Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ

Στις 9 Ιανουαρίου 2011 εκλάπη ο πίνακας που ο Πικάσο δώρισε μέσω του Ροζέ Μιλλιέξ στον ανθιστάμενο, ελληνικό λαό…

Μαζί με άλλα 43 έργα των Matisse, Bonnard, Picabia, Duffy, Marquet, Bourdelle, Braque, Laurens, Gimond, Masson, Prassinos, Γαλάνη κλπ. αλλά και κείμενα των Aragon, Tzara, Camus, Eluard, Char, Le Corbusier, Sartre κλπ.

Θυμάμαι τα έργα αυτά αναρτημένα σε ειδική αίθουσα της Εθνικής Πινακοθήκης την δεκαετία του ’80 επί του αειμνήστου Δ. Παπαστάμου. Έπειτα τα έργα αυτά θάφτηκαν στα υπόγεια ως την μοιραία ανάδυση, πριν εφτά χρόνια, μόνο του Πικάσο με τα γνωστά αποτελέσματα.

Από την πρώτη στιγμή φωνάζω για την ερασιτεχνική παρουσίαση του πίνακα που “διευκόλυνε” τους κλέφτες. Όμως το σύστημα των μετρίων είναι παντοδύναμο με αποτέλεσμα ακόμα και σήμερα η τόσο σημαντική και από συμβολικής και από αισθητικής πλευράς προσφορά των Γάλλων καλλιτεχνών να παραμένει αφανής! Μακριά από τον ελληνικό λαό στον οποίο αφιερώθηκε.Τουλάχιστον ας μεταφερθεί στο ΕΜΣΤ ώστε να αποτελέσει έτσι έναν πυρήνα διαλόγου ανάμεσα στους Γάλλους μαιτρ αλλά και τον Τσαρούχη, τον Διαμαντόπουλο, τον Σπυρόπουλο, τον Γαΐτη, τον Κανιάρη, τον Κεσσανλή, τον Μποστ – δίπλα στις γελοιογραφίες του Jean Effel (!) – τον Τάκι κλπ.

Αλλά και τον Χαλεπά και τον Σκλάβο δηλαδή το πιο βαθύ, ευρωπαϊκό μας πρόσωπο. Ειδικά μάλιστα αυτή την στιγμή που η Ελλάδα δοκιμάζεται και απαξιώνεται έμμεσα ή άμεσα.

Αυτό το όνειρο εξέθεσα χτες στον αναπληρωτή υπουργό Εθνικής Άμυνας Δημήτρη Βίτσα ο οποίος πρωτοστάτησε στην αποκατάσταση μιας ιστορικής αδικίας σε μιαν συγκινητική τελετή που λάμπρυνε ο Μανόλης Γλέζος. Το Υπουργείο του εξέδωσε μεταφρασμένο το περίφημο Hommage à la Grèce του Milliex με όλα τα κείμενα των Γάλλων διανοουμένων που υμνούν την Αντίσταση των Ελλήνων και τα έργα των καλλιτεχνών. Πρόκειται για μιαν υποδειγματική εργασία που προσφέρεται δωρεάν!

Η χθεσινή εκδήλωση μού επέτρεψε και να νιώσω υπερήφανος και να ονειρευτώ ένα μουσείο που θα συνεκθέτει ισότιμα τους Έλληνες πρωτοπόρους και τους λοιπούς Ευρωπαίους με συνείδηση Ιστορίας και αισθητική επάρκεια. Όσο για την Γυναίκα του Πικάσο, έργο του 1939, ανήκει στην σειρά των “τεράτων” της Guernika, μοντέλο του είναι η Dora Maar, μια γυναίκα δηλαδή που αντιστάθηκε στον μισογυνισμό του ζωγράφου πάρα τον έρωτα της προς αυτόν.

Περισσότερο όμως από μια “εκδίκηση” εδώ έχουμε μια δυσοίωνη προφητεία για τα όσα μέλλεται να συμβούν στον κόσμο λίγο μετά. Η εξπρεσιονιστικά παραμορφωμένη φιγούρα προοικονομεί την τερατογονία του Ολοκαυτώματος. Εδώ η τέχνη προλαβαίνει την Ιστορία και νικάει την πολιτική. Το μεγάλο έργο τέχνης πρωτίστως προκαλεί δέος και δευτερευόντως ευχαρίστηση. Όπως και οι διανοούμενοι : Είναι ωφέλιμοι μόνο όταν γίνονται δυσάρεστοι.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  
The article expresses the views of the author
iPorta.gr