Δήμητρα Παπαναστασοπούλου

PANE DI CAPO – AT RHODES – ΣΤΗ ΡΟΔΟ

Ο λόγος για την συνθήκη ειρήνης που έβαλε επίσημα τέλος τον Μεγάλο Πόλεμο, δηλαδή τον Α΄Π.Π. ανάμεσα στην Entente (Αντάντ) και  την ηττημένη Γερμανική Αυτοκρατορία.

Μετά από έξι ολόκληρους μήνες διαπραγματεύσεων που έλαβαν χώρα στο Παρίσι, η συνθήκη υπεγράφη ως συνέχεια της ανακωχής της 11^ης Νοεμβρίου 1918 στο δάσος της Κομπιέν. Μια σημαντική διάταξη της συνθήκης όριζε ότι η Γερμανία αποδεχόταν την πλήρη ευθύνη για την έναρξη του πολέμου και την πληρωμή πολεμικών αποζημιώσεων σε διάφορες χώρες( άρθρα 231-248).

Οι διαπραγματεύσεις άρχισαν στις 18 Ιανουαρίου 1919 στην φαντασμαγορική Αίθουσα των Κατόπτρων των ανακτόρων των Βερσαλλιών- εξ ού και η ονομασία της συνθήκης, παρουσία εβδομήντα αντιπροσώπων από είκοσι εξι χώρες. Τον σημαντικότερο ρόλο έπαιξαν αρχικά οι «Δέκα Μεγάλοι» που περιελάμβαναν τους επτά κύριους νικητές (ΗΠΑ, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ρωσία, Ιταλία, Βέλγιο και Σερβία). Αργότερα, η Ρωσία και άλλες πέντε χώρες εγκατέλειψαν τις διαβουλεύσεις και έμειναν οι «Τέσσερις Μεγάλοι», για να καταλήξουν, μετά την αποχώρηση της Ιταλίας στους «Τρεις Μεγάλους» (ΗΠΑ, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία) που καθόρισαν τους τελικούς όρους με τις ηγετικές μορφές των Woodrow Wilson, Georges Clemenceau και  Lloyd George αντίστοιχα.

Η γερμανική αντιπροσωπεία υπό την ηγεσία του Υπουργού Εξωτερικών  Ulrich Graf von Brockdorff- Rantzau έμαθε τους ταπεινωτικούς όρους της ειρήνης την 29^η Απριλίου 1919. Περιελάμβαναν απώλειες εδαφών, την ολοκληρωτική απώλεια των αποικιών και τον περιορισμό των στρατιωτικών δυνάμεων της απομεινάσης Γερμανίας. Επειδή η γερμανική αντιπροσωπεία δεν επιτρεπόταν να είναι παρούσα στις διαπραγματεύσεις, η γερμανική κυβέρνηση δημοσίευσε έγγραφη διαμαρτυρία για τους άδικους-από την πλευρά της- όρους. Την 20^η Ιουνίου 1919 δημιουργήθηκε νέα κυβέρνηση υπό τον Καγκελάριο Gustav Bauer και τελικά η Γερμανία συμφώνησε με τους όρους της συνθήκης την 23^η Ιουνίου 1919 (με 237 ψήφους υπέρ και 138 κατά).

Την 28^η Ιουνίου 1919 ο Herman Muller,  ο νέος Υπουργός Εξωτερικών, και ο Johannes Bell, ο Υπουργός Μεταφορών, συμφώνησαν να υπογράψουν τη συνθήκη η οποία επικυρώθηκε από την Κοινωνία των Εθνών την 10^η Ιανουαρίου 1920.

Η συνθήκη όριζε την ίδρυση της Κοινωνίας των Εθνών, ως διαιτητή των διεθνών διαφορών προς αποφυγήν μελλοντικών πολεμικών συρράξεων. Ήταν ένας όρος μεγάλης σημασίας για τον Αμερικανό Πρόεδρο, ο οποίος για να το πετύχει υποχρεώθηκε να συμβιβαστεί με τους άλλους δύο συνομιλητές του.

Η επικρατούσα άποψη είναι ότι ο Κλεμανσώ διεκδικούσε με περισσότερη εμπάθεια την εκδίκηση εναντίον της Γερμανίας, επειδή ένα τεράστιο μέρος του πολέμου διαδραματίστηκε στην βορειοανατολική Γαλλία με καταστροφικές συνέπειες.

Στην Γερμανία η συνθήκη προκάλεσε έντονα αισθήματα ταπείνωσης, με πλειάδα πολιτών να θεωρεί άδικο να επωμιστί μόνον η δική τους χώρα(και οι σύμμαχοί τους) την ευθύνη για την έναρξη του πολέμου.

Φίλες και φίλοι, τους όρους της συνθήκης θα τους δούμε την επόμενη εβδομάδα. Ως τότε, να είστε όλοι καλά!

11.11.2019