Ο Ηλίας Καραβόλιας είναι Οικονομολόγος  με ειδίκευση Γενικής Θεωρίας και Οικονομικής Πολιτικής. Κατέχει Master of Arts από το European Institute of Philosophical  Anthropology.

«Να τις αφήσουμε τις τράπεζες να καούν» γράφει ο Βαρουφάκης στο Project Syndicate και προτείνει αντι του web banking ένα cloud banking μέσω του taxis net.

Το είχε προτείνει και το 2015: πίστωση ατομικών λογαριασμών από την (κρατική) κεντρική τράπεζα με ψηφιακό χρήμα, οριακού επιτοκίου, δηλαδή μια μορφή «κατάργησης» του τραπεζικού συστήματος ή μετατροπής του σε μη αναγκαστική επιλογή από τα οικονομικά υποκείμενα.

Να πάνε τα λεφτά μας λοιπόν στον ουρανό και στα σύννεφα (cloud) αφού ούτως ή άλλως δεν είναι στη γη (θησαυροφυλάκια) : απλά είναι ψηφία και λογιστικές εγγραφές όπως λέει ο Βαρουφάκης.

Στον τεχνολογικό ουρανό όμως, εκεί είναι το cloud, εκτός από τις κυβερνήσεις ζουν και οι θεοί της τεχνολογίας οι οποίοι καλό είναι να θυμόμαστε ότι κάλλιστα μπορούν να γίνουν οι νέοι θεοί -τραπεζίτες, για εμάς τους κοινούς θνητούς.

Θέλω να πω ότι το απλό «ανέβασμα» των ψηφιακών καταθέσεων μας στο cloud δεν είναι σαν τις αναρτήσεις των selfies στα social media, ακόμα και αν υποθέσουμε ότι θα τηρηθεί η μέγιστη ασφάλεια (ceteris paribus)

Πρώτα απ όλα αυτή η εναλλακτική δεν καταργεί την μεσιτεία, τον τόκο και την προμήθεια, που πάλι θα επιβάλλονται στα συναλλακτικά υποκείμενα από το πανοπτικό μάτι της εξουσίας και αυτό των ιντερνετικών ολιγοπωλίων του κατασκοπευτικού καπιταλισμού.

Δεν είναι εύκολο να αντικαταστήσουμε στο συναλλακτικό σύστημα των οικονομιών, τους μετόχους των τραπεζών με τους μετόχους των διαδικτυακών βιομηχανιών και των κεντρικών τραπεζών ( προσοχή : δεν είναι κρατικές και δεν μπορούν να γίνουν έτσι απλά κρατικές).

Ακόμα και αν συμβεί όμως κάτι τέτοιο, δεν συνεπάγεται ότι θα αλλάξει το βιοτικό μας επίπεδο ή θα μειωθούν οι ανισότητες : το μεγάλο  κεφάλαιο θα συνεχίσει πάλι, με άλλα ρούχα, να γεννάει μεγάλα κέρδη για τους λίγους.

Το να αντικαταστήσεις επίσης τις τράπεζες, τους θεματοφύλακες χρήματος, με τεχνολογικές αποθήκες και  logistics centres ψηφιακού νομίσματος (servers στην πραγματικότητα) δεν σημαίνει ότι καταργείς τις κερδοσκοπικές ροές του μεγάλου κεφαλαίου ή ότι τις εκτρέπεις από το παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα.

Όσο δεν περιορίζεις το μονοπωλιακό προνόμιο του  εκδότη και ρυθμιστή της κυκλοφορίας του χρήματος,  τις κεντρικές τράπεζες, τόσο οι κάθε είδους τελικές λογιστικές εγγραφές (ενεργητικού- παθητικού, κέρδους – ζημίας, αξιώσεων-οφειλών) θα αποτυπώνουν ανισότητες, στρεβλώσεις και ανισορροπίες.

Ο Βαρουφάκης επίσης αναφέρεται σε ένα κοινωνικά ανταποδοτικό ελάχιστο κέρδος διαμεσολάβησης της κεντρικής τράπεζας, από ένα συμβολικό οριακό επιτόκιο αλλά και από τα έσοδα της με βάση κάποια εντελώς συμβολικά κόστη συναλλαγών.

Σε αυτή την περίπτωση τίθεται ένα πρακτικό πρόβλημα : θα επαρκεί το συμβολικό έσοδο της κεντρικής τράπεζας ως αποταμιευτικό αντίκρισμα ή ως παραδοσιακή νομισματική βάση, για να παραχθούν και να κυκλοφορήσουν πιστώσεις, δηλαδή για να χορηγηθεί χρήμα στις αγορές και στις οικονομίες ;

Και τίθεται και ένα θεωρητικό αλλά μάλλον σημαντικό θέμα : πως μπορεί ένα ενδεικτικό επιτόκιο να ορίζει και να μεταβάλει περιοδικά το κόστος και την ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος, συγκριτικά πάντα με τις όποιες ανισορροπίες σε νομισματικά και δημοσιονομικά δεδομένα (πληθωρισμός, χρέος, υπερβάλλουσα προσφορά/ζήτηση, δάνεια, επενδύσεις) ;

Καλή και χρήσιμη λοιπόν η ριζοσπαστική επαναστατική θεωρία και η όποια εναλλακτική πολιτική, αλλά το χρήμα δεν μπορεί να γίνει σημειωτικό δεδομένο στο τεχνολογικό σύννεφο ακόμα και αν είναι( όπως σήμερα) αέρας κοπανιστός με την φανερή και κρυμμένη μόχλευση που φούσκωσε τις αγορές.

Το να μετατρέπεις το επίσημο νόμισμα που ρέει στο τραπεζικό σύστημα σε απλά ψηφία και μονάδες  χρεοπιστωτικών λογαριασμών δεν σημαινει ότι καταργείς de facto ή αγνοείς  τον επίσημο μεσάζοντα και έμπορο (τράπεζες), αφού το καναλιζαρισμα του χρήματος από άλλες οδούς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι θα εξασφαλίζει επαρκή μεγέθη παραγωγικών χορηγήσεων και σχετικά αποτελεσματικές για την οικονομία κλαδικές πιστωτικές ροές.

Οι δε σταθεροποιητές και πολλαπλασιαστές σε μια οικονομία δεν ενισχύονται έτσι αυτόματα αν απλά αφαιρέσουμε χρήμα από το τραπεζικό δίκτυο και το μετακομίσουμε σε ένα ψηφιακό τεχνολογικό δίκτυο (που ενδεχομένως και να οδηγήσει σε εντελώς άλλα μοντέλα παραγωγής, εμπορίου, συναλλαγών, αν και ορθά αποκλείει τα cryptos ο Βαρουφάκης)

Και το σημαντικότερο : στην παρούσα φάση των διεθνών οικονομιών βιώνουμε μια περίοδο  εκτίναξης παγκόσμιου χρέους, αυξημένου κόστους χρήματος και αγαθών, στασιμοπληθωρισμού, με τις κεντρικές ( αλλά όπως φαίνεται και τις εμπορικές)  τράπεζες φουσκωμένες όσο ποτέ άλλοτε στην ιστορία.

Το να πειραματιστείς λοιπόν και να αντικαταστήσεις το έστω υπερβολικά κερδοσκοπικό σύστημα διαμεσολάβησης( τράπεζες) με ένα σύστημα ελεύθερης επιλογής δικτύου συναλλαγών για τα υποκείμενα, μάλλον ματαιοπονείς : είναι σαν να θέλεις απλά να αντικαταστήσεις την διαμεσολαβητική κερδοσκοπία με άλλη μορφή κερδοσκοπίας, απλά κάπου άλλου.

Έτσι λοιπόν, ένα τέτοιο εξωτραπεζικό σκηνικό που προτείνεται ως εναλλακτικό σύστημα συναλλαγών, μάλλον τελικά υποστηρίζει τον ψηφιακό  καπιταλισμό να διευρύνει περισσότερο τις νέες επικράτειες και τις νέες αγορές κυριαρχίας του κεφαλαίου….