Μόνο στη Ρόδο

Αποστόλου Παύλου 50, Βενετοκλέων, Ασγούρου

Ο Φοίνικας” του Χρήστου Χωμενίδη είναι ένα εντυπωσιακό μυθιστόρημα.

Και είναι εντυπωσιακό όχι γιατί αναπαριστά μια ολόκληρη εποχή περιγράφοντάς την, αλλά γιατί μπόρεσε να κάνει τον αναγνώστη του να μυρίσει τις μυρωδιές αυτής της εποχής.

Όχι γιατί περιγράφει πρόσωπα και πράγματα των αρχών του 20ου αιώνα με ιδιαίτερα πειστικό τρόπο,αλλά γιατί μας βάζει στην διαδικασία να μοιραστούμε, για όσο κρατάει η ανάγνωση,κομμάτια της ζωής τους, σαν να ήμασταν κι εμείς στον χωροχρόνο τους. Και τέλος, είναι εντυπωσιακό βιβλίο, γιατί είναι γραμμένο στα καλύτερα ελληνικά που, εγώ τουλάχιστον, έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια.

Και για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.΄΄Ο Φοίνικας΄΄ είναι ο βίος και η πολιτεία του Πάρη Κερκινού. Ποιος είναι ο Πάρης Κερκινός; Το νόθο παιδί ενός αρβανίτη προεστού και παράγοντα της εποχής.Γεννιέται και μεγαλώνει σε μια Πάρνηθα βουκολική,μέσα στη φύση, μια φύση σχεδόν διονυσιακή. Πνεύμα ανήσυχο και περιπετειώδες,αδυνατεί να δεχτεί τη συμβατική ζωή που ετοιμάζουν οι άλλοι γι΄αυτόν.Κυνηγημένος,έρχεται στην Αθήνα των αρχών του 20ου αιώνα, μιαν Αθήνα σημαδεμένη από την πολιτική αστάθεια, την χρεοκοπία, την στρατιωτική ήττα του 1897. Προσπαθεί να γίνει ηθοποιός στη Νέα Σκηνή του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου, αλλά πάνω στη σκηνή ξεχωρίζει πολύ. Δεν μπαίνει στο ρόλο,ο ρόλος μπαίνει σε αυτόν. Στην Αθήνα αυτής της εποχής,συναντιέται με την Ήβη Σπριγκφιλντ, την κόρη ενός Αμερικανού με ελεύθερο πνεύμα που μεγάλωσε με το ίδιο ελεύθερο πνεύμα και τα παιδιά του. Στα μάτια των υπολοίπων ,η Ήβη φαίνεται, στην καλύτερη περίπτωση εκκεντρική. Στα μάτια του Πάρη, όχι.

Με το πού συναντιούνται, θα αλλάξει η ζωή και των δύο. Η Ήβη πιστεύει ότι ο Πάρης είναι γεννημένος ποιητής. Η κοινή ζωή τους κυλά από την Νέα Υόρκη,στην Πλάκα και καταλήγει στους Δελφούς. Αυτοί οι δύο άνθρωποι,μεταμορφώνονται και απογειώνουν την πραγματικότητά τους,όπως μόνο ο έρωτας χωρίς όρια μπορεί να την απογειώσει. Αγνοούν την καθημερινότητα,πού,ωστόσο,κάποια στιγμή έρχεται από μόνη της στη ζωή τους. Έχουν να παλέψουν με τις αρχέγονες επιθυμίες τους, τους δαίμονες τους, την ταυτότητά τους. Στο τέλος συντρίβονται. Μάταια,λοιπόν,όλα αυτά; Όχι. Γιατί μέσα από αυτά πού βίωσαν οι σπόροι που άφησαν φυτρώνουν.

Αντίθετα με τον ΄΄κύριο γραμματέα΄΄ ο Πάρης Κερκινός δεν είχε ποτέ την πρόθεση-ο παράφορος βίος του έτσι κι αλλιώς δε θα του το επέτρεπε-να περάσει στην Ιστορία ως πνευματικός πατέρας των Ελλήνων. Η μοίρα εντούτοις και το χάρισμα του τον έκαναν-υπόγεια και εν πολλοίς ερήμην του-αυτό που ήταν προορισμένος να γίνει. Εθνικό ποιητή,

γράφει ο συγγραφέας.

Ο Πάρης Κερκινός έχει να παλέψει εκτός από τα δαιμόνια του και με την πραγματικότητα του ακαδημαϊκού καθωσπρεπισμού που, όπως σε όλες τις εποχές, έτσι και στις αρχές του 20 ου αιώνα ήταν κυρίαρχος. Το γνωρίζει,αλλά προτιμά να τον αγνοεί.΄΄Την τελευταία δεκαετία, στη γειτονιά όπου είχε μεγαλώσει ο Πάρης, η θάλασσα έτρωγε-και δεν χόρταινε -τη στεριά. Ενώ το μέγιστο χειμέριο κύμα έσκαγε κάποτε σε απόσταση διακοσίων μέτρων από την αυλή τους,τώρα είχε σκεπάσει και την ακρογιαλιά και τις ράγες του τρένου και τα χωράφια και πλησίαζε απειλητικά. Κάποιο πρωί-σκεφτόταν-θα αντίκριζε ένα χταπόδι να έχει κολλήσει τις βεντούζες του στο παράθυρό του. Κι έπειτα το αλμυρό νερό θα πλημμύριζε το σπίτι, θα το καταβρόχθιζε….Μικρό το κακό. Τα παιδικά του χρόνια τα΄χε καλά φυλαγμένα μέσα στην ψυχή του΄΄.

Θα μπορούσε να γράψει κανείς πολλά για τον ΄΄Φοίνικα΄΄. Αλλά μετά,θα έχανε ενδιαφέρον η ανάγνωσή του.Να πούμε μόνο πώς παράλληλα με τους μυθιστορηματικούς ήρωες,παρελαύνουν από τις σελίδες του πολλά ιστορικά πρόσωπα. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, η Κυβέλη, ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος, ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος,ο Μάρκος Βαμβακάρης,ο ποιητής Κώστας Καρυωτάκης που,στο τέλος του βιβλίου,στους Δελφούς,συναντιέται με τον Πάρη Κερκινό και μεταξύ τους γίνεται ο εξής διάλογος ΄΄Ο Κερκινός τον άρπαξε από τους ώμους.

Εσείς, κύριε, εσείς, όπως και να σας λένε, είστε ο ποιητής του μέλλοντος. Των ζοφερών καιρών που έρχονται….

-Κι εσείς, Πάρη Κερκινέ, είστε το ποίημα. Το ποίημα παντός καιρού

Μία από τις κριτικές πού πήρε “Ο Φοίνικας” στην Huffpost Greece αναφέρει τα εξής:

“Ένα βιβλίο που αναδεικνύει με ευαίσθητο ρεαλισμό τον καημό και το πάθος, το άχτι και το μεράκι, να βρούμε και να δούμε το όνειρό μας καθαρά. Και να το κάνουμε να συμβεί, όσες φορές και αν μας λάχει, ή χρειαστεί, να καούμε και να ξαναγεννηθούμε από τις στάχτες μας.”

Είμαι σίγουρος, ότι μετά την ανάγνωση του βιβλίου του Χρήστου Χωμενίδη θα συμφωνήσετε απολύτως.

ΟΆγγελος Κουτσούκης είναι Ραδιοφωνικός παραγωγός και Δημοσιογράφος