Όσο γίνονται γνωστές οι λεπτομέρειες της ευρωπαϊκής αντίδρασης στην υγειονομική κρίση που ξέσπασε αρχικά στην Κίνα κι έπειτα στον υπόλοιπο κόσμο, τόσο φανερώνεται πως η ηγεσία και οι θεσμοί της ΕΕ δεν ήταν έτοιμοι να διαχειριστούν ένα τέτοιο γεγονός.

Tις τελευταίες ημέρες όλοι και περισσότεροι Ευρωπαίοι πολίτες αισθάνονται πως η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να προστατεύσει το σημαντικότερο αγαθό: την υγεία και τη ζωή τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο πόλεμος για τις μάσκες. Αυτή τη στιγμή, όλη η υφήλιος τις χρειάζεται. Και το μόνο μέρος που μπορεί να τις βρει είναι η χώρα από την οποία ξεκίνησε η πανδημία, η Κίνα. Η οποία τις πουλάει μόνο έναντι προκαταβολής των χρημάτων.

Τα κρούσματα όπου μια δυτική χώρα άρπαζε τις μάσκες της άλλης δεν περιορίζονται μόνο στα μέχρι τώρα γνωστά (Γερμανία/ΗΠΑ, Τουρκία, Ισπανία). Πρόσφατα και ο σουηδικός οίκος Μέλνικε κατηγόρησε τη Γαλλία„Was im Masken-Handel abgeht, ist Wahnsinn“ | FAZ ότι άρπαξε 4 εκατομμύρια μάσκες που προορίζονταν για την Ισπανία και την Ιταλία.

Η Ευρώπη ένιωσε αυτήν την ανεπάρκεια, σε μάσκες και λοιπά υλικά ατομικής προστασίας και σε αναπνευστήρες για τις ΜΕΘ, κατά ιδιαίτερα οδυνηρό τρόπο. Αιτία ήταν όχι μόνο πως υποτίμησε τον κίνδυνο, όπως αναφέρει μια πρόσφατη δημοσιογραφική έρευναΠώς η Ευρώπη απέτυχε να αναχαιτίσει τον ιό | Εφημερίδα των Συντακτών, αλλά επειδή για να εκτιμήσει το μέγεθός του έπρεπε να στηριχθεί στα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) – στοιχεία που ούτε πχ τα 27 μέλη της επιτροπής Τσιόδρα δεν πίστευαν, ακόμα και στα τέλη Φεβρουαρίου. Δείτε για παράδειγμα εδώ έναν από τους 27, τον καθηγητή Γ. Δάικο, που μιλάει για πανδημία προτού κηρυχθεί από τον ΠΟΥ στα τέλη Φεβρουαρίου 2020:

Αυτή η παραδοσιακή νεοελληνική καχυποψία μάλλον έκανε καλό στην Ελλάδα, καθώς ο ΠΟΥ με βάση τα πρωτόκολλα έπρεπε να στηρίζεται στις κινέζικες στατιστικές. Γι’ αυτές, σχετικά πρόσφατα και μετά την άρση της καραντίνας στη Γουχάν, έχουν προκύψει εντονότατες αμφιβολίεςC.I.A. Hunts for Authentic Virus Totals in China, Dismissing Government Tallies | The New York Times, καθώς κάποιες πηγές μιλούν για 12 φορές περισσότερα θύματα.

Αυτές τις μέρες που υπάρχει ανάγκη για ξεκάθαρη ενημέρωση κι ανάλυση, το inside story προσφέρει όλα τα άρθρα γύρω από τον Covid-19Ο οδηγός του inside story για τον κορονοϊό ελεύθερα σε όλους τους αναγνώστες.

Έλλειψη ηγεσίας και σκοτάδι από την Κίνα

Αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιρρίπτουν μεγάλο ποσοστό ευθύνης για την έλλειψη προετοιμασίας της ΕΕ στη σημερινή πρόεδρο της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Αρχικά ήθελε να πάρει όλη τη διαχείριση κρίσης απάνω της χωρίς να έχει υποδείξει έναν αρμόδιο ή μία επιτροπή» λένε και υπενθυμίζουν την τοποθέτηση του Χρήστου Στυλιανίδη ως υπεύθυνου για την επιδημία Έμπολα το 2014 από τον Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, προτού καν αναλάβει τα καθήκοντά του ως Επίτροπος για την Ανθρωπιστική Βοήθεια.

«[Η φον ντερ Λάιεν] Ήθελε να αποκομίσει το δικό της visibility, ενώ στην πραγματικότητα η μόνη χώρα της Ένωσης που ήταν έτοιμη ήταν …η δική της» είπε στο inside story πηγή της ΕΕ που δεν ήταν εξουσιοδοτημένη να μιλήσει δημόσια, αλλά έχει διαχειρισθεί τέτοιες κρίσεις στο παρελθόν.

Η Επιτροπή έχει απαντήσει σε αυτού του είδους την κριτική με το επιχείρημα, μεταξύ των άλλων, ότι οι πολιτικές υγείας είναι στην αρμοδιότητα του κάθε κράτους-μέλους – κάτι που εξοργίζει ακόμα περισσότερο όσους επικρίνουν τους χειρισμούς της σημερινής ηγεσίας της ΕΕ. «Τα μέτρα που αφορούν τα υγειονομικό κομμάτι της κρίσης θα έπρεπε να έχουν ληφθεί από τα μέσα Γενάρη» επιμένουν οι ίδιες πηγές. Σε αυτό το επιχείρημα η ΕΕ αντιτείνει ότι το μέγεθος του κινδύνου ήταν άγνωστο και επικαλείται τoν ΠΟΥ, που ως γνωστόν ήταν όμηρος του reporting της Κίνας.

Ενδεικτική είναι η πρώτη αναφορά για το 2020Pneumonia cases possibly associated with a novel coronavirus in Wuhan, China | European Centre for Disease Prevention and Control του Ευρωπαϊκού Κέντρου Επιδημιών που συνδέει 59 περιπτώσεις πνευμονιών στη Γουχάν με τον νέο ιό. Εκείνο που «βγάζει μάτι» σε αυτήν την εκτίμηση είναι η φράση: Considering there is no indication of human-to-human transmission and no cases detected outside of China, the likelihood of introduction to the EU is considered to be low, but cannot be excluded. Σε μετάφραση: «Παίρνοντας υπόψιν ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις (υπογράμμιση inside story) για μετάδοση του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο και δεν έχουν καταγραφεί κρούσματα του ιού έξω από την Κίνα, η πιθανότητα εισαγωγής του στην ΕΕ θα πρέπει να θεωρηθεί χαμηλή, αλλά δεν μπορεί να αποκλεισθεί». Αυτά γράφονταν στις 9 Ιανουαρίου, αφού η Ευρώπη είχε μόλις γυρίσει από τις διακοπές των εορτών. Επειδή μια επιδημία είναι μια κυλιόμενη κατάσταση, μία εβδομάδα αργότερα ο ευρωπαϊκός οργανισμός είναι λιγότερο κατηγορηματικόςRapid Risk Assessment: Cluster of pneumonia cases caused by a novel coronavirus, Wuhan, China, 2020 | European Centre for Disease Prevention and Control στην εκτίμησή του σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο. Δεν είναι όμως ακόμα ξεκαθαρός ο κίνδυνος της γρήγορης μετάδοσης, και σε κάθε περίπτωση τα κρούσματα πνευμονίας εμφανίζονται σε άτομα που επισκέφθηκαν την ιχθυαγορά της Γουχάν, η οποία έχει κλείσει.

