Η Δρ. Δέσποινα Κατσώχη είναι ογκολόγος – ακτινοθεραπευτής, εξειδικευμένη στις νεότερες τεχνικές της ακτινοθεραπευτικής ογκολογίας και στους συνδυασμούς των θεραπευτικών ογκολογικών σχημάτων. Είναι Πρόεδρος και ιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού Οργανισμού ΑΚΟΣ «Καρκίνος: Θεραπεία Σώματος και Ψυχής»

1. Τεστ Παπ: Μην το ξεχνάς, σώζει ζωές

Kαθώς ο Ιανουάριος είναι αφιερωμένος στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, η ΑΚΟΣ έρχεται να μας υπενθυμίσει να κάνουμε κάθε χρόνο τεστ Παπ.
Το τεστ Παπ είναι μια οικονομική, σύντομη και σχετικά αξιόπιστη εξέταση, που εντοπίζει την ύπαρξη καρκινικών κυττάρων στον τράχηλο της μήτρας.
Καλοήθεις παθήσεις, όπως φλεγμονές (τραχηλίτιδες), φυματίωση ή κονδυλώματα, προκαλούν αλλοιώσεις στον τράχηλο της μήτρας. Αν οι αλλοιώσεις αυτές εντοπιστούν έγκαιρα, μπορούν να αντιμετωπιστούν, προτού εξελιχθούν σε διηθητικό καρκίνο.
Στα πρώτα του στάδια, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας δεν έχει καθόλου συμπτώματα. Δεν είναι τυχαίο ότι το 50% των καρκίνων τραχήλου μήτρας συναντάται σε ασθενείς που δεν είχαν κάνει ποτέ έλεγχο.
Παρά τη σημαντική προσφορά του Test Pap, σε 10-20% των περιπτώσεων μπορεί να δώσει ψευδώς θετικά ή ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Γι’ αυτό νέες μέθοδοι κυτταρολογικής διάγνωσης (κυτταρολογία υγρής φάσης, αυτοματοποιημένη κυτταρολογία, ανίχνευση του ιού με μεθόδους μοριακής βιολογίας) επιχειρούν να βελτιώσουν τη διαγνωστική αξιοπιστία του Test.
Όπως επισημαίνει η Πρόεδρος της ΑΚΟΣ Ογκολόγος- Ακτινοθεραπευτής Δρ. Δέσποινα Κατσώχη “η δευτερογενής πρόληψη, μέσω της ενημέρωσης και του προσυμπτωματικού ελέγχου, χαρίζει πολλά και ποιοτικά χρόνια ζωής”.

2. Πείτε ναι στο εμβόλιο του HPV

Σε ένα συντριπτικό ποσοστό που φτάνει το 95%, στους καρκίνους του τραχήλου της μήτρας ανιχνεύεται η λοίμωξη από τον ιό HPV, έναν ιό που μεταδίδεται σεξουαλικά.
Τα προγράμματα εμβολιασμού, σε αγόρια και κορίτσια 7 – 15 ετών και γυναίκες 16 – 26 ετών είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρα για τη μείωση της συχνότητας μετάδοσης του ιού.
Η παρουσία λοίμωξης από τον ιό, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα εμφανιστεί καρκίνος. Παράγοντες όπως η γενετική προδιάθεση του ατόμου, το κάπνισμα, η μακροχρόνια χρήση αντισυλληπτικών, η καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος, και η φτωχή σε φυλλικό οξύ, βιταμίνη C και καροτένιο δίαιτα έχουν ωστόσο συσχετιστεί με την εξέλιξη μιας HPV λοίμωξης σε καρκίνο.

3. Κλειδί η υγιής σεξουαλική συμπεριφορά

Τόσο ο προσυμπτωματικός έλεγχος, όσο και το εμβόλιο κατά του HPV προσφέρουν στοχευμένη πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ωστόσο καθοριστική είναι η «υγιής» σεξουαλική συμπεριφορά με τη χρήση προφυλακτικού. Μελέτες έχουν δείξει ότι η πλειονότητα των νέων HPV λοιμώξεων συμβαίνουν στις ηλικίες έως 29 ετών, ηλικιακή ομάδα στην οποία η χρήση του προφυλακτικού είναι σχετικά χαμηλή.
Οι πολλαπλοί ερωτικοί σύντροφοι και η έναρξη σεξουαλικών επαφών σε νεαρή ηλικία αποτελούν επίσης σημαντικούς ενοχοποιητικούς παράγοντες για την εμφάνιση μιας HPV λοίμωξης.

4. Η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές

Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι ετησίως διαγιγνώσκονται 600 περίπου νέα περιστατικά καρκίνου τραχήλου της μήτρας, με μέση ηλικία διάγνωσης, τα 52 έτη.
Τις τελευταίες δεκαετίες, χάρη στην ενημέρωση, στα προγράμματα πρόληψης και στο τεστ Παπανικολάου, τα διηθητικά στάδια του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας έχουν μειωθεί.
Ακόμη και στα διηθητικά στάδια ωστόσο, η έγκαιρη διάγνωση και ο κατάλληλος συνδυασμός θεραπειών επιτυγχάνουν υψηλά ποσοστά ίασης.

5. Κι όμως, υπάρχει θεραπεία!

Η θεραπευτική προσέγγιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, πρέπει να σχεδιάζεται και να εκτελείται σε εξειδικευμένα ογκολογικά τμήματα.
Στα αρχικά του στάδια, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αντιμετωπίζεται με ριζική χειρουργική εξαίρεση και ανάλογα με την έκταση της νόσου συμπληρώνεται με ακτινοθεραπεία ενίοτε συνεπικουρούμενη από χημειοθεραπεία.
Η τοπικά προχωρημένη νόσος είναι δυνητικά ιάσιμη κατά 70% με ακτινοθεραπεία συνδυασμένη με χημειοθεραπεία.
Η ακτινοθεραπεία ελέγχει την αύξηση του όγκου, επιδιώκοντας την εξάλειψή του, ενώ ανακουφίζει από συμπτώματα όπως ο πόνος, καθώς δρα στο εσωτερικό των καρκινικών κυττάρων και καταστρέφει την ικανότητά τους να πολλαπλασιάζονται.