Ελπίδα Νούσα

Ο Δάφνις διηγείται στη Χλόη την ιστορία της Ηχούς και του Πάνα”, Francois Boucher

Θνητή, επειδή ήταν από πατέρα θνητό· όμορφη, επειδή ήταν από μητέρα όμορφη.«Νύμφες, αγάπη μου, είναι πολλές: Μελικές, Δρυάδες και Έλειες· όλες όμορφες, όλες τραγουδίστρες· και μια απ’ αυτές εγέννησε κόρη την Ηχώ.

Την αναθρέφουνε λοιπόν οι Νύμφες και τη μαθαίνουν οι Μούσες να παίζει το σουραύλι και να λέει με τη λύρα και την κιθάρα κάθε τραγούδι, ως που άμα ήτανε στον ανθό της παρθενιάς της, εχόρευε μαζί με τις Νύμφες, ετραγουδούσε μαζί με τις Μούσες· τους αρσενικούς όμως τους απόφευγε όλους και ανθρώπους και θεούς.

Ο Πάνας θυμώνει με την κόρη, γιατί της εζήλεψε το τραγούδι και δεν απόλαψε την ομορφιά της. Και κάνει τρελούς τους βοσκούς και τους γιδάρηδες.

Κ’ εκείνοι σαν σκυλιά ή σαν λύκοι την κατακομματιάζουν και σκορπούνε στη γης τα κομμάτια της, που ακόμα τραγουδούσαν.

Κ’ η γης για χατήρι των Νυμφών έκρυψεν όλα τα κομμάτια κ’ εφύλαξε τη μουσική και με τη θέληση των Μουσώνε βγάνει φωνή και τα μιμιέται όλα…»

(«Δάφνις και Χλόη», Λόγγος, Βιβ.3ο)

«Ηχώ», Alexandre Cabanel

Ο Λέσβιος αρχαίος συγγραφέας του 3ου αι μ. Χ, Λόγγος στο βουκολικό του μυθιστόρημα «Δάφνις και Χλόη» μεταφέρει το μύθο της Ηχούς.
Η όμορφη κοπέλα με τη μελίρρυτη φωνή απέρριψε -αδιαφορώντας για τη θεϊκή του καταγωγή- τον έρωτα του Πάνα, θεού των βοσκών και των κοπαδιών.
Έτσι εκείνος ξεσήκωσε τους βοσκούς, οι οποίοι επιτέθηκαν και διαμέλησαν την Ηχώ μέχρι που το μόνο που έμεινε ήταν ο ήχος της γλυκιάς φωνής της μέσα στο δάσος.
Η Γαία “δέχτηκε”  τα μέλη της, όμως επέτρεψε να διατηρηθεί η δύναμη του τραγουδιού της. 

Ο αρχαίος μύθος αναπαρίσταται μουσικά από τον εθνικό συνθέτη της Φινλανδίας, και κορυφαίο εκπρόσωπο του ύστερου ρομαντισμού, Ζαν Σιμπέλιους, ο οποίος λάτρευε τους μύθους και τις παραδόσεις των λαών γι’ αυτό κι εκεί βρίσκεται η κύρια πηγή έμπνευσής του.

Το 1906, και προκειμένου να συγκεντρωθούν χρήματα για την κατασκευή του Music Hall στο Ελσίνκι, ο Σιμπέλιους ένθερμος υποστηρικτής της νέας αίθουσας συναυλιών, συμμετέχει στη λαχειοφόρο αγορά με το σύντομο συμφωνικό του ποίημα: «Pan and Echo», στη Φα μείζονα, από τα λιγότερο γνωστά έργα του κορυφαίου δημιουργού.

Πρόκειται για χορευτικό ιντερμέτζο που συνόδευσε θεατρικό ταμπλώ με θέμα τον αρχαίο μύθο. Μπορεί κανείς να διακρίνει κατά την ακρόαση, την λεπτή ηχοχρωματικά επανάληψη μουσικών φράσεων και μοτίβων, που παραπέμπουν στην ηχώ και το μιμητικό της παιχνίδι. 

Η ορχηστρική σύνθεση μεταγράφηκε αργότερα για πιάνο από τον ίδιο τον Σιμπέλιους και εκδόθηκε ως τρίτο μέρος των «Dance Intermezzo».

Ο Ζαν Σιμπέλιους γεννήθηκε σαν σήμερα, 8 Δεκεμβρίου 1865.

Από το 2011, ανήμερα στα γενέθλια του συνθέτη και τιμητικά, η Φινλανδία γιορτάζει την «Ημέρα της Φινλανδικής Μουσικής».

Sibelius: “Pan and Echo, Tanz-Intermezzo No. 3, Op 53a”:

https://www.youtube.com/watch?v=RIwtddSzCxQ

Η πιανιστική εκδοχή:

https://www.youtube.com/watch?v=4JoOnsgcDQ0