Ελπίδα Νούσα

[Στη μνήμη του Ρίχαρντ Βάγκνερ]

Μεταμόρφωσε την όπερα σε “μουσικό δράμα”, σε ένα ιδανικό μείγμα μουσικής, ποίησης, χορού και οπτικής απόλαυσης.

Ο Ρίχαρντ Βάγκνερ εκτός από τη μουσική, έγραφε και τα λιμπρέτα των έργων του μόνος του, αντλώντας τα θέματά του από την ιστορία και τη μυθολογία.

Ο μεγάλος Γερμανός συνθέτης πέθανε στη Βενετία, σαν σήμερα 13 Φεβρουαρίου 1883.

Τιμάμε τη μνήμη του με το τελευταίο μελόδραμά του: “Πάρσιφαλ”, που από πολλούς θεωρείται η πιο εμπνευσμένη δημιουργία του.

Ο Βάγκνερ μπορεί να πρωτοδιάβασε το έπος “Πέρτσιβαλ” του φον Έσενμπαχ, στο οποίο στήριξε την υπόθεση, στο Κάρλοβυ Βάρυ, που είχε πάει για θερμά λουτρά το 1845…να εμπνεύστηκε την ιδέα της σύνθεσής του στη Ζυρίχη μια δεκαετία αργότερα, μια Μεγάλη Παρασκευή στο εξοχικό του φιλότεχνου  φον Βέζεντονκ, όπως ο ίδιος αναφέρει στην αυτοβιογραφία του…

Μπορεί η πλοκή να εκτυλίσσεται στην  μεσαιωνική Ισπανία, όμως η έμπνευση δυο από τις σκηνές του αριστουργηματικού μελοδράματος και το στήσιμό τους προέρχεται από το ταξίδι του στην Ιταλία το 1880…

Μοντέλο για το τέμπλο του Αγίου Δισκοπότηρου αποτέλεσε ο καθεδρικός της Σιένα, ενώ ο μαγικός κήπος του Κλίνγκσορ στήθηκε μετά από την επίσκεψή του στο Αμάλφι και συγκεκριμένα στους περίτεχνους κήπους του Palazzo Rufallo.

Η 2η ΣΚΗΝΗ:

Μοναδική η 2η σκηνή, στο μαγικό κήπο του Κλίνγκσορ, όπου οι λουλουδονεράιδες με αρχηγό τους την Κούντρι, προσπαθούν να σαγηνεύσουν και παραπλανήσουν τον Πάρσιφαλ, με την αγγελική φωνή τους που ψάλλουν: “Komm, komm, holder Knabe!”

Λέγεται πως σε αυτή την πραξη, στις παρουσιάσεις στο Μπαϊρόιτ, όταν εισέρχονταν οι λουλουδονεράιδες, ο Βάγκνερ δακρυσμένος αναφωνούσε χωρίς σταματημό: “Μπράβο-μπράβο!”

Η 3η ΣΚΗΝΗ:

Η τελευταία σκηνή του μουσικοδράματος εκτυλίσσεται μέσα στην αίθουσα του Δισκοπότηρου(όμοια στο σκηνικό με το εσωτερικό του καθεδρικού της Σιένα).  Λέγεται πως όταν ο Βάγκνερ αντίκρυσε το Ντουόμο της ιταλικής πόλης ήταν η πιο συναισθηματική εμπειρία που είχε ποτέ βιώσει. Στάθηκε μπροστά στο κτίσμα κι άρχισε να κλαίει…

Στη σκηνή αυτή, ο Πάρσιφαλ  θεραπεύει την πληγή του Αμφόρτας με τη Λόγχη, η Κούντρυ πεθαίνει κι  ένα λευκό περιστέρι εμφανίζεται και στριφογυρνά γύρω από το κεφάλι του ιππότη. Μια δοξαστική μελωδία αντηχεί τριγύρω…

“ΘΡΥΛΙΚΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ: Hans Knappertsbusch-Martha Mοdl”

Το μελόδραμα σε μια ανυπέρβλητης ομορφιάς παραγωγή.

Στο ρόλο της σαγηνευτικής νεραϊδοκόρης η εκπληκτική Μάρτα Μοντλ, μια κατ’ εξοχήν Βαγκνερική ερμηνεύτρια που ερμήνευσε το ρόλο στο Μπαιρόιτ το 1951, πρώτη παρουσίαση του μελοδράματος κατά την μεταπολεμική περίοδο. Ειδικά για το ρόλο της Κούντρυ, η ίδια έχει δηλώσει πως τον θεωρεί από τους δυσκολότερους ρόλους και υποκριτικά, γιατί ο χαρακτήρας πέρα από τη σαγήνη απαιτεί μια τραχύτητα και αγριότητα.

Στο πόντιουμ ο Βαγκνεριστής Hans Knappertsbusch, ο κατά γενικήν ομολογία “ειδικός” σε ερμηνείες έργων Βάγκνερ, ειδικά του “Παρσιφαλ” , ο καλύτερος του εικοστού αιώνα!

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ:

1. Paul Berenson: “Ο Πάρσιφαλ και οι Λουλουδοκόρες”(Σκηνή 2η)

2. “Αίθουσα Δισκοπότηρου, όμοια με καθεδρικό της Σιένα” -Σχέδιο του Paul von Joukowsky (Σκηνή 3η)