Ο  Άγγελος Κουτσούκης είναι Ραδιοφωνικός Παραγωγός και Δημοσιογράφος.

Βιβλιοπρόταση: Άγγελος Κουτσούκης: “Ο άνθρωπος που έμενε στον Φάρο” από τις εκδόσεις Φίλντισι

ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ & ΛΕΜΕΣΟΥ 39 – ΡΟΔΟΣ

“ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΧΡΟΝΙΑ” του ΧΟΡΧΕ ΓΚΑΛΑΝ  εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

“Τα δικά μας χρόνια” είναι ένα μικρό  αριστούργημα που έρχεται από την Λατινική Αμερική. Ο συγγραφέας του,ο Χόρχε Γκαλάν,γεννήθηκε  το 1973 στο Σαν Σαβαδόρ του Ελ Σαλβαδόρ. Ως ποιητής και συγγραφέας έχει τιμηθεί με πολυάριθμα λογοτεχνικά βραβεία τόσο στη χώρα του όσο και διεθνώς, όπως το Εθνικό Βραβείο Διηγήματος. Το 2016 τιμήθηκε με το Βραβείο της Βασιλικής Ισπανικής Ακαδημίας.

Η γραφή του είναι ποιητική. Το κείμενό του θυμίζει λατινοαμερικάνικο παραμύθι ή κάποιο πίνακα σαν αυτούς που ζωγράφιζε η Φρίντα Κάλο.Μέσα από μιά ματιά σπάνιας ευαισθησίας μας διηγείται την ιστορία της χώρας του. Σαν παιδική ζωγραφιά, με έντονα χρώματα, απλώνεται μπροστά μας μια ιστορία, που ο συγγραφέας έχει τον τρόπο να την κάνει να μας μαγέψει.

Μιά ιστορία, που μοιάζει με πολύχρωμο ψηφιδωτό. Κομμάτι-κομμάτι ο συγγραφέας προσθέτει την ψηφίδα μέχρι να ολοκληρωθεί η συνολική εικόνα. Και κάνει τον αναγνώστη να αδημονεί να φτάσει στο επόμενο κεφάλαιο. Περιγράφει, με έναν απόλυτα δικό του τρόπο, την ιστορία της πατρίδας του τα τελευταία εκατό χρόνια. Και δείχνει, λίγο πολύ, ότι οι ιστορίες όλων των πατρίδων μοιάζουν.

“Είχε βασανιστεί, είχε διωχτεί απ΄τη γή του, είχε θεωρηθεί ακόμα ένας σε πολλούς άλλους. Τον Ιανουάριο του 1932 , είχαν ψηφίσει Κομμουνιστικό Κόμμα. Είναι γνωστό ότι έχασαν τις εκλογές που δεν υπήρχε περίπτωση να τις χάσουν, αφού σε εκείνες τις αγροτικές περιοχές οι ιθαγενείς ήταν συντριπτική πλεοψηφία.Όταν έχασαν, κατάλαβαν ότι τους είχαν κλέψει. Και δεν είχαν άλλη επιλογή. Το πήραν σαν προσβολή. Για  να ξανανιώσουν άνθρωποι ,έπρεπε να παλέψουν. Ίσως ήξεραν ότι δεν υπήρχε τρόπος να κερδίσουν, αλλά ήταν περήφανοι, το παλιό αίμα κυλούσε ακόμα στις φλέβες τους, δεν ήταν σκιές, ούτε βόδια, ούτε λήθη, ούτε ο στόχος της κοροϊδίας των αστών :ήταν άνθρωποι. Συνέχιζαν να είναι άνθρωποι.

“Ξέρεις ότι αν σε βρουν θα σε σκοτώσουν;”

“Αυτό που ξέρω”, είπε ο κλασικός του Λος Ισάλκος,” είναι ότι μπορούμε να περπατάμε, κι αφού μπορούμε να περπατάμε, μπορούμε και να προκόψουμε. Οπότε δε θα μείνω άπραγος. Δε θα΄μουνα άνθρωπος αν έμενα άπραγος όταν τα παιδιά μου πεθαίνουν απ΄την πείνα όπως πέθαναν από την πείνα οι γονείς μου και πριν από αυτούς οι γονείς των γονιών μου. Τόσο δύσκολο είναι να το καταλάβεις;΄΄

Ο Χόρχε Γκαλάν μέσα από το προσωπικό  περιγράφει το συλλογικό. Γράφει όμορφα, και δεν έχω χρησιμοποιήσει αυτόν τον χαρακτηρισμό για γράψιμο μέχρι τώρα. Οι λέξεις και οι προτάσεις του, όπως μπαίνουν στη σειρά, σε γοητεύουν.

“Μαγικό ρεαλισμό” αποκαλούν οι ειδικοί αυτόν τον τρόπο γραφής, όταν η ποιητική γραφή δεν αφορά καλολογικά στοιχεία, αλλά γίνεται τρόπος  έκφρασης. Το παραμύθι μπλέκεται με την πραγματικότητα, το όνειρο προβάλεται μέσα στη μέρα, σαν τρόπος ζωής, τα στοιχεία του προφορικού λόγου, ακόμα και μέσα στην υπερβολή τους, περνάνε στον γραπτό λόγο και ενσωματώνονται στην πραγματικότητα του συγγραφέα. Καί, βέβαια, ας μην ξεχνάμε, ότι ο λόγος του συγγραφέα είναι  και πολιτικός.

Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο:

“Εν αρχή, ένας άνδρας σκορπίζει καναρόσπορους στους δρόμους για να δελεάσει κουκουβάγιες που θα φέρουν πίσω την αγαπημένη του.. Τίποτα πιο δελεαστικό για τον αναγνώστη πού, όσο προχωρά η αφήγηση, βυθίζεται στην ιστορία μιας οικογενειακής κατάρας και σε αυτήν μιας καταραμένης χώρας που δοκιμάζεται σαν τον Ιώβ με αλλεπάλληλους κατακλυσμούς, σεισμούς, επιδημίες, δικτατορίες και άλλες μάστιγες, και σώζεται μονάχα με τη δύναμη της πίστης στους μύθους και στα θαύματα των μύθων. Ένας τέτοιος μύθος ξεδιπλώνεται σ΄αυτό το μαγικό μυθιστόρημα που ο αφηγητής του διασχίζει, πληγωμένος αλλά όρθιος, έναν αιώνα ιστορίας του τόπου του”.

“Η παγκόσμια κριτική έχει χαρακτηρίσει το έργο του Χόρχε Γκαλάν ως το απόλυτο δείγμα μαγικού ρεαλισμού. Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι: «απλώς προσπαθεί να διηγηθεί ιστορίες που άκουγε από παιδί στην οικογένειά του και να μιμηθεί την προφορικότητα του λόγου. Αυτό λοιπόν που όλοι θεωρούν μαγικό ρεαλισμό για τους Λατινοαμερικανούς είναι μια καθημερινή πρακτική. Όλοι έχουν δει κάποιο φάντασμα για παράδειγμα ή βλέπουν όνειρα που τους προφητεύουν μελλοντικές πράξεις. Είναι μια πραγματικότητα μαγική αλλά είναι αληθινή και όλοι έχουν συνηθίσει να ζουν το παράδοξο». Επί της ουσίας όμως ο Χόρχε Γκαλάν, μετά το εξαιρετικό «Το δωμάτιο στο βάθος του σπιτιού» και το εμβληματικό «Νοέμβριος» υπογράφει και αυτή τη φορά ένα πολιτικό μυθιστόρημα με ιστορικές και κοινωνικές προεκτάσεις επιστρατεύοντας τον μαγικό ρεαλισμό, αναδεικνύοντας έτσι τη βαθιά σχέση του με το λογοτεχνικό αυτό είδος που γνωρίσαμε από σπουδαία ονόματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, όπως είναι ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, ο Χουάν Ρούλφο, ο Χούλιο Κορτάσαρ, η Ιζαμπέλ Αλιέντε, η Λάουρα Εσκιβέλ, ο Σαλμάν Ρούσντι”, έγραψε για το βιβλίο η Τέσυ Μπάιλα στο
literature.gr.

 “Πρόκειται για ένα εξαιρετικό δείγμα  μοντέρνου, σύγχρονου μαγικού ρεαλισμού: ρεαλισμού οπωσδήποτε και μαγικού περισσότερο υπό την έννοια της ποιητικής γραφής του Γκαλάν, που αντιμετωπίζει τα πιο κοινότοπα περιστατικά, αλλά φυσικά και τα πιο ονειρικά και “εξωπραγματικά”, με τον ίδιο τρόπο:τρυφερά σαν να αφηγείται πάντα έναν θρύλο ή όμορφα, παλιά, μισοξεχασμένα παραμύθια. Δύσκολα μπορεί κανείς να φέρει στη μνήμη του άλλο βιβλίο όπου μέσα σε λίγες σελίδες, σχεδόν αντικριστά, να περιγράφεται ένα παρ΄ολίγον θαύμα  και ένας παρ΄ολίγον βιασμός. Όλα σε αυτό το βιβλίο είναι ζωγραφισμένα με κηρομπογιές, σαν σε παιδική ζωγραφιά, ακόμη και αυτά που κρύβουν θανάσιμους κινδύνους-ή και για αυτά που μιλούν ευθέως για αποχωρισμούς.για τον θάνατο ή για μια στυγνή δικτατορία”. έγραψε ο Κυριάκος Αθανασιάδης για το βιβλίο του Χόρχε Γκαλάν “Το δωμάτιο στο βάθος του σπιτιού”.

Και η Νίκη Κώτσιου: “Το βιβλίο αυτό είναι μια εμπνευσμένη άσκηση μαγικού ρεαλισμού, μία περαιτέρω εκλέπτυνση ενός ασύγκριτου συγγραφικού ύφους και συγχρόνως μια βαθύτερη διερεύνηση της ανεξάντλητης λατινοαμερικάνικης κουλτούρας, που ποτέ δεν παύει να γοητεύει τον δυτικό αναγνώστη. Όχι τόσο λόγω της εξωτικής φολκλορικής ματιάς αλλά κυρίως χάρη σε αυτή την άλλη οντολογική “θέαση” που προσφέρει, εμβαπτίζοντας το βλέμμα σε έναν κόσμο ολότελα διαφορετικό, μαγικό και μαγεμένο”.

Καί, βέβαια, δεν μπορεί παρά να επισημάνει κανείς, την καταπληκτική μετάφραση που έκανε ο Αχιλλέας Κυριακίδης σε αυτό το τόσο ιδιαίτερο κείμενο.

ΙΘΑΚΗΣ 65 & ΚΑΛΥΜΝΟΥ, ΑΘΗΝΑ