H βεβαιότητα για τη μεταδοτικότητα του ιού εμφανίζεται στα τέλη Ιανουαρίου 2020Risk assessment: outbreak of acute respiratory syndrome associated with a novel coronavirus, China; First cases imported in the EU/EEA; second update | European Centre for Disease Protection and Control, όταν «σκάνε» τα πρώτα κρούσματα στη Γαλλία. Αυτός ο μήνας κατά πάσα πιθανότητα χάθηκε εξαιτίας των Κινέζων, που είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι δεν γνώριζαν από καιρό την επικίνδυνη μεταδοτικότητα του ιού. Παρά το γεγονός ότι η κροατική προεδρία ενεργοποιεί μετά την άτυπη συνάντηση των υπουργών Υγείας στο τέλος Ιανουαρίου στην Κροατία έναν διατομεακό μηχανισμό ανταλλαγής πληροφοριών, Συμβούλιο και Επιτροπή της ΕΕ βρίσκονται ακόμα μακριά από μια πρακτική απάντηση στο πρόβλημα. (Δείτε εδώ το χρονοδιάγραμμαTimeline – Council actions on COVID-19 | European Council του τι έγινε το τρίμηνο στην ΕΕ)

Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα και τον Φεβρουάριο. Tα πρώτα κρούσματα στην Ιταλία έχουν εμφανιστεί στις 31 Ιανουαρίου και συνδέονται με ένα ζευγάρι Κινέζων από τη Γουχάν. Η ιταλική κυβέρνηση κηρύσσει κατάσταση έκτακτης ανάγκης και σταματάει τις πτήσεις από και προς την Κίνα. Το ζευγάρι και ένας ακόμα Ιταλός που έρχεται από την Κίνα και βρίσκεται θετικός στον ιό βγαίνουν από το νοσοκομείο στις 22 και 26 Φεβρουαρίου. Εντωμεταξύ όμως ο ιός στη Λομβαρδία καλπάζει. Έχει φτάσει στο Codogno της Λομβαρδίας από έναν ασυμπτωματικό ασθενή από το Μόναχο και από έναν άλλο Ιταλό ασυμπτωματικό ασθενή, που στα δύο πρώτα τεστ είχε διαγνωσθεί αρνητικός για να βγει μετά θετικός. Στις 23 Φεβρουαρίου, όταν οι πρώτοι «ύποπτοι» έχουν βγει από τα νοσοκομεία, η χώρα μετράει ήδη 229 κρούσματαCoronavirus: 229 i contagiati in Italia, 7 le vittime | Ricciardi (Oms): due anni per il vaccino | Conte: gestione di un ospedale fuori dai protocolli | TGCOM24.

UPDATE: Παραιτήθηκε ο επικεφαλής επιστήμονας της ΕΕ

Στις 8 Απριλίου 2020 υπέβαλε την παραίτησή του στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ο Ιταλός καθηγητής Μάουρο Φεράρι, από τη θέση του ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας, καθώς όπως αναφέρει στη δήλωσή τουEU science chief resigns with blast at coronavirus response | Financial Times «έχασε την πίστη του στο σύστημα» και είναι «άκρως απογοητευμένος από την ευρωπαϊκή απάντηση στη νόσο Covid-19». Ακόμα επισημαίνει την «παντελή απουσία συντονισμού στις πολιτικές παροχής υπηρεσιών υγείας μεταξύ των κρατών-μελών».

Ιταλική τραγωδία και λόγω ελλιπούς προστασίας

Ταυτόχρονα έχει γίνει η διεθνής έκθεση μόδας του Μιλάνου, με χιλιάδες επισκέπτες από όλη την Ευρώπη, ενώ τα χιονοδρομικά κέντρα της χώρας στο Τιρόλο δουλεύουν και μολύνουν non stop, όπως και στη γειτονική Αυστρία. Θα χρειασθούν άλλες 10-12 μέρες για να πεισθεί και ο πιο δύσπιστος ότι η κατάσταση στην Ιταλία είναι εκτός ελέγχου (σ.σ.: με βάση τα σημερινά στατιστικά στοιχεία στη Λομβαρδία και με βάση τα καταγεγραμμένα κρούσματα το ποσοστό θνητότητας στον ιό είναι 12,5%). Αρχικά δεν υπάρχουν πρωτόκολλα στα νοσοκομεία, δεν υπάρχουν διαχωρισμένοι χώροι όπου να ξεχωρίζονται οι ασθενείς Covid από non Covid και φυσικά λείπουν τα υλικά ατομικής προστασίας, με αποτέλεσμα ένας μεγάλος αριθμός θυμάτων να προέρχεται από τις τάξεις του νοσηλευτικού προσωπικού και των ιατρών: 61 άνθρωποι στις 31 ΜαρτίουMore Than 60 Doctors in Italy Have Died in COVID-19 Pandemic | Medscape.

Είναι αξιοσημείωτο ότι το 38% των 61 γιατρών που έχασαν τη ζωή τους ήταν οικογενειακοί γιατροί, από εκείνους που κάνουν τις κατ’ οίκον επισκέψεις. Μόνο στο Λόντι και το Μπέργκαμο, το επίκεντρο της ιταλικής καταστροφής, οκτώ οικογενειακοί γιατροί πλήρωσαν με τις ζωές τους την έλλειψη προστατευτικών μέτρων. «Το πρόβλημα για τον εφοδιασμό των κρατών μελών με παρόμοια μέσα είναι μέχρι να φτάσουν σε αυτά οι παραγγελίες τους, εφόσον φυσικά βρουν πωλητές» λέει ένα ανώτερο στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο inside story – αν δεν είχαν αργήσει βέβαια τόσο οι παραγγελίες να γίνουν, αυτά θα είχαν μικρότερη σημασία.

Γιατροί της ειδικής μονάδας του νοσοκομείου του Μπέργκαμο για τις κατ’ οίκον επισκέψεις ετοιμάζονται για το σπίτι μίας 80χρονης με πιθανά συμπτώματα Covid-19, στις 27 Μαρτίου 2020. [Piero Cruciatti/AFP]

Ο βουλευτής του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος Νίκος Ανδρουλάκης πέτυχε πρόσφατα, εισηγούμενος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μεταφέροντας την εμπειρία του από τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ, να αγορασθούν έναντι 80 εκατομμυρίων ευρώ μάσκες, αναπνευστήρες και ολόσωμες στολές από τις ρουμανικές αρχές (οι οποίες τα αγόρασαν για λογαριασμό της ΕΕ για λόγους ταχύτητας), που θα κρατήσουν τα υλικά έως ότου τα χρειασθεί κάποιος στην Ευρώπη. «Τα παίρνουν με βάση την αρχή “πάρ’ τα αλλά δεν μπορείς να τα ακουμπήσεις”» είπε ο κ. Ανδρουλάκης στο inside story, καθώς το στρατηγικό αυτό απόθεμα είναι ένα κοινό «μαξιλάρι ασφαλείας» των Ευρωπαίων για τις μέρες που τα δικά τους μέτρα ατομικής προστασίας στον πόλεμο κατά του ιού εξαντλούνται. Αν οι προμήθειες αυτές γίνονταν με τις συνήθεις διαδικασίες των ευρωπαϊκών διατάξεων, τα υλικά θα έφταναν στα ευρωπαϊκά νοσοκομεία και ιατρεία σε μερικούς μήνες. Με τη ρουμάνικη «λύση» είναι σχεδόν ετοιμοπαράδοτα.

Οι ελλείψεις στην Ευρώπη έχουν σχέση και με το γεγονός ότι σήμερα υπάρχουν μόνο δύο παραγωγοί αναπνευστήρων –μία σουηδική εταιρεία και ο περίφημος Draeger στο Luebeck της Γερμανίας, που διαπραγματεύεται απευθείας με τους επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων για τους πόσους αναπνευστήρες θα πάρει η κάθε χώραInterview with German Ventilator Manufacturer: “Absolutely Mission Impossible” | Spiegel International– και ένας παραγωγός προϊόντων από αιθυλική αλκοόλη στο Βέλγιο. «Πρέπει να δοθούν κίνητρα να δημιουργηθούν τέτοιες παραγωγικές μονάδες στην Ευρώπη», λέει ο Ανδρουλάκης. Μία τέτοια κινητροδότηση συζητείται τώρα σε πολλές χώρες (και στη δική μας) και για την παραγωγή τεστ (διαγνωστικών και αντισωμάτων). Διαφορετικά η Ευρώπη θα συνεχίσει να εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από την Κίνα.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr