* Ο Πάνος Βενέρης είναι Αρχιτέκτων Μηχ. Msc., Δντης Περιβάλλοντος – Χωροταξίας Δωδ/σου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.

Ο Ισαάκιος Α’, ο Αλέξιος Α’, ο Ιωάννης Β’, ο Μανουήλ Α’, ο Αλέξιος Β’ και ο Ανδρόνικος Β, διαδοχικοί αυτοκράτορες από το 1057 έως το 1185, συγκρότησαν μια από τις μεγαλύτερες δυναστείες του Βυζαντίου, αυτή  των Κομνηνών. Το όνομα Κομνηνός δηλώνει καταγωγή από την «Κόμνη» της Θράκης, μια πόλη τότε κοντά στην Αδριανούπολη (παρότι ορισμένες πηγές αναφέρουν την «Κασταμονή» της Παφλαγονίας στη ΒΔ μικρά Ασία κοντά στον Πόντο ως τη γενέτειρα του οίκου).

Ο Ισαάκιος Κομνηνός, τριτότοκος γιός του Αλέξιου Α’ (πρωτότοκη κόρη του οποίου ήταν η Άννα Κομνηνή, η πρώτη γυναίκα ιστορικός), χρήσθηκε σε παιδική ηλικία από τον πατέρα του, «Καίσαρας» και αργότερα από τον αδελφό του Ιωάννη Β’, «Σεβαστοκράτωρ» της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, ανώτατος τίτλος τιμής, κάτι σαν το Νο 2 μετά τον Αυτοκράτορα.

Ο Ισαάκιος Κομνηνός, λίγο πριν το θάνατό του (1152) ίδρυσε στην περιοχή «βήρος» ή «βιρός»  (που σημαίνει τόπος κοντά σε νερό ή βάλτους, νερόλακος – βλ δέλτα Έβρου ποταμού- ) το ναό της Παναγίας Κοσμοσώτειρας. Στο έργο αυτό επένδυσε σχεδόν όλη την περιουσία του. Ο ναός εντάσσονταν σ’ ένα ενιαίο μοναστηριακό συγκρότημα οχυρωματικού τύπου (υπήρχε και δεύτερος ναός αφιερωμένος στον Άγιο Προκόπιο και ακόμα: βιβλιοθήκη, σκευοφυλάκιο, βεστιάριο, ξενώνας, λουτρά, δεσποτικό διαμέρισμα, διαμερίσματα για φιλοξενία επισήμων, στάβλοι, εργαστήρια, αποθήκες, ακόμη και γηροκομείο ή νοσοκομείο που κατά τη λειτουργία του περιέθαλψε ανήμπορους ανθρώπους από τη γύρω περιοχή). Το όλο συγκρότημα βρισκόταν στο σταυροδρόμι της «Εγνατίας οδού» με το «δέλτα» του Έβρου ποταμού, τόπος τότε μεγάλης στρατηγικής σημασίας.

Γύρω από τη μονή ιδρύθηκε αμέσως μετά η πόλη «Βήρα», η οποία έφτασε μέχρι σήμερα με το όνομα «Φέρες». Απέχει κοντά στα 30 χλμ από την Αλεξανδρούπολη και είναι γνωστή στο ευρύτερο κοινό διότι από εκεί ξεκινά κανείς την ξενάγησή του στο δέλτα του Έβρου ποταμού, ενός από τους πλέον σπάνιους και προστατευόμενους οικότοπους ορνιθοπανίδας, όχι μόνο της χώρας αλλά διεθνώς.

Ο ναός της «Κοσμοσώτειρας» Φερών, στην ουσία ότι απέμεινε από το άλλοτε λαμπρό μοναστηριακό συγκρότημα, αποτελεί σήμερα ένα τα σημαντικότερα και παλαιότερα βυζαντινά μνημεία του ελλαδικού χώρου, λαμπρό δείγμα Κωνσταντινουπολίτικης αρχιτεκτονικής, με εξαίρετο τοιχογραφικό διάκοσμο (ότι διασώθηκε από την επίχρισή του  όταν ο ναός μετέπειτα μετατράπηκε σε τζαμί). Δεν θα ήταν υπερβολή αν κάποιος την αποκαλούσε «Αγιά Σοφιά της Θράκης». Εικάζεται ότι εκεί βρίσκεται ο τάφος του Ισαάκιου Κομνηνού, αλλά υπάρχουν πολλές διιστάμενες απόψεις.

Ο Νίκος Γκότσης είναι Αντιδήμαρχος Φερών. Όπως αναφέρει στις 3.9.18 η εφημερίδα «Γνώμη της Θράκης», σε ανάρτησή του στο FB γράφει: «Χτυπά το τηλέφωνο, άγνωστος αριθμός, παρακαλώ ….. ακούω μια βραχνή και ιδιαίτερη φωνή να μου λέει, ο κ. Γκότσης; Μάλιστα της λέω. Αρβελέρ μου απαντά. Επί 15 λεπτά ένας διάλογος από μια κορυφαία διανόηση του Ευρωπαϊκού χώρου. Δεκαπέντε λεπτά αγάπης για τον τόπο μας και ιδιαίτερα το Ναό της Παναγίας Κοσμοσωτήρας, για τον Ισαάκιο και τον τάφο του. Έχει πειστεί και κατασταλάξει για το σημείο που βρίσκεται και το αιτιολογεί. Άκουσε με μου λέει. Πες τους Αρχαιολόγους ότι είπε η Αρβελέρ να σκάψετε εκεί μην ψάχνεται πουθενά αλλού. Δέος. Δεκαπέντε λεπτά με μια σπάνια πνευματικότητα που διατηρεί την διαύγεια του πνεύματος και ας κουβαλά 92 χρόνια. Μια πνευματική μορφή που ρούφηξε την γνώση, την δούλεψε και την μετέδωσε σε χιλιάδες φοιτητές της και όχι μόνο, για το άγνωστο σε πολλούς Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος (Βυζάντιο)».

Δεν έχω κάτι άλλο να προσθέσω παρά μόνο ότι αν ήμουν αρχαιολόγος θα την άκουγα την Αρβελέρ!… Υπόσχομαι ότι λόγω καταγωγής από τον Έβρο και επομένως έχοντας επισκεφθεί το χώρο αρκετές φορές, όταν βρεθεί ο τάφος του Ισαάκιου Κομνηνού και επαληθευτεί η γλυκιά μας (από το Γλύκατζη) Ελένη Αρβελέρ, θα είμαι παρών, αν βέβαια με «στένουν» τα πόδια μου που θα έλεγαν και οι σύντεκνοι!…

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr