία – Κόρινθος (ως ΥΕΑ), Χαϊδάρι στο Όπλο Διαβιβάσεων, Ελευθερούπολη Καβάλας, Νιγρίτα Σερρών, Εράτυρα Κοζάνης με κατάληξη στο Βάρος Λήμνου (224 Τ.Ε), όπου όταν το πρόγραμμα προέβλεπε ‘Συντήρηση Πολυβολείων’ αντί αυτών στα σημεία που μας υπεδείκνυαν (Από το Βόρειο τμήμα της Πλάκα και Παναγιά έως το Νότιο Μούδρο και Μύρινα) ότι υπάρχουν, βρίσκαμε κάτι γούβες βάθους των 50 με 60 εκατοστών το μέγιστο, σκεπασμένες με ένα κοτετσόσυρμα. Ο κόσμος με την ‘Συμφωνία της Γιάλτας’ το 1945 μετά την λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, καθορίστηκε και διαμοιράστηκε από τους: Φραγκλίνο Ρούσβελτ (Πρόεδρος Αμερικής), Ιωσήφ Στάλιν (Ηγέτης ΕΣΣΔ) και Ουίνστων Τσώρτσιλ (Βρετανός Πρωθυπουργός) και οι τύχες των λαών πέρασαν σε γαμψά χέρια.

Σημείωση: Είναι κρίμα που δεν κατόρθωσα να επισυνάψω το εξώφυλλο του δίσκου ‘Η Συμφωνία της Γιάλτας και της πικρής αγάπης τα τραγούδια’ που εκδόθηκε το 1976 υπό την Διεύθυνση του Σταύρου Ξαρχάκου, με ερμηνευτές τους Νίκο Ξυλούρη, Δήμητρα Γαλάνη και στον συγκλονιστικό πρόλογο τον Σταύρο Παράβα και στους στίχους τους: Νίκο Γκάτσο, Βαγγέλη Γκούφα, Παύλο Μάτεσι, Ματθαίο Μουντέ, Γιώργο Σκούρτη. Στην δισκοθήκη των βινυλίων μου διαφυλάσσω πάντα την πρωτότυπη έκδοσή του, η οποία κυκλοφόρησε σε περιορισμένο αριθμό τεμαχίων.