Αλεξάνδρα Καρακοπούλου

Παρακολουθώ κι εγώ εδώ και καιρό, όπως όλοι μας, ίσως το μεγαλύτερο κοινωνικοπολιτικό θέμα των τελευταίων χρόνων στην Ελλάδα, το τραγικό συμβάν στα Τέμπη. Τα συναισθήματα είναι πολλά και πολύ συγκεχυμένα. Τηλεοπτικά παράθυρα επί παραθύρων, έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις, φωνές, κλάματα, πολιτικά και πολιτιστικά statement, δεν έχει μείνει τίποτα και κανείς ανεπηρέαστος από όλο αυτό, και καλώς δεν έχει μείνει.

Άκουσα τις προάλλες πως όλο αυτό που συμβαίνει προσβάλλει την μνήμη των αποθανόντων, πως δεν υπάρχει ούτε ίχνος σεβασμού, πως θα γυρίσουν τα θύματα και θα εκδικηθούν με τον «τρόπο τους», πως οι φωνές τους θα ακουστούν δυνατά. Δεν θα διαφωνήσω. Δεν θα κλείσω τα αυτιά μου ούτε και τα μάτια μου μπροστά σε όλο αυτό το πολιτικό «κουκλοθέατρο». Είναι κάτι παραπάνω από εξοργιστικό, εξευτελιστικό, απάνθρωπο, φτηνό, ατυχές, λυπηρό, μια κακοστημένη θεατρική παράσταση βασισμένη στον παραλογισμό και την παραπληροφόρηση. Πραγματικά λυπάμαι πολύ…

Ο ανθρώπινος πόνος δεν έχει όρια μπροστά σε τέτοιου είδους τραγωδίες. Χρειάζεται άπλετο χώρο και χρόνο για να πάρει τον δρόμο του, να γίνει το τραύμα βιώσιμο, να γίνει κάποια στιγμή στο μέλλον διαχειρίσιμο. Οι θρηνώντες δεν αποτελούν απλά τραγικές φιγούρες, όπως επιθυμούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης να τους παρουσιάσουν, είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό, κάτι πολύ πιο βαθύ. Δεν μπαίνει «τίτλος» σε ανθρώπους που περνούν το δικό τους προσωπικό δράμα. Αυτό που έχει τεράστια σημασία είναι η ένδειξη συμπαράστασης και σεβασμού, έστω και από απόσταση. Απόλυτου σεβασμού… και δεν το βλέπω να γίνεται όπως θα έπρεπε να το ορίζει η κατάσταση.

Τα άκρα σίγουρα δεν βοηθούν πουθενά, ποτέ δεν το πίστεψα αυτό, και συνεχίζω να μην το πιστεύω. Οι ριζοσπαστικοί χαρακτηρισμοί και η προσπάθεια ελέγχου δεν αποφέρει σε κάτι, ιδιαίτερα όταν γίνεται με φωνές και εκνευρισμό στα εκάστοτε κανάλια, ραδιόφωνα, ΜΜΕ γενικά. Μπορεί να είναι ο σκοπός του εκάστοτε ηγέτη να ελέγχει τα βασικά «τυπικά προσόντα» ενός κράτους, αλλά εδώ κάτι άλλαξε, κάτι «κουνήθηκε» από την καλά ή λιγότερο καλά βολεμένη του θέση. Το σύγχρονο κοινωνικό σύνολο δεν αντιδρά εύκολα συλλογικά ή έστω αντιδρά κατά το ήμισυ, αλλά εδώ παρατηρείται το φαινόμενο της κοινωνικής συσπείρωσης, ανεξαρτήτου κοινωνικού στρώματος, ηλικίας, ιδιότητας. Υπάρχει λόγος. Δεν φαίνεται να έχουμε ξεχάσει σαν λαός πως έχουμε αρκετά που μας ενώνουν τελικά, περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν σε τέτοιες κρίσιμες περιπτώσεις και εποχές.

Σε αυτή την περίπτωση των Τεμπών η ιστορία ταυτίστηκε με την ελληνική κοινωνία και αυτό όχι άδικα, όχι άσκοπα. Έχουν μαζευτεί πολλά, ο κόσμος έχει ανάγκη να ακουστεί. Τρέμει το έδαφος και αυτό σίγουρα όχι μόνο από τις έντονες σεισμικές δραστηριότητες… έχει ξεχειλίσει το ποτήρι και ο κόσμος είναι υποψιασμένος. Ξεκάθαρα, ακόμη και αν δεν το παραδέχεται αυτός εκεί ο Κύριος στο καφενείο, που δεν θέλει να ανακατευτεί. Ακόμη και αν ψήφισε μια παράταξη που δεν του κάνει πια, και έχει όλο το δικαίωμα να αλλάξει γνώμη. Ακόμη και αν δεν συμφωνεί με την καινούργια παγκόσμια πραγματικότητα… μας ενώνει η συλλογική συνείδηση, ο πόνος και η δυσκολία των καιρών, η αδικία.

Έχουμε ευθύνη ως προς τον εαυτό μας, ιδιαίτερα σε αυτές τις «σκοτεινές» επικοινωνιακά εποχές, να ελέγχουμε την είδηση, να φιλτράρουμε την πηγή, να σκεφτόμαστε πριν μιλήσουμε και ποστάρουμε την πιο φαρμακερή και ακραία μας κριτική καθώς ψάχνουμε πρώτα μέσα μας την αλήθεια μας. Να εξετάζουμε όλα τα στοιχεία που έχουμε στα χέρια μας και να μην βιαζόμαστε να βγάλουμε συμπεράσματα κρίνοντας «εξ ιδίων». Η προσωπική ιστορία είναι προσωπική και πάντα διαφέρει από αφηγητή σε αφηγητή.

Όπως έγραψε και ο μοναδικός Ουμπέρτο Έκο στο δοκίμιό του με τίτλο, «Προς σημειολογικές εχθροπραξίες ανταρτών» (1967), «Η Εποχή των Επικοινωνιών δεν κερδίζεται με το από που προέρχεται η επικοινωνία, αλλά πού φτάνει». Οι δυνατότητες της ερμηνείας του μηνύματος πάντα θα είναι ποικίλες. Εμείς μπορούμε να ελέγξουμε και να αξιολογήσουμε αυτό το μήνυμα;