Δήμητρα Παπαναστασοπούλου

Φίλες και φίλοι,

Η τόσο συζητημένη μάχη της Τριπολιτσάς δεν είναι δυνατόν να περιληφθεί σε ένα και μόνο άρθρο. Θα προσπαθήσω να δώσω κάποιες σημαντικές λεπτομέρειες, χωρίς να πλατιάζω χωρίς ουσιαστικό λόγο, με στόχο μια πολύπλευρη ματιά, τόσο από Έλληνες, όσο και από ξένους. Μεταξύ των ξένων κυριαρχεί το δίτομο χρονικό του Γάλλου λοχαγού Maxime Raybaud( Mémoires sur la Grèce pour servir à l’ histoire de la guerre de l’ Indépendance, accompagnés de plans topographiques, Paris 1824) που καλύπτει τα δύο πρώτα έτη της εξέγερσης. Ο Raybaud έφθασε στο Μεσολόγγι μαζί με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και άλλους στρατιωτικούς και πολεμοφόδια, με το μπρίκι «Μιχαήλ Στρογγανώφ» στις 3 Αυγούστου 1821 και ονομάστηκε ταγματάρχης, σύμφωνα με τα Αρχεία της Ελληνικής Παλιγεννεσίας.

Στις 11 Αυγούστου πέρασαν στην Πελοπόννησο και τρεις ημέρες αργότερα, διαβαίνοντας τα Τρίκορφα, μπήκαν στο στρατόπεδο της Τριπολιτσάς. Βλέποντας την πόλη από ψηλά, το θέαμα, ανάμεσα στον πυρπολημένο κάμπο, ήταν απερίγραπτο. Μικρά αλσύλια και μιναρέδες, πράσινες τέντες και θόλοι των τζαμιών, μπερδεμένοι, με τον καλοκαιρινό ήλιο να φλογώνει τον τόπο και τους ανθρώπους. Δεν υπήρχε ούτε ένας θάμνος ούτε μια πηγή. Η πόλη ήταν οχυρωμένη με τείχος 14 πόδια ψηλό, πύργους με κανόνια και περίμετρο 1.900 οργιές.

Το ελληνικό στρατόπεδο, 900 οργιές μακρύτερα στα ριζά των βουνών, είχε διάταξη ημισελήνου. Το επαναστατικό στράτευμα ήταν χωρισμένο σε τέσσερα σώματα με διοικητές τον Κολοκοτρώνη(2.500 άνδρες), τον Γιατράκο (600 άνδρες), τον Αναγνωσταρά (1.000 άνδρες) και τον Πέτρο Μαυρομιχάλη (1.500 Μανιάτες). Το ισχυρότερο ήταν του Κολοκοτρώνη στο αριστερό τμήμα του στρατοπέδου. Ο Γιατράκος βρισκόταν στο δεξιό, ο Αναγνωσταράς στο κέντρο και ο Μαυρομιχάλης στα κορφοβούνια, πίσω από τη γραμμή του μετώπου. Από την άλλη πλευρά του κάμπου, ο Μανωλάκης του Πραστού με 300 άνδρες φρουρούσε τα περάσματα προς το Άργος και το Ναύπλιο (Ανάπλι), ενώ άλλοι 150 είχαν αποκλείσει τον δρόμο για το Λοντάρι.

Όλοι μαζί δεν υπερέβαιναν τους 7.000 και δεν ήταν επαρκώς οπλισμένοι. Είχαν ένα παμπάλαιο μπρούτζινο κανόνι των 18, δύο άλλα των 16, δύο καρονάδες των 12 και 5-6 ορειβατικά, όλα σε κακή κατάσταση. Διέθεταν ακόμη τρία βομβοβόλα από την Μονεμβασιά, που τα πηγαινόφερναν με κόπο, σέρνοντάς τα σε φρικτούς δρόμους, εκ των οποίων τα δύο ήταν ήδη αχρηστευμένα.

Οι Τούρκοι ήταν διπλάσιοι σε αριθμό, πολύ καλά εξοπλισμένοι με 60 κανόνια και αρχηγό τον Κεχαγιάμπεη, έναν άντρα που προκαλούσε τρόμο. Διέθεταν ακόμη ένα πολύ ισχυρό ιππικό. Ο συνολικός πληθυσμός της πόλης ήταν, πριν την πολιορκία, 34.000 ψυχές.

Οι νεοαφιχθέντες κατευθύνθηκαν αμέσως στο αρχηγείο του Δημητρίου Υψηλάντη, ανώτατου διοικητή των Ελλήνων (στον τομέα του Αναγνωσταρά), πατώντας πάνω σε σκορπισμένα εδώ κι εκεί τούρκικα κεφάλια σε αποσύνθεση. Η μπόχα ήταν αφόρητη. Το αρχηγείο δεν ήταν παρά μια καλύβα – ένα ξεροτείχι τετράγωνο και δίπλα μια σκηνή με πολλαπλές εσόδους-εξόδους και κανένα κάθισμα, όπου συναντούσε τους υπόλοιπους καπεταναίους όταν ο ήλιος μεσουρανούσε καυτός.

Ο Δημήτριος Υψηλάντης ήταν κοντός, με σώμα εύθραυστο και φαλακρό κεφάλι. Τού έλειπε η θέρμη της επικοινωνίας που συναρπάζει τα πλήθη, αρετή τόσο απαραίτητη σε καιρό ξεσηκωμού, έδινε την εντύπωση ότι αυτό το καθήκον της ηγεσίας ήταν πάνω από τις δυνάμεις του. Είχε, ωστόσο, μεγάλες ψυχικές αντοχές και απύθμενο θάρρος.

Έμαθαν ότι οι Έλληνες είχαν κόψει το υδραγωγείο της πόλης, ακριβώς πάνω στην πηγή του. Ήταν μεγάλο λάθος, αφού θα μπορούσαν να το κόψουν πιο κοντά στις θέσεις τους και να μην ταλαιπωρούνται και οι ίδιοι, κουβαλώντας νερό από μακριά, ενώ οι Τούρκοι της Τριπολιτσάς υδρεύονταν από τα πηγάδια τους.

Η στρατηγική τους ως εκείνη τη στιγμή ήταν οι παρενοχλήσεις όσων Τούρκων έβγαιναν από τα τείχη και η παρεμπόδιση των ανεφοδιασμών τους, στοχεύοντας στον χρόνο που θα έφερνε πείνα και επιδημίες στους πολιορκημένους.

Φίλες και φίλοι, την επόμενη εβδομάδα θα παρακολουθήσουμε τις μάχες. Ως τότε, να είστε όλες και όλοι καλά!