Ο Πάνος Καπώνης* είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, τ. Επ. Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών (Φαρμακευτική), ποιητής, συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας  Έχει συγγράψει οκτώ πανεπιστημιακά συγγράμματα φαρμακευτικού δικαίου.Λογοτεχνική ιστoσελίδα : http://logos.caponis.gr.

ΕΞ ΕΠΑΦΗΣ [Π-28]

«πυρόκωλοι»…

«Δεν υπάρχουν αισχρές λέξεις, υπάρχουν αισχροί άνθρωποι»

Λορέντζος Μαβίλης

Σύμφωνα με την «Επιτομή του Λεξικού Κριαρά» της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669), η λέξη «κῶλος» από την  αρχαία ελληνική κῶλον (τμήμα ή μέλος σώματος). αρχ. ουσιαστικό «κώλον» ή «κόλον» ή  κατ΄  άλλους (Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Μπαμπινιώτη, Β’ ανατύπωση. 2009) η ίδια όπως παραπάνω ετυμολογική ανάλυση, με πιθανή επίδραση της λατινικής cūlus (που σημαίνει πρωκτός). Από αυτήν προήλθε και η λέξη « κόλον» που σημαίνει τμήμα παχέος εντέρου. Ξεκίνησα από την προέλευση της κοινής στην ομιλούμενη σημερινή ελληνική γλώσσα λέξεως «κῶλος» που χαρακτηρίζεται συνήθως ως «αισχρή» και «ανάξια» να εκφράσει «υψηλά»  νοήματα, που όμως συμπυκνώνει στην πραγματικότητα όλη την προβληματική της σύγχρονης γλωσσολογίας στο θέμα. Οι λέξεις είναι μια παρακαταθήκη εννοιών που ζουν στην εν δυνάμει γλώσσα, στον ενδιάθετο λόγο του καθενός μας. Δεν υπάρχουν, επομένως, αισχρές λέξεις.

Διάλεξα τα παραπάνω, έπειτα από το ερέθισμα μιας «κουβέντας» … σαν σε καφενείο, που είχε ως σημαινόμενο την αντιδιαστολή μεταξύ των βάρβαρων ισλαμικών συνηθειών τιμωρίας γυναικών σε δημόσια θέα και της άλλης «βαρβαρότητας» σε πόλεις της «πολιτισμένης» δύσεως, με τις γυμνικές παρελάσεις ομοφυλοφίλων πολιτών.  Αυτό δεν σημαίνει με κανένα τρόπο ενάντιο λόγο απέναντι στους ομοφυλόφιλους άνδρες και γυναίκες, για τους οποίους η κλινική εμπειρία οδηγεί στο συμπέρασμα πως όλοι οι σεξουαλικοί προσανατολισμοί των ανθρώπων, συνιστούν συνήθεις μορφές της ανθρώπινης εμπειρίας, φυσιολογικές μορφές των ανθρώπινων δεσμών και ως εκ τούτου, ουδεμία σχέση έχουν με κάποια πρότερη ψυχική διαταραχή (Needham & Austin, 2010), αλλά, ο λόγος είναι για την τόλμη ενός επτανήσιου φίλου, του κ. Σ., ο οποίος συνέθεσε ως γλωσσοπλάστης μία λέξη, την σύνθετη λέξη «πυρόκωλοι», δίνοντάς της πολλά νοήματα. Στην ροή της κουβέντας του …καφενείου, μου έκανε εντύπωση η ευφυέστατη αυτή διατύπωση, που εκστομίστηκε βεβαίως για να δηλώσει,  αφενός μεν την αντίθεση της κοινής γνώμης στις γυμνικές παρελάσεις και αφετέρου δε, την θέση της μη εστίασης σε γενικές κατηγορίες του αυτονόητου, δηλαδή στην αποδοχή των ανθρώπων αυτών από το κράτος και την κοινωνία ως άτομα με ίσα, αναφαίρετα, θεμελιώδη δικαιώματα.

Καθίσταται σαφές, λοιπόν, πως όλοι οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις και τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους, αντίστοιχα, είναι ίσοι και ως ίσοι, πρέπει να χαίρουν ίσης μεταχείρισης από τους συνανθρώπους τους και τις αρχές της Πολιτείας. Επιστρέφοντας λοιπόν στην λέξη «πυρόκωλοι», ο συνομιλητής μου, μου διευκρίνισε ότι, τα δικαιώματα των ανθρώπων αυτών θεωρούνται και πρέπει να θεωρούνται ως καθόλα αυτονόητα, διότι θεμελιώνονται σε οικουμενικά πανάρχαιες αποδεκτές ηθικές αρχές και αξίες, οι οποίες έχουν θεσπιστεί ήδη εδώ και αρκετές δεκαετίες από τον ΟΗΕ και έχουν ήδη κατοχυρωθεί από όλες τις σύγχρονες φιλελεύθερες δημοκρατίες.

Παρά ταύτα, εκείνο που δεν είναι αυτονόητο, ακριβώς επειδή δεν είναι καθολικά αποδεκτό, είναι η παραχώρηση δικαιωμάτων μιας δήθεν «ελευθερίας» που προκαλεί την κοινωνία με τις γυμνικές τους παρελάσεις με τα «φλογερά» οπίσθια τους σε κοινή θέα.  Παρ’ όλο που η ομοφυλοφιλία προϋπήρχε ήδη από τα αρχαία χρόνια και  απλώς καταπιεζόταν από τις κοινωνικές συνθήκες της εκάστοτε εποχής, δεν μπορεί κανείς να την κατακρίνει, ως μία κατάσταση που κρίνεται ως φυσιολογική, άποψη, που υποστηρίζεται και πολιτικά από αριστερές πολιτικές ομάδες, ενώ από το δεξιό πολιτικό φάσμα, υπάρχει μια διστακτικότητα και απόρριψη εμμέσως τη «φυσιολογικότητας» της ομοφυλοφιλίας.

Ανεξάρτητα όμως των σκέψεων αυτών οι λέξη «πυρόκωλοι» δεν ενέχει μόνον σεξουαλική σήμανση, κατά τον αθυρόστομο επτανήσιο ευφυή φίλο μου, όπως πρωτίστως θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ή να αποτελέσει υπερασπιστικό λόγο της ομοφυλοφιλίας, αλλά μπορεί να σηματοδοτεί και άλλες κοινωνικές ή πολιτικές καταστάσεις, όπως και δεν είναι τυχαίες οι εκφράσεις που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας, όπως π.χ. «είναι κώλος και βρακί» (που σημαίνει ότι κάποιοι είναι αχώριστοι) ή η έκφραση «μού βγαίνει ο κώλος» (δηλ. κουράζομαι πολύ), καθώς και η πολύ οικεία έκφραση «μιλάνε όλοι μιλάν κι οι κώλοι» (για εκείνους που εκφέρουν κρίση ή ασκούν κριτική χωρίς να έχουν δική τους αντίληψη αυτού για το οποίο μιλούν) ή  «τού κώλου τα εννιάμερα» (δηλ. σαχλαμάρες, ανοησίες) και άλλες παρόμοιες κοινές εκφράσεις.

Τελειώνοντας τις λίγες αυτές σκέψεις, αρχικά οφείλω να ζητήσω συγνώμη από εκείνους που θεωρούν «αισχρές» τις παραπάνω λέξεις, σεβόμενος την ευαισθησία και τα πιστεύω τους, αλλά εν τέλει σκέπτομαι να αντιγράψω φράσεις από το οπισθόφυλλο του βιβλίου του συγγραφέα Μιχάλη Αλμπάτη «ο κώλος της Άννας» [https://www.politeianet.gr/books/9789605372415-almpatis-michalis-apopeira-o-kolos-tis-annas-281710] : «είναι ουσιαστικά ένας βωμός όπου αναλίσκεται το απόθεμα του έρωτα μέσα μας. Αυτή η θυσία, η προσφορά, δεν απευθύνεται στον Θεό ή στον εραστή, αυτοί είναι μονάχα η Επίφαση για την τέλεσή της. Η θυσία είναι Αυτοσκοπός… Γιατί ο κώλος της Άννας κατόρθωσε να αφυπνίσει την ψυχή του απ’ τον λήθαργό της και με μια αχτίδα αγαλλίασης να τη φωτίσει;» Και ο «ἀναμάρτητος ὑμῶν πρῶτος βαλέτω λίθον» [Ιωάννης 8: 7]. 

Πάνος Καπώνης