Ειρηναίος Μαράκης: «Χρειάζεται να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας, να τολμάμε, να ονειρευόμαστε, να αγωνιζόμαστε και κυρίως να εκφραζόμαστε. Να ζούμε αληθινά, πέρα και μακριά από τις νόρμες και τους κανονισμούς, με μικρές καθημερινές επαναστάσεις, με χαμόγελα και με αγάπη»
Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Καραγιαννόπουλο
Κάθε φορά που συζητάω με τον καλεσμένο μας, είναι λες και ξεχύνονται από παντού στίχοι του Ρίτσου, του Hikmet, του Biermann… Με την μαγεία, της ευαισθησίας και της αγωνιστικότητας, να σ’ οδηγεί στο κέντρο του ανθρώπινου και, ταυτοχρόνως, να μεταμορφώνει τα εμπόδια σε ευκαιρίες. Ο ποιητής χαράσσει το δικό του προσωπικό μονοπάτι.
Σαν να’ ναι στο παραμύθι των παραμυθιών. Σαν άλλος Ροβινσώνας Κρούσος – αν κι όχι απομονωμένος σε κάποιο έρημο νησί- καλείται να αντιπαλέψει την μοναξιά του σύγχρονου ατόμου, μέσα από τα πιο γνήσια συναισθήματα, που η εποχή μας τα έχει πλήρως εξοστρακίσει.
Μελαγχολικός, ίσως… αλλά, όχι ηττοπαθής. Χαμογελάει, και μ’ ένα δανεικό τσιγάρο στο χέρι, υπό τον ήχο της Αγίας Νοσταλγίας, φοράει στο βλέμμα του το πορφυρό της επανάστασης και του έρωτα και τρέχει στους δρόμους… αναζητητής, εμπρηστής ή ταυρομάχος∙ τσακίζει τις (πιο) αισχρές μας βεβαιότητες και διαβρώνει τα θεμέλια των ύποπτων ηθικολογιών μας.
Συναντήσαμε τον ποιητή Ειρηναίο Μαράκη και συζητήσαμε μαζί του εφ’ όλης της ύλης.
Τι είναι αυτό που μας ταΐζουν οι θηριοδαμαστές; Είμαστε, αλήθεια, θηρία;
Να ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα. Έχω γράψει σχετικά στο ποίημα μου «Η εποχή των τεράτων» για τα θηρία, για τα τέρατα που μας διδάσκουν «[…] για το πως θα προστατευτούμε / απ’ τα τέρατα / που τα ίδια κατασκεύασαν / για να μας τρομάζουν». Και η αλήθεια είναι πως η επικρατούσα άποψη αυτό θέλει να μας πείσει ότι είμαστε. Θηρία, άνθρωποι χωρίς ηθική, εγωιστές και βίαιοι που κάνουν τα πάντα για να επιβληθούν πάνω στους άλλους. Όμως όσο κι αν δεν αρέσει, όχι, τα θηρία δεν είμαστε εμείς! Αντίθετα όμως οι εξουσιαστές μας, δηλαδή η αστική τάξη κι οι συνεργάτες της, είναι! Και μάλιστα τα χειρότερα. Έτσι λοιπόν, φόβο κι απογοήτευση, απελπισία και απόλυτη αποδοχή του οτιδήποτε αποφασίζουν για εμάς χωρίς εμάς, αυτά μας ταΐζουν τούτα τα θηρία –εδώ και πάρα πολλά χρόνια– κι έχουν μάλιστα πολλούς τρόπους και μέσα για να το κάνουν. Και είναι αλήθεια επίσης, ότι αυτή η αποδοχή –που όμως δεν είναι παθητική καθότι δεν ζούμε σ’ ένα οργουελικό σύμπαν αλλά σε μια διεθνή κοινότητα όπου οι πρωτοβουλίες που παίρνουν οι απλοί άνθρωποι ενάντια στη βαρβαρότητα έχουν αντίκτυπο– μπορεί να μας κάνει… «θηρία». Αλλά βέβαια δεν είναι λίγες οι φορές που τα… «θηρία» εξεγείρονται απέναντι στους θηριοδαμαστές τους και φέρνουν τα πάνω κάτω με αποτέλεσμα αντί να βρισκόμαστε ο ένας απέναντι από τον άλλο να καταλήγουμε να αναδεικνύουμε ότι η κοινωνική αλληλεγγύη είναι η κινητήριος δύναμη της ιστορίας κι όχι ο φόβος κι υποταγή.
Σ’ ένα ποίημα σας μιλάτε για υποθηκευμένες πολιτείες. Πώς βλέπετε την κατάσταση σήμερα; Έχουμε υποθηκεύσει το μέλλον μας;
Οικονομικά, ναι, οι ζωές μας και οι πολιτείες μας είναι ήδη υποθηκευμένες –δείτε τα σκάνδαλο με την παραχώρηση της δημόσιας περιούσιας μας στο περίφημο Υπερταμείο! Αν αυτό δεν είναι μια υποθήκη, σε όλο της το μεγαλείο, δεν ξέρω τι μπορεί να είναι… Αλλά βέβαια δεν είναι μία υποθήκη που υπογράψαμε εμείς… Και ναι, είναι δύσκολη, πολύ ζόρικη αυτή η εποχή και μάλιστα με ανοιχτό το ζήτημα εάν θα επιτρέψουμε στην καπιταλιστική βαρβαρότητα να επιβάλει οριστικά την θέληση της πάνω στα δικά μας δικαιώματα και συμφέροντα κι επίσης αν αφήσουμε τον δρόμο ελεύθερο για την επέλαση του φασισμού και των ρατσιστικών ιδεών ή αν υψώσουμε τείχος αδιαπέραστο ενάντια σε όλα αυτά. Για την ώρα, ζούμε σε μία αντιφατική όσο και ενδιαφέρουσα περίοδο. Εκεί που δεν υπάρχουν αντιστάσεις και κυρίως κοινωνικές προτάσεις ή όπου τις δίνεται χώρος από την επίσημη πολιτική, η ακροδεξιά υψώνει κεφάλι υποβοηθούμενη από τις πολιτικές που ρίχνουν τις ευθύνες της καπιταλιστικής κρίσης στην μετανάστευση, αναβιώνοντας τις απεχθέστερες των ρατσιστικών ιδεών αλλά όπου υπάρχουν αντιστάσεις, εργατικοί αγώνες και κινητοποιήσεις ενάντια στη φασιστική βία καθώς και αιτήματα για ανοιχτά σύνορα και δουλειές για όλους, ανεξάρτητα καταγωγής , φύλου και θρησκείας, βλέπουμε να χτίζεται μια δημοκρατική πλειοψηφία που εξαφανίζει την κάθε αντιδραστική δράση.
Σε παλιότερη συνομιλία μας είχατε πει πως, η ποιητική διαδικασία είναι ένας τρόπος να χτίσουμε τις βάσεις για ένα νέο, διαφορετικό και όμορφο κόσμο. Σήμερα είστε το ίδιο αισιόδοξος;
Ναι, επιμένω πως υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Πρόσφατα μάλιστα σε μια σχετική πάνω κάτω συζήτηση με φίλους και γνωστούς κατηγορήθηκα ως… υπεραισιόδοξος γι’ αυτή μου τη θέση. Σκεφτείτε! Το να ελπίζεις, με στοιχεία όμως και όχι με ονειροφαντασίες, ότι τα πράγματα μπορούν να πάνε καλύτερα να χαρακτηρίζεται αρνητικά από μια μερίδα κόσμου… Περίεργο δεν είναι; Αλλά να ξεκαθαρίσω εδώ, πως μπορεί η ποιητική διαδικασία –που είναι κάτι πολύ ευρύτερο από ότι καταθέτουμε στο χαρτί και η οποία ούτε αμέτοχη είναι της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας, ούτε μένει ανεπηρέαστη– να αποτελεί ένα τρόπο για ένα καλύτερο κόσμο αλλά δεν είναι όμως και ο αποκλειστικός! Παράλληλα χρειάζεται ή μάλλον απαιτείται οι ίδιοι οι ποιητές και κατ’ επέκταση οι καθημερινοί άνθρωποι να μην είναι ξεκομμένοι από αυτά που πραγματικά συμβαίνουν μέσα στην κοινωνία, είτε αφορά κοινωνικά, είτε ψυχολογικά, είτε αισθητικά ζητήματα και να δρουν ανάλογα. Συνταγές σε αυτά τα ζητήματα είναι η αλήθεια πως δεν υπάρχουν, αν και κάποια σταθερά σημεία δεν μπορούν να αγνοηθούν, το βασικότερο είναι η ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Υπάρχουν άλλοι τρόποι ώστε να αλλάξει ετούτη η κατάσταση;
Κοιτάξτε, καλώς ή κακώς, ο βασικός τρόπος δεν είναι άλλος από τον πολιτικό αγώνα. Ενάντια στην οικονομική κρίση, στο ρατσισμό, το σεξισμό και τη φασιστική απειλή, στη μονοκρατορία της βίας και στην κυριαρχία μια ανήθικης ηθικής και λογικής που όλα τα πουλάει κι όλα τα αγοράζει, που φιμώνει κάθε φωνή ελευθερίας, αυτός είναι ο μόνος τρόπος. Όλα βέβαια είναι θέμα συσχετισμών και κυρίως πρωτοβουλιών και φυσικά συμμαχιών μεταξύ των φορέων της κοινωνίας, δηλαδή μεταξύ της εργατικής τάξης και των μεσοστρωμάτων που ισοπεδώνει η κρίση, και τα οποία αναζητούν και γιατί όχι, διεκδικούν ως ένα βαθμό μια διαφορετική προοπτική σχετικά με την κοινωνία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον και τον πολιτισμό. Αλλά ο πολιτικός αγώνας, με σχέδιο και συγκεκριμένη στόχευση, μπορεί να τραβήξει και κάθε θετική πρωτοβουλία δράσης και συνειδητοποίησης μαζί του. Η ποίηση εδώ μπορεί να δώσει έμπνευση, φαντασία, να γίνει η φωνή των ονείρων και των αναγκών του κάθε καταπιεσμένου, αρκεί όμως να μην κουνά το δάχτυλο αλλά να συμπορεύεται μαζί τους.
Τι σημαίνει –για σας- ρήξη;
Η ρήξη δεν μπορεί να είναι άλλη από την σύγκρουση με τους θηριοδαμαστές μας, όπως λέγαμε και στην αρχή της κουβέντας μας. Έτσι ώστε να μην τους αφήσουμε σε χλωρό κλαρί να ισοπεδώνουν και να ντροπιάζουν την αξιοπρέπεια μας και κυρίως να μην μας χωρίζουν σε αντίπαλα στρατόπεδα, για να τρωγόμαστε μεταξύ μας και να προσπερνάμε τα πραγματικά προβλήματα. Για την γλώσσα που χρησιμοποιώ αυτή η ρήξη δεν μπορεί παρά να είναι αντικαπιταλιστική, δηλαδή σε συνολική ρήξη με το τωρινό σύστημα οικονομικής εκμετάλλευσης και πολιτικού ελέγχου, ενάντια στον πόλεμο και τις κοινωνικές, φυλετικές κι άλλες διακρίσεις. Φυσικά, ας το πούμε κι αυτό, η αντικαπιταλιστική ρήξη σημαίνει να φωνάξουμε ένα μεγάλο όχι σε ότι αποφασίζουν για εμάς χωρίς εμάς –μεγαλύτερο από το προηγούμενο του 2015, τόσο μεγάλο που δεν θα προδοθεί στη συνέχεια…
Υπάρχει κάτι (…ένα γεγονός) που να τις σόκαρε το τελευταίο διάστημα;
Δεν θα έλεγα ότι με σόκαρε κάποιο γεγονός ιδιαίτερα, αν και βέβαια υπάρχουν τόσες τις αφορμές! Για παράδειγμα, η προσπάθεια συγκάλυψης τις ρατσιστικής δολοφονίας του Ζακ Κωστόπουλου ή η γενοκτονία του λαού τις Υεμένης από τις δυνάμεις τις Σαουδικής Αραβίας, οι καθημερινές πλέον αυτοκτονίες λόγω τις εξαθλίωσης και τόσα άλλα… Αντίθετα, έχω πιάσει τον εαυτό μου να θυμώνει και να βρίζει σχετικά αλλά πάντα ιδιωτικά(!) ή κάποιες φορές, να αντιμετωπίζει με μια ιδιότυπη στωικότητα αυτά που συμβαίνουν του τύπου «αυτό είναι το σύστημα δυστυχώς, να γιατί πρέπει να το αλλάξουμε…» Δεν ξέρω ποια από τις δύο στάσεις είναι ή μπορεί να είναι η χειρότερη… ή αν εγώ απλά αρέσκομαι στο αυτομαστίγωμα…
Έχει νόημα πια η στράτευση στην τέχνη;
Ασφαλώς και έχει! Είχε στο παρελθόν και, θέλουμε ή δεν θέλουμε, θα έχει και στο μέλλον. Η τέχνη άλλωστε είναι ένα βασικό στοιχείο της ανθρώπινης έκφρασης η οποία, όπως ήδη είπα, επηρεάζει και επηρεάζεται, διαμορφώνει και διαμορφώνεται από το περιβάλλον της. Και στράτευση στην τέχνη δεν είναι άλλο από το να παίρνουμε θέση με τα έργα μας, με τις δικές μας ιδέες και θέσεις, απέναντι, μέσα και παράλληλα σε ότι απασχολεί την ανθρώπινη εμπειρία. Από την άλλη, και αυτό είναι το βασικό μου επιχείρημα σχετικά με την υπεράσπιση της στρατευμένης τέχνης, είναι ότι όπως η απέναντι πλευρά χρησιμοποιεί την δική της τέχνη για να επηρεάσει συνειδήσεις και να διαμορφώσει απόψεις, δηλαδή αξιοποιώντας μια μορφή στρατευμένης τέχνης, έτσι χρειάζεται και εμείς, με τα προβλήματα και τις αντιφάσεις μας, να σταθούμε απέναντι με την δική μας τέχνη. Ναι, λοιπόν, έχει νόημα η στράτευση στην τέχνη. Και ναι, δεν είναι ντροπή επίσης, ούτε καν πρόβλημα να είσαι στρατευμένος, ακόμα και όταν δεν το συνειδητοποιείς – αν και η άγνοια πάντα κρύβει κάποιους κινδύνους… Αλλά χρειάζεται να μην ξεχνάμε επίσης πως η στράτευση στην τέχνη δεν σημαίνει πως εγώ ή οποιοσδήποτε άλλος θα επιβάλλουμε τις απόψεις μας πάνω στους άλλους καλλιτέχνες αλλά πως θα διεκδικήσουμε την πλήρη ανάπτυξη της. Αυτό είναι, πιστεύω, το στοίχημα των ημερών μας, το οποίο στο πρόσφατο παρελθόν το πληρώσαμε ακριβά.
Η βία γίνεται όλο και πιο έντονη στην κοινωνία μας. Τι συμπεράσματα μπορούμε να εξάγουμε απ’ αυτό και ποιοι οι τρόποι αντιμετώπισής της;
Έχει γίνει και γίνεται μεγάλη συζήτηση σχετικά με τη βία, η οποία καταλήγει να δικαιολογεί, να υπερασπίζεται και να διευρύνει τα φαινόμενα της ρατσιστικής, σεξιστικής αστυνομικής και ακροδεξιάς βίας καθώς και τα βίαια φαινόμενα που αποτελούν η εργασιακή και κοινωνική εξαθλίωση, η καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, η καταστροφή του περιβάλλοντος που επιβάλλουν τα κράτη, οι κυβερνήσεις και το κεφάλαιο. Αντίθετα, οι προσπάθειες να αντιμετωπιστούν όλα αυτά με αγώνες, διαμαρτυρίες και κινητοποιήσεις κάθε είδους χαρακτηρίζονται προβληματικές, το λιγότερο, και οπωσδήποτε αντεθνικές που στρέφονται υποτίθεται ενάντια στο κοινωνικό σύνολο και στην αγορά! Για να αντιμετωπίσουμε λοιπόν αυτή τη μορφή βίας που παρουσιάζεται ως μονόδρομος και που φυσικά καλλιεργεί τον φόβο, μόνο με βία μπορούμε να απαντήσουμε… Για παράδειγμα, κλείνει ένα εργοστάσιο, απολύεται κόσμος, εφαρμόζονται αντεργατικά μέτρα; Οργανώνεις μια απεργία και βάζεις την πίεση σε κυβέρνηση και αφεντικά να υποχωρήσουν, χτυπώντας εκεί που τους πονάει, στην κερδοφορία τους ή στην πολιτική τους επιβίωση. Ή, σε περιπτώσεις όπως αυτές που αναφέρω παραπάνω, η μόνη βία που μπορεί να εφαρμόσει κάποιος δεν είναι άλλη από την πολιτική και κοινωνική περιθωριοποίηση αυτών των εκφράσεων της κυρίαρχης, αστικής βίας. Παρατηρούμε λοιπόν, ότι η βία δεν είναι κάτι το ενιαίο ως μορφή και ότι εάν δεν υπάρχει η καθεστωτική βία που συνήθως είναι αμυντική και σπάνια επιθετική δεν θα υπήρχε.
Ποιο το φάρμακο ενάντια στον φόβο;
Οι παρέες, οι φίλοι και οι φίλες μας, οι γύρω μας άνθρωποι, οι κοινές μας ανησυχίες και προβληματισμοί που αναζητούν επίπονα το φως, η τέχνη, η κοινωνική αλληλεγγύη. Αλήθεια, πόσες φορές ως τώρα ανάφερα αυτή τη λέξη; Αν και το σημαντικότερο κατά τη γνώμη μου πάντα και έχοντας επίγνωση του φόβου, που ως ένα βαθμό μπορεί να είναι και θεμιτός, είναι το πως θα τολμήσουμε να τον κοιτάξουμε ίσια στα μάτια και να τον μετατρέψουμε σε αφορμή για δράση και όχι για παραίτηση. Αν δεν θέλουμε ο φόβος να γίνει τρόμος, μελαγχολία και σκοτάδι…
Έχουμε χάσει την αθωότητά μας ως άνθρωποι;
Τι είναι η αθωότητα; Δεν ξέρω… Την ψάχνουν διάφοροι στο παρελθόν, και καταλήγουν να αναπαράγουν τη Συντήρηση ως τρόπο ζωής και ιδεολογία. Κάποιο άλλοι την αναζητούν στην τέχνη αλλά η τέχνη τους την αρνείται όπως η Πηνελόπη τις προσφορές των μνηστήρων, κάποιοι άλλοι πιστεύουν με όλη τους την ψυχή στο Προπατορικό Αμάρτημα, στο δάγκωμα του μήλου και στη Δευτέρα Παρουσία… Για μένα πάλι τέτοια μεταφυσικά ζητήματα, αν και κάποτε παράγουν –τη απαίσια λέξη– τέχνη αξιώσεων, απλά δεν με απασχολούν.
Ως αρθρογράφος, ποιος είναι ο στόχος σας;
Κοιτάξτε, βασικός στόχος μου είναι η ανάδειξη εκείνων των γεγονότων και των εικόνων που επιβεβαιώνουν ότι οι άνθρωποι, ως εργαζόμενοι, άνεργοι ή και εξαθλιωμένοι δεν παρατούν τα όπλα και συνεχίζουν να αγωνίζονται ενάντια σε καθετί καταστροφικό και θλιβερό. Ότι δεν είναι όλα μαύρα, ότι υπάρχει ελπίδα όχι, δεν πέθανε κι ότι αποκτά υπόσταση μέσα από την πολιτική και την τέχνη. Αυτή είναι η γενική εικόνα που υπάρχει πίσω από κάθε σχετική παρέμβαση μου είτε αφορά ένα πολιτικό άρθρο, είτε την παρουσίαση μιας ποιητικής συλλογής, είτε ένα θεατρικό σχόλιο.
Και πάλι σε παλιότερη συνομιλία μας δηλώσατε πως, ιδανική κοινωνία -για σας- είναι μια αταξική και κομμουνιστική κοινωνία. Αυτή η κοινωνία είναι μιαν ουτοπία ή θεωρείτε πως μπορεί να επιτευχθεί;
Είναι κάτι εφικτό, όσο κι αν από δεξιά και, δυστυχώς, κι αριστερά υποτιμούν αυτή την δυναμική κι αυτή, μπορώ να πω, την αναγκαιότητα. Δεν υπάρχουν κι εδώ, έτοιμες συνταγές όμως. Δεν μπορούμε να πούμε πως θα οικοδομήσουν την κοινωνία τους οι μελλοντικοί άνθρωποι ή ακόμα και εμείς αύριο μεθαύριο, ποιος ξέρει… Χρειάζεται να γνωρίζουμε όμως πως μόνο μέσα από την ταξική πάλη κι όχι από κάπου αφηρημένα ο κόσμος της εργασίας θα καταφέρει να ριζοσπαστικοποιηθεί και να οργανώσει τις δικές του αυτόνομες δομές – εργατικές επιτροπές για παράδειγμα, και να τολμήσει την ανατροπή μέσω του εργατικού ελέγχου πάνω στην παραγωγική διαδικασία, καταλήγοντας στο ιδανικό και αναγκαίο μιας κοινωνίας που δεν θα υπάρχει εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Έγινε ήδη μία φορά ξέρετε, έστω και αν για άλλους λόγους δεν προχώρησε. Δεν βλέπω γιατί δεν μπορεί να γίνει και τώρα και μάλιστα σε μια εποχή και τεχνολογικά αναπτυγμένη. Είμαι βέβαιος, η τεχνολογία θα έχει πολύ μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξη μιας κομμουνιστικής κοινωνίας, όχι φυσικά με τον τρόπο που την αξιοποιούν διάφοροι μεγαλόσχημοι σήμερα.
Πού, πιστεύετε, πως οφείλετε η γενικότερη κρίση που περνά -διεθνώς- η Αριστερά;
Στο ότι ένα μεγάλο τμήμα της Αριστεράς δεν έχει στο πρόγραμμα της τον αντικαπιταλισμό και την επαναστατική ανατροπή του υπάρχοντος συστήματος κι ότι αντί ακούει τα προβλήματα και τις απελπισμένες κραυγές των κατατρεγμένων για να τα διορθώσει, αντίθετα επιχειρεί να τα συμβιβάσει με τα συμφέροντα των αφεντικών στο όνομα της σταδιακής μεταρρύθμισης του κράτους, αναγνωρίζοντας του δικαιώματα τα οποία δεν έχει, καταλήγοντας με αυτό τον τρόπο να ενισχύει τους δεύτερους και να διευρύνει την φτωχοποίηση της κοινωνίας. Να, όπως έκανε και κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ για παράδειγμα. Επίσης η κρίση οφείλετε στο ότι αυτή η Αριστερά δεν ανοίγει τον κοινωνικό διάλογο, ούτε μάχεται με όλους αυτούς που σηκώνουν τη γροθιά τους στις απεργίες και στους αντιφασιστικούς αγώνες ενάντια σε κάθε μορφή καταπίεσης, μεταθέτοντας την επίλυση των κοινωνικών ζητημάτων στην κοινοβουλευτική διαδικασία. Αλλά αν αυτή η Αριστερά βρίσκεται σε κρίση, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν επηρεάζει και συνειδήσεις. Κι αυτό είναι κάτι που η νέα, επαναστατική και αντικαπιταλιστική Αριστερά διεθνώς, που αλλού όπως στην Ελλάδα έχει διακριτή παρουσία και που κάπου αλλού τώρα ξεκίνησε να χτίζεται πρέπει να αντιμετωπίσει. Αν δεν θέλει η κρίση της διαχειριστικής και της συμβιβασμένης Αριστεράς να χτυπήσει και την δική της πόρτα…
Υπάρχουν -πλέον- προσωπικότητες που μπορούν να εμπνεύσουν το κόσμο και τα κινήματα;
Υπάρχουν! Και δεν είναι άλλες από εκείνους τους άντρες και από εκείνες τις γυναίκες που δεν διστάζουν να οργανώσουν τις κοινωνικές αντιστάσεις σε κάθε χώρο εργασίας, πόλη και γειτονιά. Έτσι εμπνέονται τα κινήματα, έτσι αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και άλλοτε με αργά βήματα και άλλοτε με άλματα, καταφέρνουν να συσπειρώνουν γύρω τους τα πιο μαχητικά κομμάτια. Εκεί ίσως ξεχωρίσουν και κάποιοι που η παρέμβαση τους θα αποδειχτεί καθοριστική για τη συνέχεια. Αν βέβαια περιμένουμε τον ηγέτη που σαν άλλος Μπάτμαν και Ζορό θα μας οδηγήσει στην ελευθερία μας, χωρίς εμείς να κάνουμε τίποτα, τότε καλύτερα να πάψουμε να έχουμε αυτή την αυταπάτη.
Θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας κάποιους αγαπημένους σας στίχους;
Ένα ολόκληρο ποίημα του Νίκου Καββαδία θα σας χαρίσω, ένα λιτό αλλά τόσο εκφραστικό ποίημα, από τα πολύ αγαπημένα μου, τους «Παραλληλισμούς»:
Παραλληλισμοί
Τρία πράματα στὸν κόσμο αὐτό, πολὺ νὰ μοιάζουν εἶδα.
Τὰ ὁλόλευκα μὰ πένθιμα σχολεῖα τῶν Δυτικῶν,
τῶν φορτηγῶν οἱ βρώμικες σκοτεινιασμένες πλῶρες
καὶ οἱ κατοικίες τῶν κοινῶν, χαμένων γυναικών.
Ἔχουνε μία παράξενη συγγένεια καὶ τὰ τρία
παρ᾿ ὅλη τὴ μεγάλη τους στὸ βάθος διαφορά,
μὰ μεταξύ τους μοιάζουνε πολύ, γιατὶ τοὺς λείπει
ἡ κίνηση, ἡ ἄνεση τοῦ χώρου καὶ ἡ χαρά.
Τελικά, πού βρίσκεται η αλήθεια;
Στην αλληλοκατανόηση και στην συνεργασία όλων μας για ένα καλύτερο μέλλον, στον έρωτα μεταξύ δύο (ή και περισσότερων, γιατί όχι) ανθρώπων, εκεί που δημιουργείται τέχνη, εκεί που φυτρώνει ένα λουλούδι, στο χαμόγελο ενός πρόσφυγα πολέμου, σε μια διαδήλωση, γύρω από ένα ποτήρι κρασί, μπροστά από την οθόνη ενός υπολογιστή βλέποντας τον τέταρτο κύκλο μιας τηλεοπτικής σειράς, παντού βρίσκεται η αλήθεια. Η αλήθεια, το όπλο των δυνατών, η έκφραση της ζωής, που χωρίς αυτή δεν ζούμε και που μπροστά της ακόμα και αυτή η ποίηση ανίσχυρη είναι, βρίσκεται μέσα μας με ένα τρόπο που μοιάζει μεταφυσικός αν και κατά βάθος είναι φτιαγμένη από χώμα και δάκρυα…
Διαχειρίζεστε τρία blogs το “Λογοτεχνία και Σκέψη”, “Κίβδηλη Αντιόχεια” και τον “Αριστερό Σχολιασμό”. Θα θέλατε να μας μιλήσετε λίγο γι’ αυτά;
Τα τρία αυτά μπλογκ είναι το σπίτι μου θα έλεγα, με τρία μεγάλα ευρύχωρα δωμάτια όπου όλα –ιδέες, όψεις και απόψεις, πράγματα που αγαπώ και ασχολούμαι όλα αυτά τα χρόνια, συσσωρεύονται το ένα πάνω στο άλλο, εκφράζοντας τις σκέψεις μου και ανοίγοντας μου ένα νέο δρόμο στην επικοινωνία μου με ανθρώπους όλων των εκφράσεων. Συγκεκριμένα, ξεκίνησα να μπλογκάρω από τον Φλεβάρη του 2009, απλά και μόνο για να πειραματιστώ με το μέσο – τακτική που ακολουθώ και με άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και να επικοινωνήσω με άτομα που έχουμε κοινά ενδιαφέροντα. Χωρίς να έχω κάποια ιδιαίτερη φιλοδοξία και συνεχίζοντας μέχρι σήμερα, κυρίως με αναδημοσιεύσεις και κάποια δικά μου κείμενα. Αυτό όσο αφορά το πρώτο μπλογκ (Λογοτεχνία και Σκέψη) Το καθένα εξυπηρετεί κι από ένα διαφορετικό σκοπό. Στην ”Κίβδηλη Αντιόχεια” δημοσιεύονται αποκλειστικά δικές μου απόπειρες συγγραφής ενώ στον ”Αριστερό Σχολιασμό” δημοσιεύονται πολιτικά και κοινωνικά σχόλια από μια σαφή αριστερή κατεύθυνση. Τα συγκεκριμένα μπλογκ μάλιστα αποτελούν τα εργαλεία που μου άνοιξαν τα μάτια σχετικά με τις απεριόριστες δυνατότητες και τις τεράστιες αδυναμίες του διαδικτύου αλλά και με εκπαίδευσαν να αντιμετωπίσω τα διάφορα προβλήματα που μπορεί κανείς να εντοπίσει σε αυτού του είδους την επικοινωνία.
Πού αλλού μπορούμε να βρούμε κείμενα και ποιήματά σας;
Συνεργάζομαι με το πολιτικό και πολιτιστικό περιοδικό Ατέχνως από το 2015 με βιβλιοπαρουσιάσεις, κριτικές ποίησης, κινηματογράφου και θεάτρου καθώς και με αρθρογραφία για πολιτικά και πολιτιστικά θέματα ενώ σχετικά κείμενα και ρεπορτάζ από την τρέχουσα επικαιρότητα θα βρει κανείς και στην χανιώτικη εφημερίδα Αγώνας της Κρήτης, εκεί η συνεργασία κρατάει από το 2011. Τελευταία μάλιστα ξεκίνησα να συνεργάζομαι με το ποιοτικό λογοτεχνικό ιστολόγιο Ποιητικό Σταυροδρόμι του ποιητή Θεοχάρη Παπαδόπουλου με αυστηρά λογοτεχνικά θέματα. Ποιήματα και κείμενα μου έχουν δημοσιευτεί και σε διάφορες άλλες φιλόξενες σελίδες.
Τι μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους αναγνώστες μας;
Δεν έχω τι άλλο να ευχηθώ παρά να επαναλάβω για άλλη μια φορά, όπως και στην προηγούμενη συζήτηση μας, ότι χρειάζεται να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας, να τολμάμε, να ονειρευόμαστε, να αγωνιζόμαστε και κυρίως να εκφραζόμαστε. Να λέμε ένα τεράστιο όχι στις ανασφάλειες μας. Να ζούμε αληθινά, πέρα και μακριά από τις νόρμες και τους κανονισμούς, με μικρές καθημερινές επαναστάσεις, με χαμόγελα και με αγάπη. Αυτή είναι η ευχή μου και ναι, η επιθυμία μου.
Με ποιο τραγούδι θέλετε να κλείσουμε την συνέντευξή μας;
Προτείνω να κλείσουμε με ένα τραγούδι που αν έκανα εκπομπή στο ραδιόφωνο θα αποτελούσε το σήμα της αρχής και που πάντα με αυτό θα έκλεινα τις παρουσιάσεις μου. Νομίζω πως εκφράζει πολλούς από εμάς αυτή την εποχή. Είναι το A Change Is Gonna Come που ερμηνεύει μοναδικά ο Sam Cooke. Λέει προς το τέλος: «There been times that I thought I couldn’t last for long / But now I think I’m able to carry on // It’s been a long, a long time coming / But I know a change gon’ come, oh yes it will». Και ναι, η αλλαγή θα έρθει…
Σας ευχαριστούμε θερμά!
Ευχαριστώ πολύ για αυτή την συνέντευξη, εύχομαι πάντα τα καλύτερα σε ότι ασχολείστε κι ευελπιστώ και σε μια νέα συνάντηση.
* Ο Ειρηναίος Μαράκης γεννήθηκε στα Χανιά το 1986, απόφοιτος της τεχνικής εκπαίδευσης. Συμμετέχει με ποιήματα του στα συλλογικά έργα (e-books) ενώ ποιήματα του έχουν δημοσιευτεί σε διάφορες λογοτεχνικές σελίδες. Αρθρογραφεί στην εφημερίδα Αγώνας της Κρήτης καθώς και στο διαδικτυακό πολιτικό και πολιτιστικό περιοδικό Ατέχνως. Διατηρεί το ιστολόγιο Λογοτεχνία και Σκέψη.
**Τα ποιήματα που παραθέτονται στην συνέντευξη πρωτοδημοσιεύθηκαν στα περιοδικά: bibliotheque και tokoskino.
* Ο Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος ασχολείται με την δημοσιογραφία, την κριτική λογοτεχνίας και την ποίηση