Η Ντόρα Αρκουλή είναι Ψυχολόγος με ψυχοδυναμική κατεύθυνση, ΜΔΕ στην ‘Προαγωγή Ψυχικής Υγείας και Πρόληψη Ψυχιατρικών Διαταραχών’, από την Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, καθώς και Υποψήφια διδάκτωρ στο τμήμα Ψυχολογίας στο ΕΚΠΑ. Ασχολείται ακόμη με τη Λογοτεχνία, το Θέατρο.

Ιllustrator της φωτό άρθρου: Phil Hackett

Μα φυσικά! Αποτείνεται στον Guardian με άρθρο της την 26^η/8 η Wendy Syfret, βραβευμένη συγγραφέας και freelance συντάκτρια, εκτοξεύοντας τα βέλη της κατά της υπερενασχόλησης με την αναζήτηση νοήματος. Από επαγγελματική διαστροφή και περιέργεια αλλά κυρίως εξαιτίας της  αφοριστικής μου διάθεσης για τους δοσμένους μηχανισμούς που υποτίθεται ότι σκιαγραφούν την ψυχική υγεία, συγκεντρώνομαι στο φαινομενικά μηδενιστικό κείμενο της Syfret.

Ο Νιχιλισμός, με νιτσεϊκούς όρους, παραδοσιακά ως έννοια μέμφεται τους (αλλοτριωτικούς) θεσμούς στους οποίους στρεφόμαστε σε μια προσπάθεια αναζήτησης νοήματος, κρίνοντάς τους ως κοινωνικές κατασκευές που μάς ‘φορέθηκαν’ για να καταδυναστεύσουν ή να υποβαθμίσουν τη συλλογική μας πραγματικότητα.

«Το πρόβλημα δεν είναι η επιθυμία να ζήσουμε μια ζωή με νόημα, αλλά ο τρόπος που η αναζήτηση του νοήματος έχει γίνει μια εμπορευματική διαδικασία» επισημαίνει η συγγραφέας, κάνοντας λόγο για νόημα που αποτιμάται πλέον σε νούμερα και προϊόντα. Πράγματι, αναρωτιέμαι,  δεν είναι τα κρεμώδη, πόσιμα ή και υπακτικά (κι αν δεν υπάρχουν αυτά τα τελευταία θα εφευρεθούν είμαι σίγουρη) υποσχόμενα σκευάσματα αιώνιας νεότητας, αυτά για τα οποία, στο βωμό της Ατομικής Φροντίδας,  είμαστε έτοιμοι να θυσιάσουμε χρόνια ζωής που πέρασαν από πάνω μας; Και, δεν είναι η μετά μανίας on demand κατανάλωση απανωτών must see σειρών που αντικατέστησε μετά βδελυγμίας την trash τηλεόραση ως ύστατη προσπάθεια αύξησης του επιπέδου της ψυχαγωγίας μας; Οι φερέλπιδες διαδικασίες αναζήτησης εύκολης ικανοποίησης κατακλύζουν την καθημερινότητά μας. Στο τέλος της ημέρας όμως, πόσο πιο νέοι είμαστε και πόσο πλήρης νοήματος είναι η ζωή μας;

Η άμεση ηδονή έχει γίνει αυτοσκοπός και όταν μια σχέση, μια δουλειά, μια δραστηριότητα ή ένα προϊόν αποτυγχάνει να μας παρέχει αυτή τη γρήγορη ένεση αδρεναλίνης, τότε ξεμένουμε junkies με στερητικό (σ.σ.) κατά κάποιο τρόπο, ή όπως τονίζει η Syfret «μετέωροι, απαθείς και στρεσαρισμένοι μπροστά σε αυτό που ερμηνεύεται ως άνευ νοήματος χάσιμο χρόνου». Στο σημείο αυτό επανέρχεται στο μυαλό μου η ζοφερή εικόνα που προς στιγμή με πάγωσε τις προάλλες στο πάρκο: ενός πιτσιρικά (βία 10 ετών) της διπλανής παρέας να αναφωνεί μπροστά στους φίλους του: «Φτου! χάλια περνάμε ρε φίλε, δεν έκατσε καλή φάση».

Κάπου εδώ η Syfret, διατυπώνει την υπόθεση ότι (σε ελεύθερη μετάφραση) ο ασπασμός του αφοριστικού Νιχιλισμού, όχι μόνο δεν μηδενίζει αξίες και νοήματα, αλλά μάλλον τα επανασυνθέτει σε περισσότερο ουμανιστική βάση, ενώ ψυχολογικά μάς απενοχοποιεί και μάς απελευθερώνει.

Πώς; Όταν σκεφτώ, περιγράφει η ίδια, πως στα χρονικά της ανθρωπότητας, πολύ λίγη σημασία έχει η ατομικότητά μου, ότι τα θέματα που με απασχολούν είναι ανούσια μορφώματα και ότι οι επιτυχίες ή οι αποτυχίες οι δικές μου και των άλλων μακροπρόθεσμα θα ξεχαστούν, τότε αρχίζω να συνειδητοποιώ το πόσο μικρός/ή είμαι μπροστά στην υπαρξιακή βάσανο της ανθρώπινης ιστορίας. Και τότε, παραδόξως, σε μια κατασκευασμένη πραγματικότητα που εξυμνεί τη σημαντικότητά μας αλλά τελικά μάς συναντά κάπου στο χείλος της νεύρωσης, της απελπισίας ή της μιζέριας, η ασημαντότητα προβάλει ως μια παράξενη αίσθηση εσωτερικής γαλήνης. Αν τίποτε δεν είναι σημαντικό σε βάθος χρόνου, αν όλα είναι προσωρινά και εύθραυστα τότε τι έχει σημασία;

Η (καλή ή κακή) γνώμη των άλλων για μένα είναι πιο σημαντική από ένα γιασεμί που αρχίζει να αναρριχάται στον διπλανό φράχτη; Όχι! Τότε γιατί με απορροφά η μία σκέψη εννοώ αγνοώ την άλλη; Η διαφορά είναι ότι στην πρώτη περίπτωση, εξηγεί η Syfret, μού προκαλείται στρες και ένταση ενώ στη δεύτερη μια εφήμερη μεν, πλην όμως ανόθευτη στιγμή ευχαρίστησης.

Αυτή η μειωτική προοπτική του εαυτού (εκτός του ότι παρέχει μια ενσυνείδητη ανακάλυψη για τον καθένα) οδηγεί σε νέες νοηματοδοτήσεις. Αν δεν είμαι εγώ το κέντρο και η προτεραιότητα του κόσμου, τότε τι είναι; Μήπως, αναρωτιέται η Syfret, κι εγώ μαζί της, η προσοχή τότε αρχίζει να κεντράρει σε αυτά που διαρκούν λίγο παραπάνω από εμάς; Ή και στην παρούσα μοναδική στιγμή και στις μικρές χαρές με αυτούς που αγαπάμε;

Ο Νιχιλισμός περιγράφεται συχνά σαν μηδενιστική ή καταστροφική διαδικασία. Η οπτική της Syfret όμως είναι πιο δελεαστική και πιο δημιουργική. Μάς καλεί να δούμε τον όρο ως εργαλείο στην υπηρεσία της αποδόμησης του κόσμου όπως τον ξέρουμε.     

Το νέο βιβλίο της Syfret ‘’The Sunny Nihilist’’ κυκλοφόρησε  από τις εκδόσεις Souvenir Press στα μέσα του καλοκαιριού.

DELIVERY  2241003600  8:00-16:00 & 19:00-21:00

PANE DI CAPO ΣΤΙΣ ΠΗΓΕΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