* Ο Γιάννης Πανούσης είναι Καθηγητής Εγκληματολογίας του Παν/μιου Αθηνών

Oύτε ήττα, ούτε υποταγή a  priori

Ούτε λύκοι ανάσκελα

Η υπογραφή βρίσκεται στο μυαλό μας…

Π.Καραβασίλης, Η υπογραφή βρίσκεται στο μυαλό μας

Μολονότι η έννοια και το περιέχον της “κοινωνίας” συστέλλεται και διαστέλλεται  σαν λάστιχο, ανάμεσα στο αίτημα για ισότητα και την ανάγκη ύπαρξης κοινότητας, ανάμεσα στη διαφοροποίηση και τη συνοχή, ανάμεσα στην εξάρτηση και την αυτονομία, οι καθορίζουσες σχέσεις εξουσίας και κυριαρχίας, πειθαρχίας και αντίστασης,  παραμένουν οι πλέον κρίσιμες παράμετροι.

Η κοινωνική δικαιοσύνη επιτυγχάνεται μέσω πολιτικών αγώνων, αλλά οι υπερκοινωνικοποιημένες προσεγγίσεις  δεν πρέπει να παραγνωρίζουν τη δύναμη των συναισθημάτων του συν-ανήκειν, την εμπιστοσύνη στην κοινή ταυτότητα [ακόμα και στους κοινούς κινδύνους], στη δημοκρατική αντίληψη της ειρηνικής κοινωνικής συνύπαρξης [ανεξάρτητα του status του καθενός και των άνισων ευκαιριών].

Σ’έναν “κόσμο διαφοράς” και θεσμικών ανα-κατα-τάξεων, σ’ένα σύστημα εξ αποστάσεως άσκησης πανοπτικής εξουσίας ή και ποινικοποίησης της κοινωνικής αντίδρασης πρέπει να συνεκτιμήσουμε το γεγονός ότι “οι παίκτες”
 στο επίπεδο του εθνικού κράτους δεν έχουν πολλά  καλά χαρτιά να παίξουν  στο τραπέζι του παγκοσμιοποιημένου τζόγου.

Συνεπώς η όποια  αισιόδοξη εκδοχή για το μέλλον απαιτεί να μάθουμε να ζούμε χωρίς αυταπάτες. Αν το Έθνος περιγράφεται σαν “μία φαντασιακή κοινότητα”, το ίδιο φαντασιακό πρόταγμα δεν παράγει και  ο [αν-εθνικός;] διεθνισμός; Άρα  ας υπερβούμε τη θολότητα των ιδεοληψιών και ας μεταμορφώσουμε την πολιτική,  όχι κοιταζόμενοι σε παραμορφωτικούς καθρέφτες ή συγχέοντας τα reality shows με τη ζωή, αλλά  αγωνιζόμενοι μέσα από γνήσια κινήματα, με όρους του νέας νεωτερικότητας. Δεν θα εισέλθουμε στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και της γενετικής μηχανικής σβήνοντας τα Φώτα του αιώνα του Ορθού Λόγου, παρα-συρόμενοι από αντι-διαφωτιστικές απόψεις που υπονομεύουν τη Δημοκρατία στο όνομα “της υπέρβασης” [Φουκώ] ή “της διαφωράς” Ντεριντά]. Το μεταδομικό δόγμα [;] “το Κέντρο δεν ενώνει” ούτε εγγυάται ευτυχία για όλους, ούτε ενδιαφέρεται για κοινωνίες με ισχυρό consensus, αλλά προβάλλει το ναρκισσισμό των διανοουμένων σαν λύση για τα πραγματικά μας προβλήματα. Δεν πρέπει να πέσουμε στην παγίδα της έννοιας “του αφηρημένου ανθρώπου” γιατί άπαντες είμαστε πολύ συγκεκριμένα πρόσωπα, με πολλές συγκεκριμένες ανάγκες. Τα υπόλοιπα συνιστούν ασκήσεις επί χάρτου ή πασαρέλες life-style για τους θεωρητικούς.

ΥΓ. “Στη χθεσινή φωτογραφία

         το φως

        διαπερνούσε το παρόν

        οδηγώντας στο τέρμα

       μια ουτοπία” [Φωτεινή Νικολαΐδου, Ιστορία]

Επεξήγηση: διαφωρά [GR], differance [EN], différance [FR], differanz [DE]

Η διαφωρά, ομόηχη με τη λέξη διαφορά [différence], αποτελεί νεολογισμό ο οποίος επινοήθηκε από τον γάλλο φιλόσοφο Jacques Derrida για να περιγράψει ότι η γλώσσα λειτουργεί μέσα από δίπολες αντιθέσεις [binary oppositions].

Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr