Ο Κωνσταντίνος Μεϊντάνης  είναι Απόφοιτος Κλασσικής Φιλολογίας του ΕΚΠΑ,  καθώς και του King’s College και Birkbeck Collegeτου Πανεπιστημίου τού Λονδίνου. 

 «Φθινοπωρινή Ιστορία», του Αλεξέι Αρμπούζωφ.

      Η θεατρική τέχνη της Αντί-στιξης ως λυτρωτική κατάφαση στο στίγμα

      Αλήθειας της ζωής.

(Β’ μέρος)

Η επιδίωξη της αυθυπέρβασης ως ελευθερίας, η οποία καθιστά τον Άλλο, την ετερότητά του, πηγή νοήματος που συνέχει τα δύο πρόσωπα, γίνεται αφορμή ανακάλυψης μιας νέας δυνατότητας, μιας νέας αξιοβίωτης αλήθειας του Υπάρχειν. Γιατί γίνεται και δίνεται στην αμοιβαιότητα της Συν-ύπαρξης. Τελικά, τί είναι το αληθινό; Ποια η αλήθεια της φύσης τού ανθρώπου και της φύσης τής ζωής; Η απουσία, ο πόνος, η μοναξιά, το γήρας, ή η ζεστασιά του αγγίγματος, η από κοινού μετοχή στη συμπόρευση, το μοίρασμα, η νοηματοδότηση κάθε στιγμής μέσω της παρουσίας του Άλλου; Ή μήπως το κενό, που νομοτελειακά απολήγει στο θάνατο και επινεύει στην ανυπαρξία;

Σε κάποιο σημείο του πλατωνικού διαλόγου “Αλκιβιάδης”, ο Σωκράτης λέει: «Καὶ ψυχὴ, εἰ μέλλει γνώσεσθαι αὑτὴν, εἰς ψυχὴν αὐτῇ βλεπτέον». Και ο Σαρτρ, στη “Ναυτία” γράφει: «Δεν θέλω επικοινωνία ψυχών. Δεν έχω πέσει ακόμα τόσο χαμηλά.» Ο αναπόδραστος δυϊσμός της ανθρώπινης κατάστασης, η κατάφαση και η άρνηση στον διηνεκή, ακατάλυτο υπαρξιακό δυαλισμό τους.

“Η κόλασή μας είναι οι άλλοι”, όπως το διατύπωσε ο Γάλλος υπαρξιστής φιλόσοφος; Ή μήπως «κόλαση» γίνεται η αδυναμία της ετεροαναφοράς, της γνώσης του Άλλου ως λυδίας λίθου γνώσης του ίδιου του εαυτού μας; Στο τέλος του έργου, η αναχώρηση της Λύντιας, η έξοδός της από τη σκηνή -και από τη ζωή του Ροντιόν- γίνεται σχεδόν η οδός προς τον θάνατό του. Και αυτός σώζεται την τελευταία στιγμή: με την επιστροφή του αγαπημένου προσώπου. «Έχει η καρδιά τους λόγους της, που ο λόγος δεν τους ξέρει.» Και η καρδιά είναι που πονάει. Όπως είναι και η καρδιά αυτή που μπορεί ν’ αγαπάει…

Στην εποχή μας, της ακοινώνητης συνύπαρξης, του συναγελασμού θωρακισμένων εγωκεντρισμών, η δίψα της Σχέσης, η αναζήτηση του Άλλου ως παρουσίας και ως νοήματος της ζωής, μας συνέχει όλους άρρητα, πάνω από το αβυσσαλέο μαύρο ενός αδυσώπητου ψυχικού Κενού. Η ειρωνεία είναι ανελέητη – έχουμε ως στοιχείο ύπαρξης κοινό το κενό, το αναπάντητο στην οδύνη του Ερωτηματικό. Ίσως γι’ αυτό τελικά, το «Φθινόπωρο» να είναι η πραγματική εποχή της ανθρώπινης ψυχής.

Όμως το φως υπάρχει. Και πάντα, μέσα κι απ’ την πιο πυκνή σκοτεινιά, με κάποιον τρόπο, από κάποια ρωγμή, θα εισχωρήσει στην ψυχρότητα του γρανιτωμένου εγωκεντρισμού μας. Και θα κεντρίσει με ένα σκίρτημα την, τόσο καλά οργανωμένη στη λειτουργία της (όπως το Ησυχαστήριο του Ροντιόν Νικολάγιεβιτς), μοναχικότητά μας.

Στη «Φθινοπωρινή ιστορία», όπως και στην τέχνη της Αντίστιξης ως τρόπου μουσικής γραφής, ενοποιούνται αρμονικά τα φαινομενικώς αντίθετα. Και ακριβώς αυτή η εναρμόνιση είναι που γίνεται μια πονεμένη, και γι’ αυτό τίμια και ειλικρινής, κατάφαση στη ζωή, ακόμα και κοντά στο τέλος της. Τέλος όμως και με την αριστοτελική έννοια, την έννοια της Τελείωσης, της ολοκλήρωσης. Της πληρότητας, που γίνεται τόσο δροσερά λυτρωτική με τη σιγηλή βροχή και την υγρασία (όπως επί σκηνής προβαλλόταν η εναλλαγή του σκηνικού κατά τη διάρκεια της παράστασης) μιας ημέρας φθινοπωρινής.

Η ζωή, αποτολμώ να συλλογιστώ, μπορεί να βγει τελικά νικήτρια στην αναμέτρησή της με το βάρος και τον πλούτο της Ανάμνησης μόνο σε μία περίπτωση. Την πιο βαθιά ανθρώπινη περίπτωση: όταν, ακόμα και στο δειλινό φως του φθινοπώρου της, συμβεί να δοθεί στην ψυχή του ανθρώπου πλέρια η δροσιά που φέρουν τα νάματα του Αισθήματος, τα νεύματα του Έρωτα. Αυτός ο Έρωτας είναι η νίκη της ζωής καταπάνω στον θάνατο. Γιατί δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά.

Όπως συμβαίνει και καθώς σιμώνει κάθε φορά το φθινόπωρο ως εποχή. Όταν «στην ορθοστασία της βροχής ακροβατούν λουλούδια», κατά τον στίχο του ενός νέου, και βαθιά στοχαστικού, ποιητή…