Η Πόλυ Μηλιώρη είναι Συγγραφέας -Δημοσιογράφος

Η Πόλυ Μηλιώρη για το βιβλίο

«Ο Λευκάτας, η Φαγιουμάτα και οι 888 Νάνοι»

“Το τρίτο και καλύτερο”, δε λένε;

Δεν χόρταινα να το διαβάζω χτες το βράδυ, εγώ που δυσκολεύομαι στα βιβλία για παιδιά. Να ήταν αιτία που ξανάγινα παιδί, το ότι «Ο Λευκάτας, η Φαγιουμάτα και οι 888 Νάνοι» του Κωστή Α. Μακρή (Εκδόσεις Φίλντισι) είναι, όπως λέει ο τίτλος, “η ιστορία μιας αγάπης που νίκησε το ρατσισμό”;

Να θυμήθηκα άραγε εκείνη την παλαιότατη συγκίνησή μου εκεί, στο τέλος του Δημοτικού σχολείου, όταν λαχταρούσα να βρω μέσα στα κλασικά μυθιστορήματα που είχαν κριθεί «κατάλληλα», τις λέξεις και τις φράσεις που ακουμπούσαν τα πραγματικά  ενδιαφέροντα της προεφηβικής μου αγωνίας, τον έρωτα και την πολιτική;

Αλλά αφήνω την προσωπική μου επιστροφή, για να γράψω με το σημερινό πολύπειρο μυαλό μου· με την απαιτητικά διαμορφωμένη κριτική μου· αφήνοντας στην άκρη την πολύχρονη  φιλία μου με τον Κωστή και την ενοχή μου για το πόσο  το βιβλίο περίμενε την ανάγνωσή μου· αφήνοντας γι΄ αργότερα την όποια κριτική γράφτηκε ήδη, και μάλιστα από ειδικότερους από μένα σε κριτική βιβλίων για παιδιά, όπως από  τον κοινό  φίλο, του Κωστή κι εμένα, Μάνο Κοντολέων· να γράψω ανεπηρέαστα κι όσο μπορώ πιο αποστασιοποιημένα  ―όσο γίνεται πιο “αντικειμενικά”―  τον καλό μου λόγο για το τρίτο μυθιστόρημα του Κωστή Α. Μακρή. Ένα μεγάλο ―σε μέγεθος―, μυθιστόρημα για “μεγάλα παιδιά“, όποια κι αν είναι αυτά, ακόμα και νοσταλγικοί “μεγάλοι”.      

Και να επισημάνω την πρώτη από τις  αφηγημαρτικές αρετές του, που είναι ακριβώς αυτή:

Το πολυσέλιδό του εγχείρημα δεν χάσκει πουθενά. Το μέγεθός του είναι αναγκαίο για να εξελιχτεί  η σπουδαία ιστορία, με τις απαραίτητες για το είδος του περιπέτειες, που άλλωστε δείχνουν πάντα με τον καλύτερο τρόπο πώς δοκιμάζεται η αγάπη. Για να κερδίσει τον νεαρό αναγνώστη, προσφέροντας έναν ολόκληρο κόσμο, ξαναπλασμένο από την αρχή για χάρη του. Έναν κόσμο άχρονο, έναν κόσμο ά-τοπο, όπως προαιώνια γίνεται στα παραμύθια. 

Μέσα σ΄ αυτόν τον κόσμο, πιστεύουμε στα ξωτικά, γιατί είναι καλός παραμυθάς ή καλή παραμυθού ο αφηγητής ή η αφηγήτρια. Όπου πιστεύουμε στη μεταστροφή των κακών σε καλούς, γιατί ο παραμυθάς ή η παραμυθού μάς πείθουν με την Τέχνη τους. Όπου πιστεύουμε τελικά ότι οι Χιονάτες και οι Λευκάτες  έχουν την ίδια ομορφιά έξω και μέσα τους.

Κι ότι οι άνθρωποι, ψηλοί ή κοντοί, τύραννοι ή γιατροί, διαβασμένοι ή αμόρφωτοι, όλοι αγαπάνε τα παιδιά τους ― αν κι αυτό το τελευταίο, για τους διαβασμένους, ο συγγραφέας το τονίζει περισσότερο: Ο Πορφύριος και η Χρυσάνθη, με την παιδεία τους, είναι καλύτεροι γονείς· είναι οι γονείς που θα ήθελε να έχει  κάθε παιδί-αναγνώστης.

Για την απόλυτα πετυχημένη οικονομία της αφήγησης δεν θα πω άλλα. Για την γλώσσα και το επιλεγμένο γι’ αυτή την ιστορία ύφος γραφής θα πω μόνον αυτό: Ο Κωστής Α. Μακρής στα καλύτερά του.

Με τα γνωστά του παιχνίδια στα ονόματα των χαρακτήρων τιθασευμένα .

Με τις γενικότερες παρατηρήσεις ―νύξεις συμβουλής― όπου οι αναγνώστες/αναγνώστριες εύπλαστης ηλικίας θα  βρούν κανόνες για την ηθική και ψυχική ανέλιξή τους, μακριά από όποιον διδακτισμό. Με τις ακριβείς μα πάντα ποιητικές λέξεις των περιγραφών.

Με τις αναφορές σε ιστορικά γεγονότα, όπως το Ολοκαύτωμα, που το υπαινίσσεται, διατηρώντας την λέξη μόνο στην καύση των βιβλίων, ώστε η φρίκη να μείνει για τη μελέτη της Ιστορίας.

Το περιεχόμενο όμως που φέρει το μυθιστόρημα  του Μακρή, υπηρετούμενο  θαυμάσια από τη συγγραφική αρετή του, είναι το στοιχείο που κάνει  το βιβλίο «Ο Λευκάτας, η  Φαγιουμάτα και οι 888 Νάνοι» εμβληματικό βιβλίο.

Καθώς, συνδυάζοντας δύο άλλα εμβληματικά κείμενα, το θεατρικό “Ρωμαίος και Ιουλιέτα”  του Σαίξπηρ και το παραμύθι “Η Χιονάτη και οι 7 νάνοι”  φέρνει  στον παρόν ―κι ας μην θεμελιώνεται η πλοκή του σε τόπο και χρόνο― τα μηνύματά τους:

Την καλωσύνη και την αξιοσύνη του “άλλου”.

Την εναλλαγή των ρόλων των φύλων, με την αντικατάσταση της Χιονάτης  από τον Λευκάτα. 

Την παραδοχή ότι οι έφηβοι δεν σκέπτονται τον έρωτα άυλα, αλλά τον συνειδητοποιούν τόσο στις καρδιές τους όσο και στις σωματικές τους επιθυμίες.

Όσο για τη σύνδεση με την φοβερότερη στιγμή της πρόσφατης Ιστορίας, επικαιροποιεί την οποιαδήποτε μυθιστορία, ακόμα και το παραμύθι, με τα πραγματικά γεγονότα.

Πόλυ Μηλιώρη

Ιανουάριος 2022