Ο Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος ασχολείται με την δημοσιογραφία, την κριτική λογοτεχνίας και την ποίηση

Φανταστείτε έναν καταγάλανο ουρανό. Τώρα σκεφτείτε τον να ξεπροβάλει από ένα ανοιχτό παράθυρο. Βάλτε αυτό το παράθυρο μέσα σ’ έναν ζωγραφικό πίνακα. Στην παράσταση του πίνακα φαίνεται και ο ίδιος ο ζωγράφος που ζωγραφίζει τον εαυτό του και το παράθυρο. Αυτή τώρα την παράσταση μετατρέψτε την σε ζωγραφικό πίνακα που δουλεύεται από τον ζωγράφο. Κι έπειτα, όλο αυτό να ξεπροβάλει από την οθόνη του υπολογιστή σας και τον ζωγράφο να κάθεται στο πλευρό σας.

Έτσι φαντάζομαι την τέχνη και την μελέτη της τέχνης. Έτσι θα όριζα και την κριτική της λογοτεχνίας. Δυσκολεύομαι κάθε φορά που πρέπει να προσδιορίσω αυτή την σχέση. Να της δώσω όρια και χαρακτηριστικά. Να επιλέξω τις διακυμάνσεις και τις εντάσεις. Την φωτεινότητα και την κλειστότητά της.

Δυσκολεύομαι, επίσης, να δω την μία σαν ερώτηση και την άλλη σαν απάντησή της. Διότι θα έπρεπε να παραδεχτώ πως η ερώτηση εγκυμονούσε την απάντηση που της δίνω κάθε φορά. Όμως, δεν είναι παρά μιαν αντανάκλαση. Ένα παιχνίδι προβολών και αποκρύψεων. Κι αν ποτέ τις σχεδίαζα άρρηκτα συνδεδεμένες. Απόλυτα εγγαστρίμυθες την μία ως προς την άλλη. Τότε φοβάμαι πως θα όριζα και τον θάνατό τους. 

Ίσως γι’ αυτό αισθάνομαι κάπως άβολα με τον τόσο προσδιορισμένο ρόλο που δίνει ο Τριαντάφυλλος Κωτόπουλος στον κριτικό λογοτεχνίας. Ίσως να με θυμώνει και λίγο που ενώ από τον τίτλο μου υπόσχεται ανυπακοή και ρήξη στην συνέχεια σχεδιάζει μια στέρεη γραμματική που –αντίθετα από το προσδοκώμενο- θα μεταφράζει την ύλη σε θεό. Ή για να γίνω πιο συγκεκριμένος εγκαθιδρύει έναν αυτόχειρα λόγο που στο τέλος θα κάψει και τον πίνακα και τον ουρανό. Διότι ο κόσμος που αντιλαμβανόμαστε κι ο κόσμος που διαπλεκόμαστε είναι το κουταβάκι του λόγου. 

Ταυτόχρονα, μια τέτοια προσέγγιση εξαναγκάζει τον έφηβο να γίνει δάσκαλος και θέτει τον ουρανό μαθητή της ανώριμης ονειροβασίας του. Τον καλεί να αξιολογήσει και να βαθμολογήσει το ανοίκειο και άγνωρο. Να πειθαρχήσει τον αντάρτη μέγα. Και να καταστείλει την απεραντοσύνη του και την δια- και α- χρονικότητά του.

Αν όλα τα ανθρώπινα δημιουργήθηκαν μέσα από το παιχνίδι. Αν ο άνθρωπος δημιουργεί και εξελίσσει παίζοντας. Αν ακόμα νομοθετεί και νομοθετείται μέσα στο παιγνιώδες κύμα της ζωής του. Τότε ο πρωταρχικός σπόρος αυτής της ροής μπορεί να ανιχνευθεί μονάχα στην τέχνη. Έτσι, μια επιστήμη της λογοτεχνίας δεν μπορεί παρά να λάβει την μορφή είτε του αινίγματος είτε –καλύτερα- ενός παζλ από θραύσματα και κάτοπτρα. Από είδωλα και φαντάσματα. Από σκιές και αναλαμπές.

Το μόνο που διαφοροποιεί τον κριτικό λογοτεχνίας είναι η στρατηγική. Στην παιδική μας συμμορία επιλέγουμε ποιος θα είναι ο κλέφτης και ποιος ο αστυνόμος. Όμως, το παιχνίδι έχει από πριν διαμορφωθεί. Και τόσο η δομή του όσο και η υπαρξιακή του αυτονομία συνίσταται στην ερμητική διάθεση. Στην απόκρυψη.  

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr