Το να ζητάς διαγραφή 250 δις του δημόσιου χρέους σου χωρίς να κατανοείς ότι πυροβολείς τα πόδια σου, αλλά και της Ευρωζώνης, είναι σαφέστατα εγκληματική αμέλεια. Έτσι λοιπόν κανείς εχέφρων δεν εκπλήσσεται που ο Πρόεδρος της Ιταλίας δεν έκανε δεκτή την νέα κυβέρνηση των δύο ”λαϊκιστικών” κομμάτων, απορρίπτοντας τον ευρωσκεπτικιστή υπουργό οικονομικών.Μέχρι εδώ συμφωνούμε ότι καλώς έπραξε ο Ματαρέλα.

Ας δούμε για λίγο την σύνθεση του χρέους της Ιταλίας. Περίπου το 40% είναι εξωτερικό ( 700 δις). Σωστά λοιπόν λέει ο φίλος καθηγητής Γ. Παγουλάτος στην Καθημερινή  ”…μια χρεοκοπία θα σάρωνε ιταλικές τράπεζες, ταμεία, μικροεπενδυτές, αλλά θα είχε βαρύτατες συστημικές επιπτώσεις για την Ευρωζώνη. Σε αυτές συμπεριλαμβάνεται χρέος 440 δισ. της Τράπεζας της Ιταλίας προς τις κεντρικές τράπεζες του ευρώ (Target 2), το οποίο δεν θα μπορούσε να εξυπηρετηθεί εάν η Ιταλία έβγαινε από το ευρώ…”

Ο ηθικός κίνδυνος για την Ευρώπη αν ”σκάσει” η Ιταλία με το τεράστιο δημόσιο χρέος, είναι τεράστιος. Και η Ιταλία δεν είναι Ελλάδα. Η πραγματικότητα είναι φυσικά διπλά αναγνώσιμη : οι ιταλικές τράπεζες δεν είναι μικρομεσαίες σαν τις ελληνικές. Είναι τεράστιες. Το ίδιο και τα ασφαλιστικά ταμεία της. Ας είμαστε λοιπόν ρεαλιστές. Πίσω από τις φωνές για την αναγκαστική κίνηση θωράκισης του ευρώ και της ευρωζώνης κρύβονται τα τραπεζικά μεγέθη, το παιχνίδι με τις αποδόσεις στα ομόλογα, τα στοιχήματα στα επιτόκια των κρατικών ομολόγων και στις ισοτιμίες των νομισμάτων. Αν κανείς ήξερε ακριβώς τι σημαίνει εκκαθάριση σε προθεσμιακές θέσεις, πόσο μεγάλη αγορά είναι αυτή, πόσα δις σε προμήθειες και περιθώρια κέρδους παίζονται, δεν θα έκανε αναλύσεις με πολιτικούς μόνο όρους στα δρώμενα στην Ιταλία. Το Θεσμικό δεν προηγείται αλλά ακολουθεί το Οικονομικό, ο Κανόνας δεν αλλάζει. Και αυτός ο Κανόνας είναι η συγκολλητική ουσία της σύγχρονης πραγματικότητας στην Ευρωζώνη.

Κάποιοι λένε ότι βλάπτεται η Δημοκρατία όταν ένας άνθρωπος μπορεί να πει όχι στην πλειοψηφία. Αν όμως το όχι αυτό διασφαλίζει την ”κανονικότητα” στην ζωή των πολιτών μιας χώρας τότε μάλλον δικαίως κάνει χρήση του συνταγματικού δικαιώματος του. Αλήθεια όμως πότε κινδυνεύει περισσότερο το ευρωπαϊκό ιδεώδες; α) από την απόρριψη πλειοψηφικού συνασπισμού δύο κομμάτων που ψηφίστηκαν από την πλειοψηφία των Ιταλών πολιτών ή β) από το λαϊκιστικό πρόγραμμα εξόδου από το ευρώ που κατάρτισαν πριν τις εκλογές τα ίδια αυτά κόμματα που σχημάτισαν κυβέρνηση;

Γράφει σωστά ο Γ.Παγουλάτος, στο ίδιο άρθρο στην Καθημερινή 28/5 : ”..Ο δρόμος προς την ιταλική κρίση χρέους και τραπεζών είναι στρωμένος με ταχείες υποβαθμίσεις από οίκους αξιολόγησης. Το καθοδικό Ράλι ξεκίνησε όταν αποκαλύφθηκε το αρχικό σχέδιο των κυβερνητικών εταίρων να ζητήσουν από την ΕΚΤ να ακυρώσει 250 δισ. ιταλικού χρέους. Εάν η Ιταλία πέσει κάτω από «επενδυτική διαβάθμιση», δεν θα μπορεί να συμπεριλαμβάνεται στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ…”  Κατανοείς φίλε αναγνώστη ότι οι οίκοι αξιολόγησης και η ΕΚΤ έχουν ”εξαφανίσει” την λέξη Αγορές. Δεν το κάνει εσκεμμένα ο καλός καθηγητής και φίλος Γ.Παγουλάτος. Έτσι είναι η πραγματικότητα. Πάντα οι Αγορές υπονοούνται, δεν εκτίθενται. Μιλάει γι αυτές ο Κανόνας: το Οικονομικό γίγνεσθαι επικυριαρχεί του Θεσμικού και του Πολιτικού.

Η ουσία βρίσκεται στην αναγκαστική εσωτερική υποτίμηση που ”πρέπει” να περάσει η Ιταλία, ότι περάσαμε και εμείς δηλαδή. Και αυτό που θεωρητικά δεν μπορεί να κάνει η ΕΚΤ αλλά και οι μηχανισμοί διάσωσης ESM και ΔΝΤ ( να απορροφήσουν το τεράστιο χρέος) θα πρέπει να το κάνει ο πολίτης της Ιταλίας. Ασχέτως αν ψηφίζει αντιευρωπαϊκά, ασχέτως αν ψηφίζει ευρωσκεπτικιστές, λαϊκιστές, ακροδεξιούς. ”Οφείλει” να πειθαρχήσει στον κρυφό Κανόνα των Αγορών. Και αυτό θα γίνει στο τέλος με κόστος για την Ιταλία (αυξημένα επιτόκια) αλλά και για τις χώρες του Νότου( φυσικά θα πληγεί και το δικό μας ομόλογο, τώρα που πάμε για την περίφημη έξοδο από τα μνημόνια…). Πρόκειται για την νομισματικοποίηση της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας της λαϊκής βούλησης, τόσο απλά. Και αυτό δεν είναι λαϊκισμός, φίλε αναγνώστη.

Το ποιός ευθύνεται για την κρίση στην Ιταλία είναι μια μεγάλη κουβέντα. Κάποιοι πάνε να βγάλουν απ έξω των ”απο μηχανής θεό” που λέγεται Βρυξέλλες. Η αρχή της αλληλεγγύης, η αμοιβαιοποίηση των χρεών, η μή ανακύκλωση πλεονασμάτων του Βορρά, οι μηχανισμοί διάσωσης, είναι έννοιες που πάλι θα γεμίσουν τις στήλες των εφημερίδων και του διαδικτύου. Αλλά αυτά θα φανούν σύντομα. Η κρίση στην γειτονική χώρα μοιάζει κοινωνικο-πολιτική, μοιάζει με μακρόχρονη κρίση ιδεολογίας, θεσμών, κ.α. Πρόκειται για βολικές ερμηνείες μιας εμφανούς μακροοικονομικής ανισορροπίας 30 και πλέον ετών, οπότε και οι τράπεζες χρηματοδοτούσαν το Δημόσιο αλλά και τα ισχυρά ολιγοπωλιακά βιομηχανικά συγκροτήματα. Έτσι, συρρικνώθηκε η μεσαία τάξη και οι ανισότητες, η ανεργία και ξ υποτίμηση των μισθών και των εισοδημάτων, σταδιακά αυξάνονταν. Ειδικά μετά την προσχώρηση στο ευρώ, οπότε και χάθηκε ο έλεγχος του πληθωρισμού, ο έλεγχος της κυκλοφορίας του χρήματος, ο έλεγχος της απαιτούμενης ισορροπίας στις αγορές εργασίας, προιόντων, υπηρεσιών.

Η Ιταλία είναι ο μεγάλος ασθενής που έπαιρνε ισχυρά παυσίπονα επί πολλά χρόνια τώρα στο νοσοκομείο της Ευρωζώνης (εμείς πήραμε αντιβιοτικά και άλλα βαριά φάρμακα και φαίνεται ότι κάπως συνήλθαμε, γεμάτοι πληγές φυσικά και εξασθενημένοι) Οι Ιταλοί όμως δεν σκότωσαν τον ιό της κακοδιαχείρισης στα δημόσια οικονομικά τους ούτε και θωρακίστηκαν μπροστά στις ισχυρές Αγορές (που βγάζουν για ακόμη μια φορά μπροστά την ΕΚΤ και το ΔΝΤ ώστε να σώσουν την παρτίδα) Μέρος των Αγορών αυτών είναι και το τραπεζικό κατεστημένο της Ιταλίας που εκτός από το ότι κατέχει μεγάλο μέρος του δημόσιου χρέους της χώρας περνάει δύσκολα με την κρίση στην Ν. Αμερική όπου άπλωσε τα πλοκάμια του. Το δε ιταλικό βιομηχανικό κεφάλαιο προσπαθεί να αναγεννηθεί από τις στάχτες του και παλεύει να αποσυνδεθεί ανώδυνα από το άρρωστο τραπεζικό σύστημα, όπως και οι Δήμοι και οι Περιφέρειες της χώρας. Τα κόκκινα δάνεια ιδιωτών και οργανισμών σπάνε κάθε ρεκόρ, όπως και τα επισφαλή εταιρικά και δημοτικά ομόλογα.

Αν δεν το κατάλαβες φίλε αναγνώστη οι γείτονες μπήκανε σε κρίση υπερσυσσώρευσης εδώ και λίγα χρόνια κα τώρα περνάνε στην περίφημη ”δημιουργική καταστροφή”. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα παρασύρουν μαζί -στην δύσκολη ομολογουμένως οικονομική πραγματικότητα – το καράβι της Ευρώπης. Δεν γίνεται όμως να μην ταρακουνηθούμε. Ο Κανόνας θέλει την Οικονομία να προηγείται της Πολιτικής γι αυτό άλλωστε και διορίστηκε στη Ρώμη τεχνοκρατική κυβέρνηση (σημ: πρώην στέλεχος ΔΝΤ ο πρωθυπουργός) και όχι η εκλεγμένη πολιτική συμμαχία των ακραίων κομμάτων…