Με αφορμή τις πρόσφατες δημοσιοποιήσεις των καταχρηστικών πρακτικών του facebook ως προς την διάθεση προσωπικών μας δεδομένων στην Cambridge Analytica, και τις συνεπαγόμενες χρήσεις τους για προεκλογικές και όχι μόνο καμπάνιες, καλό είναι να μειώσουμε κάπως την διανοητική οκνηρία (που εντός του facebook αυξάνεται εύκολα) και να αναλογιστούμε το φαινόμενο στις πραγματικές και δυστυχώς τρομακτικές του διαστάσεις.
Η ολιγοπωλιακή ισχύς των κολοσσών του διαδικτύου δεν είναι άσχετη με τις νέες τεχνικές υποκειμενοποίησης στην άυλη οικονομία των δικτυωμένων ατόμων.
Το παγκόσμιο ψηφιακό χωριό χαρακτηρίζεται άπω μια ολιγαρχία ”αποθηκάριων πληροφορίας και δεδομένων” που ποτέ άλλοτε δεν υπήρξε στην ανθρώπινη Ιστορία. Οι servers στις εγκαταστάσεις τους , στις ΗΠΑ, είναι τα logistics των προτιμήσεων, των επιλογών, των επιθυμιών μας. Η δε φράση που παραπέμπει στον οργουελιανό Μεγάλο Αδελφό, το ότι ”είμαστε φακελωμένοι” δηλαδή, είναι πλέον στα χείλη όλων και μοιάζει από φυσιολογικό έως αδιάφορο. Αυτό που δεν ακούγεται είναι αυτό που μαζικά απωθούμε: το ”φακέλωμα” μας γίνεται ξεκάθαρα με την συναίνεση μας. Γινόμαστε αυτόβουλοι πάροχοι πληροφοριών για την ιδιωτική μας ζωή και την νοοτροπία μας,για την κοσμοθεωρία μας, την ιδεολογία και τις πεποιθήσεις μας. Πατώντας την ”αποδοχή” στους όρους εγγραφής στα social media,και όχι μόνο, αποδεχόμαστε πολλά που δεν ξέρουμε και αμέσως ”εξοπλίζουμε” με εργαλεία για data mining( εξόρυξη δεδομένων) πολλούς ενδιάμεσους μεταξύ ενός μηνύματος που θα κατασκευαστεί ( διαφημιστικού, πολιτικού, κ.α) και της επιρροής του πάνω μας .
Πρέπει να συλλάβουμε το νόημα της αυτόβουλης συμμετοχής μας στην πληροφοριοποίηση της ζωής. Ζούμε ως εκούσιοι συμμετέχοντες στην συστημική βιοπολιτική, στην ρυθμιστική μηχανική της βιοεπιθυμίας μέσω των social media. Θεωρώ ότι αυταπατώμεθα αν πιστεύουμε ότι ”απλώς επικοινωνούμε” στο facebook ,στο twitter στα λοιπά μέσα κοινωνικής δικτύωσης. To like, to follow, το join είναι σημαίνοντα που μας εισάγουν στο σύμπαν της υπερ-δικτύωσης, της υπερ-πραγματικότητας, στην επικράτεια της προσομοιωμένης δι-επαφής. Έννοιες όπως neuromarketing,
Η δε αλληλόδραση εντός των ιντερνετικών ”κοινόβιων” είναι στοιχείο που δεν γίνεται αντιληπτό ως κοινωνικό φαινόμενο, αλλά ως επικοινωνιακό. Πίσω από αυτή την ατελείωτη σφαίρα της ηλεκτρονικής επικοινωνίας, πίσω απο όλο το διαδικτυακό σκηνικό της σύγχρονης κομμούνας της ανθρωπότητας, κρύβεται στην ουσία ένα νέο παράδειγμα οργάνωσης και αυτορύθμισης του οικονομικού μοντέλου που κυριαρχεί στις ζωές μας, όπως δείχνει τελικά το αποτέλεσμα της υπερδικτύωσης και στους χώρους δουλειάς : χαμηλή αμοιβή μιας πρωτοφανούς υψηλής παραγωγικότητας της εργασίας, ρομποτοποίηση της απασχόλησης, υπεραυτοματισμός.
Είναι χρήσιμο όμως να δούμε όλο τον καμβά των ερμηνειών πίσω απο το facebook και το πώς οι σύγχρονες διαδικασίες υποκειμενοποίησης διατρέχουν το Ασυνείδητο των social media .Εξαιρετική είναι η προσέγγιση του Γ.Ευσταθίου εδώ σχετικά με την τρέλα του facebook και τις διαστάσεις μιας φρουδο-λακανικής ψυχολογικής προσέγγισης. O συντάκτης του σύντομου αυτού- αλλά τόσο περιεκτικού σε νόημα κειμένου- μας οδηγεί επίσης στο να αποκωδικοποιήσουμε όπως μας λέει ‘‘…πως αυτό που συμβαίνει, είναι κάτι βαθύτερο από μια επιφανειακή περιήγηση στο διαδίκτυο...” .
Πράγματι, σήμερα συντελείται μέσω του facebook κυρίως μια μετάλλαξη του παραδοσιακού μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης, μια ολόκληρη αλλαγή του καπιταλιστικού παραδείγματος, μέσω της περίφημης social engineering (κοινωνική μηχανική) και του data management (διαχείριση δεδομένων).
Άποψη μου είναι ότι κυνηγώντας τα likes της αναγνώρισης για τις αναρτήσεις μας, για τις φωτογραφίες και την όποια δημοσιοποίηση του status μας, υλικού και πνευματικού, συμμετέχουμε στο κυνήγι του νέου χωρο-χρονικού μοντέλου αναπαραγωγής των κοινωνικών σχέσεων και κατ επέκταση στην αναπαραγωγή των σχέσεων παραγωγής-κατανάλωσης. Ο άυλος χρυσός της εποχής, τα data, γίνονται εργαλεία για παραγωγή υπεραξίας από τον περίφημο πλέον διαφημιστικό χωρο-χρόνο. Στην Οικονομία του θεάματος και της προσομοίωσης, τα σημαίνοντα είναι οι πληροφορίες για την ιδιωτική μας σκέψη,για τις μύχιες επιθυμίες μας, για την ιδεολογία μας. Οι διαφημιστές μαζικοποιούν και εξατομικεύουν ταυτόχρονα όλο αυτό τον θόρυβο(noise) και ενεργοποιούν το περίφημο filtering (φιλτράρισμα) για να εξορύξουν από τους servers της facebook,της Yahoo, της Google και των λοιπών ιντερνετικών κολοσσών, τα δεδομένα στα οποία θα προσαρμόσουν τόσο τα μαζικά όσο και τα εξατομικευμένα μηνύματα επιρροής για την ψήφο μας και κυρίως για τις καταναλωτικές μας επιλογές. Και όπως καταλαβαίνετε, αυτή είναι στην ουσία η πραγματική αλυσίδα διαχείρισης της προστιθέμενης συλλογικής αξίας του ανθρώπινου κεφαλαίου . Απλώς, αυτοβούλως συμμετέχουμε στο να παραχθεί πλεόνασμα υπεραξίας, το οποίο φυσικά άλλοι καρπώνονται ως όφελος…
Ηλίας Καραβόλιας
Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.
The article expresses the views of the author
iPorta.gr
SHARE
Στηρίξτε-Ενισχύστε την iΠόρτα με τη δική σας χορηγία…
Το σκίτσο είναι του Βαγγέλη Παυλίδη
