Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ.

Διαβάστε τα άρθρα του Μάνου Στεφανίδη ΕΔΩ

Επειδή προετοιμάζονται να ξανακάνουν το ίδιο λάθος… Επειδή έχουν παντελή (!) άγνοια του θεατρικού χώρου αλλά, κυρίως, των παρασκηνίων του… Εξ ου και τα ουρανομήκη σφάλματα που διαπράττουν ως προς την επιλογή προσώπων…Επειδή μία νεόκοπη αλαζονεία χαρακτηρίζει πλέον τις πράξεις τους… Επειδή ένας ουσιαστικός σύμβουλος πολιτισμού και παιδείας, αληθινός γνώστης της σκηνής αλλά και των παρασκηνίων, της θεωρίας του θεάτρου αλλά και της πράξης, ελλείπει δραματικά από το πλευρό του πρωθυπουργού… Επειδή όλα συνεχίζουν να γίνονται με κολλητούς, με ευνοούμενους, με φίλους των φίλων, με κομματικούς κατιμάδες…Επειδή η ίδια η συντεχνία και οι συνδικαλιστές του χώρου δεν μπορούν να έχουν ευρύτερο όραμα για το θέατρο πλην των προσωπικών τους συμφερόντων…

Για όλους αυτούς τους λόγους είναι καιρός να δοκιμαστούν άνθρωποι που είναι βαθείς γνώστες του θεάτρου αλλά όχι κατ’ ανάγκην ηθοποιοί και σκηνοθέτες…
Επειδή κάποτε το Εθνικό Θέατρο μεγαλούργησε κάτω από την μπαγκέτα του Αιμίλιου Χουρμούζιου ή του Άγγελου Τερζάκη ο οποίος υπηρέτησε και ως γενικός γραμματέας του και ως καλλιτεχνικός διευθυντής και ως διευθυντής της δραματικής σχολής του κλπ.
(Ειρήσθω εν παρόδω, η δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου παρακμάζει καθώς λείπουν μεγέθη και διδάσκαλοι. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο προηγούμενος διευθυντής κ. Λιβαθινός απομάκρυνε προσωπικότητες όπως ο Κώστας Γεωργουσόπουλος και ο Τάσος Γουδέλης. Ενώ, όπως ευρέως θρυλείται, άλλος διευθυντής – πρωταγωνιστής – σκηνοθέτης – δάσκαλος κλπ έβαζε τους μαθητές του να πετάνε βελάκια στο πορτρέτο της Κατίνας Παξινού! Όταν δεν έπαιζαν ξεβράκωτοι! Άλλη μεγάλη αλήθεια: Η ομοφυλοφιλία και η αρσενοκοιτία στο θέατρο είναι must).

Επειδή όσοι επαγγέλλονται την αξιοκρατία και την αριστεία, πρέπει να αποδεικνύουν τη θέση τους έμπρακτα… Επειδή δεν επιτρέπεται στην εποχή μας ο εκάστοτε υπουργός να διορίζει τον εκλεκτό του είτε στο Εθνικό Θέατρο, είτε στο ΕΜΣΤ είτε σε οποιονδήποτε άλλο οργανισμό πολιτισμού, όπως ο Καλιγούλας αναγόρευε το άλογό του σε πατρίκιο…

Επειδή υπάρχουν σήμερα άνθρωποι που έχουν αποδείξει τη βαθιά τους σχέση με το θέατρο όπως είναι ο μύθος της Θεσσαλονίκης Σάββας Πατσαλίδης, ο καθηγητής της θεωρίας και φιλοσοφίας του θεάτρου στο ΕΚΠΑ Γιώργος Πεφάνης, ο πολυτάλαντος Ηρακλής Λογοθέτης ή κι ο Νίκος Διαμαντής, ιδρυτής του θεάτρου Σημείο, πολύ επιτυχημένος διευθυντής του Δημοτικού θεάτρου Πειραιά και δάσκαλος της σκηνοθεσίας στο τμήμα θεατρικών σπουδών Πανεπιστημίου Αθηνών… Επειδή, με άλλα λόγια, υπάρχουν άνθρωποι που δεν συνωθούνται σε κομματικά γραφεία ούτε είναι κατ’ ανάγκην συνδαιτυμόνες του πρωθυπουργού (ή, έστω της κυρίας Παναγιωταρέα) αλλά διαθέτουν αξία προσωπική, αυθύπαρκτη…

Για όλους αυτούς τους λόγους η όντως ταξική – τοξική ατμόσφαιρα που επιπολάζει στο χώρο της τέχνης, πρέπει να αλλάξει αμέσως… Άμεση λοιπόν προκήρυξη της θέσης του διευθυντή του Εθνικού και συγκρότηση μιας υπεράνω υποψίας επιτροπής που να την αποτελούν οι άριστοι του χώρου με προεξάρχοντες για παράδειγμα τον Θόδωρο Τερζόπουλο, τον Κώστα Γεωργουσόπουλο, τον Νικήτα Τσακίρογλου, τον Δημήτρη Καταλειφό, τον Βάλτερ Πούχνερ, την Ρένη Πιτακή, τον Νικηφόρο Παπανδρέου, την Νικαίτη Κοντούρη, τον Λεάνδρο Πολενάκη τον Γρηγόρη Ιωαννίδη, τον Κυριάκο Κατζουράκη …

(Διάβολε, ακόμα και το ΜΙΕΤ προκήρυξε την θέση του νέου διευθυντή μετά την περίεργη απομάκρυνση του, μακροημερεύσαντος, Διονύση Καψάλη).

Το ίδιο θα έπρεπε να γίνει, όσο κι αν ενοχλεί, δηλαδή η άμεση προκήρυξη της θέσης για το ΕΜΣΤ, για το κρατικό μουσείο σύγχρονης τέχνης Θεσσαλονίκης, για την Εθνική Πινακοθήκη (που δεν θα ανοίξει στην προαναγγελθείσα ημερομηνία, παραμένει ακόμη ημιγιαπί – κατά το ημιπιτσιρικάς – άλλο ένα φιάσκο δηλαδή, ό τι κι αν υπόσχονται οι εμπλεκόμενοι) για το Χριστιανικό και Βυζαντινό Μουσείο, για όλα τα μεγάλα μουσεία και τους δημόσιους, πολιτιστικούς οργανισμούς της χώρας.

Η απαράδεκτη ανακύκλωση των ίδιων και των ίδιων προσώπων που σαπίζουν επί δεκαετίες στις θέσεις εξουσίας τις οποίες κατέλαβαν φαβοριτικά και χαριστικά, είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ανάπτυξη ενός σύγχρονου, ζωντανού πολιτισμού ικανού να εκφράσει αυτή την τόσο δύσκολη αλλά και ενδιαφέρουσα εποχή. Ξέρω ότι φωνάζω σε ώτα μη ακουόντων και ότι στις περισσότερες περιπτώσεις οι αποφάσεις είναι προειλημμένες. Ότι ήδη τα τρωκτικά κινούνται με ταχύτητες νετρονίων και ότι οι πολιτικοί, “αθώοι” και “ανεύθυνοι”, αποτελούν συγχρόνως και το τυρί και τη φάκα. Πράγμα που θα πει πώς το δράμα στο θέατρο και τα λοιπά ιδρύματα πολιτισμού θα συνεχίζεται. Και το πιο θλιβερό. Εκτός σκηνής…

ΥΓ. 1 Είπα εγκαίρως και αμαρτίαν ΟΥΚ έχω πως η κυρία Κεραμέως και η κυρία Μενδώνη αποτελούν την αχίλλειο πτέρνα της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Όποιο πολιτικό κεφάλαιο, με άλλα λόγια, υπουργοί σαν τον κύριο Δένδια επιτυγχάνουν μετά κόπων και βασάνων σε διεθνές επίπεδο, οι κυρίες του πολιτισμού και της παιδείας το εξανεμίζουν απερίσκεπτα στο εσωτερικό. Ο πρωθυπουργός οφείλει να αντιδράσει άμεσα.

ΥΓ. 2 Το 1900 ιδρύθηκε – με τον Νόμο 1970 νομίζω – η Εθνική Πινακοθήκη και μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου. Η τότε κυβέρνηση διόρισε ως πρώτο διευθυντή της τον εκ του Μονάχου προερχόμενο ζωγράφο Γεώργιο Ιακωβίδη. Ήταν αυτό το πνεύμα της εποχής, δηλαδή καλλιτέχνες να τίθενται επικεφαλής καλλιτεχνικών ιδρυμάτων. Έκτοτε από την Εθνική Πινακοθήκη πέρασαν αποκλειστικά ιστορικοί τέχνης και διανοούμενοι του επιπέδου του Ζαχαρία Παπαντωνίου ή του Μαρίνου Καλλιγά. Και βέβαια ποτέ δεν την ανέλαβε ξανά ένας καλλιτέχνης, ζωγράφος ή γλύπτης.
Σήμερα θα ήταν αδιανόητο ο νέος διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης να είναι ένας εικαστικός και όχι ιστορικός τέχνης και μάλιστα βαθύς γνώστης της Ελληνικής ιδιαιτερότητας, της λεγόμενης εθνικής μας σχολής. Διερωτώμαι: Γιατί να μην ισχύει το ίδιο και με το Εθνικό μας Θέατρο; Αν όχι σαν κανόνας τουλάχιστον ως εξαίρεση για να δοκιμαστεί και ένα διαφορετικό δείγμα γραφής, οράματος και διοίκησης;