Η φωτογραφία του άρθρου είναι έργο του Zdzisław Beksiński 

Ο Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος ασχολείται με την δημοσιογραφία, την κριτική λογοτεχνίας και την ποίηση

Έρχονται συνεχώς στο μυαλό μου τα ερωτήματα που έθεσε ο καθηγητής, Μάνος Στεφανίδης, στην χθεσινή του επιφυλλίδα. Πόσο σώμα και πόσος χρόνος απαιτείται για να γεμίσει (να πληρωθεί) η μαύρη τρύπα της ψυχής; Και, κυρίως, για ποιο σώμα μιλάμε; 

Η μετανεωτερικότητα έφερε μαζί της ριζικές αλλαγές στον προσδιορισμό τόσο των εννοιών όσο και του ίδιου του χρόνου. Όλη ετούτη η ρευστή πραγματικότητα κάνει τα πάντα να φαντάζουν εν εξελίξει. Δυνάμει παρόντα. Λες κι όλη η ανθρωπότητα κρύφτηκε μέσα στο κουτί του Schrödinger και τώρα, τυφλωμένη και παγωμένη από τον τρόμο, υπακούει υπνωτισμένη στο νιαούρισμα της αόρατης γάτας. 

Το σώμα και η επιθυμία -λοιπόν-, αυτά τα, τόσο αυτονόητα και συνάμα εξόριστα από τον χώρο της σύγχρονης κουλτούρας, στοιχεία της φύσης μας, την εποχή αυτή των ασωμάτων, ψάχνουν μόνα τους   για δρόμους έκφρασης. Ο αυτοκαθορισμός πήρε την μορφή αλγόριθμου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κι ο έρωτας κεφαλαιοποιήθηκε από τις μηχανές της τεχνοκρατικής ηθικής του “σωστού πολίτη”. Η επαφή και η διάδραση γίνανε likes και το avatar συμπύκνωσε ό, τι εσύ θεωρείς εαυτό σου. Λαβύρινθοι των pixels αποδόμησαν την ουσίωση του υποκειμένου και η εξουσία αντικειμενοποίησε αυτή του την διασπορά. Έτσι, το πρόσωπο αναγνώστηκε ως ψηφίο και κάθε επιθυμία μετατράπηκε σε αίτημα.

Παράλληλα, αποδομήθηκε και η έννοια του χρόνου. Από την κυκλική του πορεία που οδηγούσε και καθοδηγούσε τα στάδια της ζωής του ανθρώπου, τώρα φαντάζει σαν χαώδες σύστημα σημείων- στιγμών. Όταν το μόνο που μετράει είναι το τώρα, όλα τρέχουν ιλιγγιωδώς να προλάβουν πριν τα σβήσει η λήθη. Κάθε αίσθηση, κάθε προσπάθεια σύλληψης μιας εντύπωσης, κάθε προσπάθεια βίωσης ενός συναισθήματος, μένει μετέωρη στο απόλυτο κενό των άπειρων δυνατοτήτων.

Έτσι, η πραγματικότητα χάνεται. Τα πάντα παρατηρούνται και βιώνονται μέσα από κάτοπτρα και είδωλα. Η ζωή μας γίνεται μια προσομοίωση. Θα μπορούσαμε, όμως, να ισχυριστούμε πως η ζωή απέκτησε μια καλλιτεχνική υφή; Πολύ θα ήθελα να συμμεριστώ την αισιοδοξία του καθηγητή Χαρίδημου Τσούκα, που βλέπει την δυνατότητα βίωσης της κρίσης με μια ποιητική στάση, που θα σου αποκαλύπτει νέους δρόμους και όψεις. Όμως, αδυνατώ. 

Θα ήθελα -λοιπόν- να διαφοροποιήσω αυτά τα ερωτήματα: Πώς μπορούμε να επιστρέψουμε στην πατρίδα Σώμα; Με ποιόν τρόπο θα κερδίσουμε τον ούριο άνεμο… της Επιθυμίας; Και τέλος, με ποιο τρόπο θα επανακτήσουμε την επι-κοινωνία με τον άλλον; 

ΥΓ. Αυτά τα χαρακτηριστικά της μετανεωτερικότητας θεωρώ πως παρουσιάζονται μοναδικά στο έργο του πολωνού ζωγράφου Zdzisław Beksiński. Στο έργο του, “κανένα σώμα δεν είναι πλήρες ή λειψό. Όλα –μέσα στην νεκρότητά τους- φαντάζουν εν δυνάμει παρόντα, δρώντα και υπερβαίνοντα των φυσικών νόμων. Παίρνουν την μορφή (άραγε και την σημασία τους;) με την συρραφή των αποσυντεθημένων τους μερών. Είναι σώματα τυφλά. Ανίκανα να γευτούν. Ανίκανα να συλλάβουν μια στιγμή της ύπαρξής τους. Και ανίκανα –φυσικά- να συνδεθούν, να επικοινωνήσουν, να αυτο- προσδιοριστούν…” (Κ. Καραγιαννόπουλος, Zdzisław Beksiński: ένας προφήτης της καταστροφής και της θυσίας).

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr