Ο  Άγγελος Κουτσούκης είναι Ραδιοφωνικός Παραγωγός και Δημοσιογράφος.

“ΤΟ ΓΥΝΑΙΚΟΚΑΣΤΡΟ” του ΣΠΥΡΟΥ ΚΑΡΥΔΑΚΗ εκδόσεις ΠΑΠΥΡΟΣ

Ο Σπύρος Καριδάκης είναι ποιητής και συγγραφέας με αρκετά μυθιστορήματα στο ενεργητικό του και “Το Γυναικόκαστρο” είναι το πρώτο του μυθιστόρημα που διάβασα. Έχει μιά σημασία αυτό γιατί έχω σκοπό να διαβάσω και άλλα .

Από την πρώτη σελίδα καταλαβαίνεις ότι δεν κρατάς στα χέρια σου ένα από τα τόσα που κυκλοφορούν, αλλά ένα βιβλίο που ο συγγραφέας του χτίζει πολύ προσεκτικά ένα δικό του σύμπαν, έναν δικό του κόσμο, με σαφείς αναφορές στην ελληνική μυθολογία, στις “Βάκχες” του Ευρυπίδη, στις λαογραφικές παραδόσεις που περνούν από γενιά σε γενιά στην ελληνική ύπαιθρο, εκεί που ο “πολιτισμός” της εποχής μας δεν έχει επιβάλλει την ασφυκτική του παρουσία. Όλα αυτά που περιγράφει μπορούν να συμβούν ή και να συμβαίνουν έξω από την αστική ζώνη επιρροής.

Μιλώντας ο ίδιος για “Το Γυναικόκαστρο” σε σχετική ερώτηση είπε τα εξής:

“Ένας νεαρός Γερμανός, περιθωριακός και απαίδευτος, που το μόνο του μέσο αυτοσυνείδησης είναι ο σχεδιασμός κόμικς, κάνει διακοπές στην Ελλάδα. Προσλαμβάνεται από μια πανέμορφη Ελληνίδα βοτανολόγο, για να σχεδιάζει φυτά της ορεινής χλωρίδας. Μετά από μια εμπειρία φαινομενικά μεταφυσικής, αλλά στην πραγματικότητα απολύτως φυσικής τάξης, καταλήγει σε ένα χωριό στην ηπειρωτική Πίνδο, κοντά στην αλπική ζώνη, όπου κατοικούν μόνο γυναίκες, Σαρακατσάνες. Οι γυναίκες αυτές τον προσλαμβάνουν για να εκτελεί μια συγκεκριμένη εργασία, που του προσφέρει ευτυχία μα και συναίσθημα ευθύνης. Γρήγορα όμως οι ιστορίες που του διηγούνται, η πρωτόγνωρη γυναικεία κυριαρχία, διανοητική, ερωτική, ψυχική και σωματική πάνω του, η αντίθεση ανάμεσα στην επιβλητική κοινοτάρχισσα που τον αντιπαθεί και σε μια γερόντισσα η οποία τον προστατεύει και την οποία όλες οι γυναίκες σέβονται και φοβούνται, ανασηκώνουν από τον νου και την ψυχή του, καθώς και από την αφήγηση, το επίστρωμα του νεώτερου πολιτισμού. Διαφαίνεται όλο καθαρότερα το προ της Ιστορίας στρώμα της κοινής κληρονομιάς, η μυθική όψη του κόσμου και των ανθρώπων, που επιζεί στις λαϊκές παραδόσεις όλων των λαών του πλανήτη. Κυρίως, όμως, προβάλλει ζωντανή μπρος στα μάτια του η μητριαρχική αντίληψη για την οργάνωση της ζωής, της κοινωνίας και του πολιτισμού. Έτσι, η παράδοξη γι’ αυτόν καθημερινότητα των γυναικών αλλά και οι γιορτές τους, που ακολουθούν τον κύκλο των εποχών και εκδηλώνονται ως μια διαδικασία βακχικής ένωσης με τη φύση, τον κάνουν να αποκτήσει αυτογνωσία προετοιμάζοντάς τον για μια τελική κατάδυση στον εαυτό του, που εντέλει είναι, στον προπολιτισμικό πυρήνα του, ο εαυτός όλων μας”.  

Είναι απολύτως σαφές ότι αυτό που έγραψε ο συγγραφέας αφορά την αφαίρεση του επιστρώματος του νεώτερου πολιτισμού, όπως αυτός εκδηλώνεται στις μέρες μας. Ο ήρωάς του ζεί μιά εμπειρία που άλλοι θα έλεγαν μεταφυσική, άλλοι θα την έβρισκαν απολύτως φυσική, ανάλογα από την οπτική γωνία που βλέπει ο καθένας τα πράγματα. Βρίσκεται σε έναν κόσμο “πρωτόγονο” που δεν υποψιαζόταν ότι υπάρχει και ζώντας μέσα σε αυτόν ανακαλύπτει κομμάτια του εαυτού του που δεν ήξερε κάν ότι υπάρχουν ή απλά τα υποψιαζόταν.

Η ιστορία μοιάζει απλή. Σε κάποιο χωριό της Πίνδου, μακριά από τον τρέχοντα πολιτισμό, υπάρχει ένα χωριό, το Γυναικόκαστρο, όπου κουμάντο κάνουν οι γυναίκες. Η μητριαρχία που στον “κανονικό” κόσμο έχει ξεχαστεί εδώ είναι απολύτως παρούσα. Ο συγγραφέας έχοντας μελετήσει ουσιαστικά τις λαογραφικές παραδόσεις στήνει έναν κόσμο σχεδόν από την αρχή. Οι γυναίκες του χωριού κουβαλάνε μνήμες ξεχασμένες που οι ρίζες τους βρίσκονται στην προϊστορία, τότε που η μητριαρχία ήταν ένας υπαρκτός τρόπος ζωής και ζούν με αυτόν τον τρόπο.

Ο συγγραφέας καταφέρνει να μας βάλει σε έναν κόσμο ξεχασμένο, όπου τίποτα δεν είναι ακριβώς όπως το γνωρίζουμε. Παραδόσεις ξεχασμένες, πολιτισμοί ξεχασμένοι, η ζωή αρχέγονη με το ένστικτο να κυριαρχεί. Δεν υπάρχει τίποτα που να θυμίζει την δική μας καθημερινότητα. Ισως γιατί όλα αυτά είναι κάπου βαθειά μέσα μας θαμμένα και ξεχασμένα. Υπάρχουν όμως.

Ο Σπύρος Καρυδάκης έχει τον δικό του κόσμο σχηματισμένο και σε αυτόν καλείται να μπεί ο αναγνώστης. Δεν γράφει για να κολακεύσει τον μέσο αναγνώστη, ούτε για να γίνει αρεστός. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί έχει στοιχεία ενός λαϊκού πολιτισμού που κοντεύει να ξεχαστεί. Και, τελικά, το αποτέλεσμά του τον δικαιώνει. Προσωπικά, άφησα τον συγγραφέα να με πάρει από το χέρι και να με οδηγήσει σε αυτό που θέλει να πεί. Και αφέθηκα να γοητευτώ από έναν κόσμο ξεχασμένο έχοντας τη γνώση ότι διαβάζω ένα ιδιαίτερο κείμενο.

Η Ευμορφία Ζήση έγραψε σχετικά στο Diavasame,gr :

“Μια νέα και ιδιαίτερη μορφή στη νεοελληνική πεζογραφία των ημερών μας αποτελεί ο Σπύρος Καρυδάκης, Επτανήσιος στην καταγωγή, ποιητής και συγγραφέας. Έχει γράψει και έχουν εκδοθεί έξι βιβλία πεζογραφίας του με κύρια βασικά θέματα καταρχάς την ομορφιά, που όπως δηλώνει ο ίδιος σε συνέντευξή του «είτε εκδηλώνεται ως ανθρώπινο κάλλος, είτε ως λαχτάρα της αρμονίας σε κάθε τομέα, είτε ως αρχαιοελληνικό μέτρο», και έπειτα από την άλλη μεριά τις σχέσεις κυριαρχίας, «που εμφυτεύουν τη θηριωδία στην ψυχή, στις διαπροσωπικές ενώσεις και στην ιστορία, καταστρέφοντας κάθε ομορφιά, αρμονία και μέτρο». Κινείται ανάμεσα στα δυο αυτά αντίπαλα πεδία και περιγράφει τις μάχες που δίνονται. Πρέπει, επίσης, να αναφερθεί η στενή σχέση του με τη φύση και τη γη, που αναδεικνύεται και μέσα από το τελευταίο του μυθιστόρημα, «Το γυναικόκαστρο». Όπως αναφέρει στο εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου: «Οι λέξεις, οι εικόνες και οι ιδέες του Γυναικόκαστρου φύτρωσαν από τη γη, που εκδηλώνεται είτε ως μαύρο και κόκκινο χώμα, είτε ως Γαία. Κατάγονται από τους κάμπους, τα βουνά, τον κόσμο των φυτών και των ζώων, όπως μεταβάλλονται διαρκώς στον αέναο κύκλο φθινοπώρου, χειμώνα, άνοιξης, καλοκαιριού».

Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr