Ο  Άγγελος Κουτσούκης είναι Ραδιοφωνικός Παραγωγός και Δημοσιογράφος.

Διαβάζοντας το ΄΄Στοιχειωμένο μοναστήρι΄΄ του Ολλανδού Ρόμπερτ Βαν Γκούλικ βρέθηκα μπροστά σε μια διπλή έκπληξη: πρώτον, ανακάλυψα έναν συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων πού έγραψε κυρίως αμέσως μετά τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο βαθιά επηρεασμένος από την Κινεζική παράδοση, τον οποίο αγνοούσα, και δεύτερον με εντυπωσίασε η ίδια του η ζωή που θα μπορούσε να γίνει ένα μυθιστόρημα απαιτήσεων.

Εχουμε και λέμε λοιπόν: Ο Ρόμπερτ Βαν Γκούλικ ήταν εμβριθής μελετητής του πολιτισμού της Ανατολής, μουσικός και συγγραφέας, ευρύτερα γνωστός για τις αστυνομικές ιστορίες του Δικαστή Τι.

Γεννήθηκε στο Ζούτφεν της Ολλανδίας και ήταν γιός αρχίατρου του ολλανδικού στρατού στις τότε αποκαλούμενες Ολλανδικές Ανατολικές Ινδίες-τη σημερινή Ινδονησία. Από την ηλικία των τριών μέχρι τα δώδεκά του χρόνια έζησε στην Μπατάβια-τη σημερινή Τζακάρτα-όπου διδάχτηκε τη μανδαρινική και άλλες γλώσσες. Το 1934 πήγε στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν και το 1935 πήρε το διδακτορικό του. Η κατάρτηση και η ευρεία γλωσσομάθειά του τον οδήγησαν στο Ολλανδικό Διπλωματικό Σώμα, στο οποίο και εντάχθηκε το 1935, για να υπηρετήσει σε διάφορες χώρες,κυρίως στην Ανατολική Ασία.

Όταν η Ιαπωνία κήρυξε τον πόλεμο στην Ολλανδία το 1941, υπηρετούσε στο Τόκιο, απ’ όπου διέφυγε το 1942 μαζί με τους υπόλοιπους διπλωμάτες των Συμμαχικών Δυνάμεων. Πέρασε το διάστημα του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου ως γραμματέας της ολλανδικής αποστολής στην εθνικιστική κυβέρνηση του Τσιάγκ Κάι Σεκ στο Τσονγκτσίνγκ. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Κίνα παντρεύτηκε τη Σούι  Σιφάγκ, κόρη ενός αυτοκρατορικού μανδαρίνου της Δυναστείας των Τσίνγκ, με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά.

Επέστρεψε στην Ιαπωνία το 1949 και έμεινε εκεί για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Οσο υπηρετούσε στο Τόκιο, δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο, τη μετάφραση ενός αστυνομικού μυθιστορήματος της Κίνας του 18^ου αιώνα. Ο βασικός χαρακτήρας του βιβλίου, ο Δικαστής Τι, βασιζόταν σε ένα υπαρκτό πρόσωπο που έζησε  τον 7^ο αιώνα, την  περίοδο της δυναστείας των Τάνγκ.

Χάρη στη μετάφραση αυτού του λησμονημένου έργου, ο Βαν Γκούλικ άρχισε να ενδιαφέρεται για την κινέζικη αστυνομική μυθοπλασία. Ακολουθώντας το πρότυπο της παλιάς κινεζικής ιστορίας, θα συγγράψει το πρώτο αστυνομικό μυθιστόρημα  με ήρωα τον Δικαστή Τι,το 1950. Το βιβλίο μεταφράστηκε στα ιαπωνικά και γνώρισε μεγάλη εμπορική  επιτυχία ωθώντας τον συγγραφέα να προχωρήσει στην κινεζική  μετάφραση, που δημοσιεύτηκε στη Σιγκαπούρη το  1953.  Η αγγλική εκδοχή της ιστορίας δημοσιεύτηκε το 1957. Τα επόμενα μυθιστορήματα με πρωταγωνιστή τον Δικαστή Τι γράφτηκαν και εκδόθηκαν αρχικά στα αγγλικά και ακολούθησαν η κινεζική και η ιαπωνική μετάφραση.

Στη συνέχεια ο συγγραφέας γύρισε όλο τον κόσμο, υπηρετώντας ως διπλωμάτης από το Νέο Δελχί, την Κουάλα Λουμπούρ και τη Βυρηττό μέχρι την Χάγη.  Το 1959 έγινε ανταποκριτής της Βασιλικής Ολλανδικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, απ’όπου παραιτήθηκε το 1963. Από το 1965 μέχρι τον θάνατό του στη Χάγη το 1967, υπηρέτησε ως Ολλανδός Πρέσβης στην Ιαπωνία.

Γνήσιο τέκνο της αποικιοκρατίας ο Ρόμπερτ Βαν Γκούλικ, λοιπόν, ανακάλυψε τις παλιές κινέζικες αστυνομικές ιστορίες, οι οποίες έχουν τη δική τους ιστορία: πολύ πριν διαδοθούν στον Δυτικό κόσμο τα αστυνομικά μυθιστορήματα, στην Κίνα, λαϊκοί αοιδοί διηγούνταν ιστορίες μυστηρίου και εγκλημάτων που βασίζονταν σε υπαρκτά πρόσωπα όπως ο Δικαστής Τι. Από την προφορική αυτή λαική παράδοση ,οι ιστορίες αυτές πέρασαν στο γραπτό λόγο και μετατράπηκαν σε αστυνομικά μυθιστορήματα  με ήρωες κρατικούς αξιωματούχους που καταφέρνουν να διαλευκάνουν εγκληματικές υποθέσεις  και να τιμωρούν τους ενόχους. Πάνω σε αυτή την παράδοση στηρίχθηκε ο Ρόμπερτ Βαν Γκούλικ για την συγγραφή των μυθιστορημάτων του με πρωταγωνιστή τον Δικαστή Τι.

Το ενδιαφέρον σε αυτά τα μυθιστορήματα, πέρα από την αστυνομική πλοκή που είναι πολύ ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερη, είναι η βαθιά γνώση του συγγραφέα στην Σινιολογία. Ο Δικαστής  Τι δεν είναι απλά ένας κρατικός αξιωματούχος  που καταδιώκει το έγκλημα. Είναι δεινός ξιφομάχος και παλαιστής. Είναι εξαιρετικά ευφυής και παρατηρητικός, ασπάζεται πλήρως τις ηθικές αρχές του κομφουκιανισμού, δεν βγάζει ποτέ πρόωρα συμπεράσματα, δεν είναι ισχυρογνώμονας, δεν κρίνει επιφανειακά. Και τέλος, σεβόμενος ο Βαν Γκούλικ τις αυθεντικές αστυνομικές κινέζικες ιστορίες, άφηνε μια χαραμάδα για το ανεξήγητο και το υπερφυσικό. Στα βιβλία του συχνά σχολίαζε τις περιπέτειες του Δικαστή Τι με δικές του εικονογραφήσεις, εμπνευσμένες από ζωγραφιές της Δυναστείας Μινγκ.

Στο ΄΄Στοιχειωμένο Μοναστήρι΄΄ υπάρχουν όλα αυτά τα στοιχεία.Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:΄΄ Ο Δικαστής Τι και η συνοδεία του, παγιδευμένοι σε μιά καταιγίδα στα βουνά, βρίσκουν καταφύγιο σε ένα ταοιστικό μοναστήρι. Εκεί,ο ηγούμενος πεθαίνει μυστυριωδώς αφού πρώτα έχει παραδώσει ένα εκστατικό κήρυγμα.    Οι μοναχοί το αποκαλούν μεταφυσική εμπειρία. Ο Δικαστής όμως πιστεύει ότι πρόκειται για δολοφονία. Ανακαλεί στη μνήμη του τους υποτιθέμενους τυχαίους θανάτους τριών νεαρών γυναικών στο ίδιο μοναστήρι, ενώ την ίδια στιγμή φευγαλέα οράματα και μυστηριώδεις φωνές κλονίζουν τη λογική του. Ο Δικαστής ζητά μια κάτοψη του αχανούς κτιρίου και ξεκινά την έρευνα, ανακρίνοντας έναν θίασο ηθοποιών που βρίσκονται στο μοναστήρι. Ενας μυστηριώδης πίνακας ζωγραφισμένος από το χέρι ενός θύματος αποκαλύπτει ένα σημαντικό στοιχείο για τις δολοφονίες, μέχρι που ο ίδιος ο δικαστής γίνεται ο επόμενος στόχος ενός σατανικού δολοφόνου΄΄.

Έχουμε, λοιπόν, ένα  κλασικό αστυνομικό μυθιστόρημα με όλα όσα συνεπάγεται αυτό. Αυτό που το κάνει ΄΄διαφορετικό΄΄ από όλα όσα έχουμε διαβάσει μέχρι τώρα.είναι το σκηνικό που είναι η αυτοκρατορική Κίνα, καθώς και οι λεπτομέρειες της εποχής και του περιβάλλοντος .Ο κομφουκισμός και ο ταοϊσμός και οι αποχρώσεις μεταξύ τους, μια άλλη κοινωνική πραγματικότητα από αυτή των Δυτικών που επιτρέπει στον Δικαστή Τι να έχει τρεις συζύγους, οι λεπτομέρειες  από τη ζωή και το ρεπερτόριο  του θιάσου των ηθοποιών που εμπλέκονται στην υπόθεση δίνουν στο μυθιστόρημα μια ΄΄εξωτική΄΄ όψη για εμάς τους δυτικούς. Καί, βέβαια, το γεγονός ότι ο πρωταγωνιστής, λόγω θέσης, μπορεί να αποδώσει ο ίδιος δικαιοσύνη, το κάνει διαφορετικό από τα αστυνομικά μυθιστορήματα που έχουμε συνηθίσει.

Αν σας αρέσουν, λοιπόν, τα  κλασικά  αστυνομικά μυθιστορήματα, με ένα άρωμα εξωτισμού, το ΄΄Στοιχειωμένο Μοναστήρι΄΄ θα σας αρέσει. Θα σας βάλει σε έναν άλλο κόσμο από αυτόν που ξέρετε. Να σημειώσουμε, έτσι για την ιστορία, ότι το μυθιστόρημα έχει δέκα εικόνες σχεδιασμένες από τον ίδιο τον συγγραφέα με την κινεζική τεχνοτροπία που αναπτύχθηκε τον 16^ο αιώνα και αφορούν στιγμιότυπα από την ιστορία που περιγράφει.

Για το βιβλίο έγραψε ο Φίλιππος Κόλλιας στην Athens Voice:

΄΄Γιατί είναι τόσο, μα τόσο, ελκυστικός ως λογοτεχνικός ήρωας ο εμβληματικός Δικαστής Τι του Ρόμπερτ βαν Γκούλικ; Απάντηση: Γιατί λατρεύτηκε από γενιές αναγνωστών από το 1950, όταν εκδόθηκε η πρώτη του περιπέτεια, ενώ δεν έπαψε να διαβάζεται φανατικά έκτοτε. Διότι ο βασικός χαρακτήρας των βιβλίων του βαν Γκούλικ, ο Δικαστής Τι, βασιζόταν σε ένα υπαρκτό πρόσωπο, που έζησε τον 7ο αιώνα, την περίοδο της Δυναστείας των Τανγκ. Προπάντων, ο δαιμόνιος ερευνητής εξασκεί διαχρονική αίγλη γιατί προσφέρει το είδος της μυθοπλασίας που φτιάχτηκε για να την καταβροχθίζεις: Αστυνομική ίντριγκα μαζί με γενναία θραύσματα Ιστορίας, συστατικά διανθισμένα επιπλέον με τον εξωτισμό και τη μυστικιστική γοητεία της παλιάς Κίνας. Τι παραπάνω μπορεί να θελήσει κανείς από μια σειρά βιβλίων μυστηρίου;΄΄