Νίκος Βασιλειάδης

Με έκπληξη άκουσα πολλούς προβεβλημένους δημοσιογράφους με την ευκαιρία της καταδίκης των νεοναζί ως εγκληματική οργάνωση, να αναφέρονται στο φαινόμενο της Χρυσής Αυγής σε σχέση με το κίνημα των αγανακτισμένων.

Να τους θυμήσουμε λοιπόν αφού τόσο γρήγορα ξεχνούν ή μάλλον θέλουν να ξεχάσουν πως το Κίνημα των αγανακτισμένων άφησε πίσω του μια κληρονομιά, μια νέα πολιτική έκφραση που ξεπήδησε μέσα από την απόγνωση, τον θυμό και την αγανάκτηση βάζοντας ανεξίτηλη την σφραγίδα του σε μία από τις πιο έντονες και διχαστικές εποχές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.

Η περίοδος της διεθνούς οικονομικής κρίσης, που ξεκίνησε από την αγορά κατοικίας στις ΗΠΑ το 2007, όχι μόνο σημάδεψε τις ανθρώπινες κοινωνίες αλλά αποκάλυψε με εφιαλτικούς όρους την επίθεση του παγκόσμιου κεφαλαίου απέναντι στις κοινωνικές και εργασιακές κατακτήσεις της εργατικής τάξης σε ολόκληρο τον κόσμο και η απαξίωση του Κινήματος ή ο χαρακτηρισμός του ως Κίνημα που εξέθρεψε τον νεοναζισμό αποτελεί μια αισχρή διαπόμπευση των λαϊκών αγώνων. Το Κίνημα των αγανακτισμένων υπήρξε προϊόν μιας κακοδιαχείρισης του συστήματος, ενός κακού υπολογισμού ή της απληστίας των τραπεζών. Της εκτίναξης των ποσοστών της ελαστικής εργασίας, της γιγάντωσης των ποσοστών της ανεργίας και της φυσιολογικής κατάληξης της δραματικής πτώσης του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων που ενισχύθηκε μέσω της υπέρμετρης φορολόγησης σε αντίθεση με τα υψηλά επίπεδα της κερδοφορίας του τραπεζικού και βιομηχανικού κεφαλαίου. Υπήρξαν μόνον οι Αγανακτισμένοι της πλατείας Συντάγματος;

Όχι. Υπήρξαν οι μεγάλες απεργίες σε εργοστάσια της Κίνας, του Μπαγκλαντές και της Νοτίου Αφρικής, η λαϊκή εξέγερση στο Ιράν, οι κινητοποιήσεις των δημοσίων υπαλλήλων στο Ουισκόνσιν των ΗΠΑ, οι οποίοι κατέλαβαν το τοπικό κοινοβούλιο, οι απεργίες στην Φινλανδία, την Γαλλία, την Αγγλία, την Ισπανία και την Ιταλία ενάντια στα μέτρα λιτότητας. Υπήρξε το «Όχι» των Ισλανδών στο να χρεωθεί και να πληρώσει ο λαός τα σπασμένα των τραπεζών. Όλες αυτές οι αντιδράσεις, οι εκφράσεις της λαϊκής οργής, μικρές και μεγάλες ήταν η απάντηση απέναντι σε ένα απάνθρωπο κεφάλαιο, που εκμεταλλεύεται τον άνθρωπο πιέζοντας και ποδοπατώντας κάθε ίχνος αξιοπρέπειας και δικαιωμάτων. Και αυτές οι αντιδράσεις από την κοινωνία σίγουρα δεν εξέθρεψαν κανένα αβγό του φιδιού ή δεν έφεραν στο προσκήνιο τον νεοναζισμό.

Το κίνημα των Αγανακτισμένων ήταν ένα κίνημα οργής. Μιας οργής που συσσωρευόταν για καιρό λόγω των συνεχόμενων μνημονιακών μέτρων και που βρήκε διέξοδο και εκφράστηκε μέσα από τις χιλιάδες κόσμου, που συγκεντρώθηκε στις πλατείες έξω από τα παραδοσιακά θεσμικά πλαίσια, χωρίς συνδικαλιστική καθοδήγηση, χωρίς κομματική ταυτότητα. Οι Αγανακτισμένοι στάθηκαν στην πλειοψηφία τους ένα βήμα πέρα από κόμματα και ιδεολογίες, έχοντας στο νου τους μία εξιδανικευμένη, ιδεατή δημοκρατία ίσως και να μπορούσε να πει κανείς μια ρομαντική, προσδοκία για το δημοκρατικό πολίτευμα και σίγουρα με θέσεις, οι οποίες καταδικάζουν την οποιαδήποτε χρήση βίας. Υπήρξαν ένα ορμητικό προοδευτικό κίνημα απέναντι στις πολιτικές της λιτότητας και του νεοφιλελευθερισμού, το οποίο γιγαντώθηκε κόντρα και έξω από τα παραδοσιακά θεσμικά πλαίσια, «αγκαλιάζοντας» την πλειοψηφία της κοινωνίας που προσδοκούσε να ξεπεράσει, παίρνοντας η ίδια τα πράγματα στα χέρια της, την «αδυναμία» των συνδικάτων και των πολιτικών κομμάτων να προσφέρουν διέξοδο στην τεράστια κρίση.

Υπήρξαν φωνές νεοναζιστών στην πάνω πλατεία; Ναι υπήρξαν, ήταν κάτι που μέσα στο ελεύθερο και χωρίς κανόνες και πατρόνες κλίμα που επικρατούσε δεν ήταν δυνατόν να μην υπάρξει. Η «πάνω πλατεία» δίχως αμφισβήτηση συγκέντρωσε πολλούς ακροδεξιούς, εθνικιστές, λαϊκιστές, θρησκευτικούς φονταμενταλιστές χωρίς πολιτικό λόγο και πολιτική πρακτική. Αλλά το κυρίως κίνημα των Αγανακτισμένων βρισκόταν στην κάτω πλατεία, εκεί που κυριάρχησε η Λαϊκή Συνέλευση και οι συλλογικές διαδικασίες με την ελεύθερη και ισότιμη συμμετοχή όλων, μια διαδικασία που έκανε πραγματικότητα την διαβούλευση για συνταγματικά και οικονομικά ζητήματα, που έφερε προτάσεις για τον χαρακτήρα και τις πρακτικές του κινήματος, για αλλαγές στο υπάρχον αποτυχημένο πολιτικό σύστημα.

Όχι κύριοι συνάδελφοι. Το κίνημα των αγανακτισμένων έκανε πράξη την «Άμεση Δημοκρατία» και οι αγανακτισμένοι στην πλειοψηφία τους συνέβαλαν καθοριστικά, στην απομόνωση ακροδεξιών στοιχείων και καθιέρωσαν , έστω και για μερικούς μήνες, μια διαφορετική αντίληψη, ένα νέο νόημα για το δημόσιο χώρο και για όσα μπορούμε να κάνουμε και να λέμε εντός των ορίων του. Το κίνημα των Αγανακτισμένων δεν λειτούργησε επ’ ουδενί ως φυτώριο αντιδημοκρατικών νοοτροπιών. Και αυτή την παραχάραξη της ιστορίας την χρεώνεστε.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr