Ο  Άγγελος Κουτσούκης είναι Ραδιοφωνικός Παραγωγός και Δημοσιογράφος.

Μόνο στη Ρόδο: Αποστόλου Παύλου 50 (Ανάληψη)-Βενετοκλέων (Στάδιο ΔΙΑΓΟΡΑΣ)-Ρόδου-Λίνδου (ύψος ΙΚΑ)-Λεωφόρος Κρεμαστής – Πηγές Καλλιθέας (από Μάιο-Οκτώβριο) & catering Γάμοι-Βαπτίσεις, Συνέδρια, Εκδηλώσεις

“ΔΕΝ ΘΑ ΔΩ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΞΑΝΑ” του AHMET ALTAN εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ 

“Υπάρχουν μερικά βιβλία που σε υποχρεώνουν να σταματάς και να αφήνεις ό, τι κάνεις γιατί σε μεταφέρουν μέσα από έναν καθρέφτη σε ένα σύμπαν που σου ήταν αδύνατο να φανταστείς ότι υπάρχει. Τέτοια είναι η περίπτωση του Αχμέτ Αλτάν και του βιβλίου του “Δεν θα ξαναδώ τον κόσμο”. Όπως θα έχετε ήδη μαντέψει, ο Αχμέτ Αλτάν βρίσκεται σήμερα φυλακισμένος στην Τουρκία, καταδικασμένος σε ισόβια κάθειρξη από την εποχή του κύματος καταστολής που ακολούθησε την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016. Ο Αχμέτ Αλτάν, 69 ετών, είναι ένας πολύ γνωστός συγγραφέας και δημοσιογράφος στην Τουρκία, δύο επικίνδυνα επαγγέλματα σ’ αυτήν τη χώρα πλήρως αγκυλωμένη στην αυταρχική εξουσία του προέδρου Ερντογάν. Συνελήφθη μαζί με τον αδεφό του Μεχμέτ, και κατηγορήθηκε αρχικά ότι είχε περάσει ένα “υπόγειο” μήνυμα σε μία τηλεοπτική εκπομπή. ‘Ηταν τόσο παράλογη η κατηγορία που τελικά καταδικάστηκε για ανατρεπτική δράση. Η ποινή ακυρώθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο της Τουρκίας, αλλά δεν απελευθερώθηκε εν αναμονή μιας νέας δίκης. Είχα παρακολουθήσει μία συνεδρίαση στη δίκη του στην Ιστανμπούλ το 2017: μία δίκη παρωδία. Στο βιβλίο του, ο Αχμέτ Αλτάν δίνει μία περιγραφή με μικρές πινελιές της μηχανής εξόντωσης του τουρκικού κατασταλτικού συστήματος. Αρχίζει με την σύλληψη, ξημερώματα, την οποία και ανέμενε, και γι’ αυτό είχε ήδη ετοιμάσει τα πράγματά του. Μία σκηνή που είχε ξαναζήσει, γιατί ο ίδιος ο πατέρας του, συγγραφέας και δημοσιογράφος κι αυτός, είχε συλληφθεί από την στρατιωτική δικτατορία πριν από 45 χρόνια. Και ο Αχμέτ Αλτάν απευθύνει στους αστυνομικούς το ίδιο αστείο του πατέρα προς τους στρατιωτικούς της εποχής. “Η χώρα αυτή κινείται πολύ αργά βαδίζοντας στην ιστορική της πορεία”, όπως γράφει. Ο Αχμέτ Αλτάν εξετάζει τη ζωή στη φυλακή σαν να βρίσκεται απ’ έξω, ξεκινώντας από την εξαφάνιση των καθρεφτών, κάτι που σημαίνει ότι είναι αδύνατο να δεις το ίδιο σου το πρόσωπο. “Ο καθρέφτης σε κοιτάει, είναι η απόδειξη ότι υπάρχεις”. Αντίθετα, η απουσία ειδώλου υποσκάπτει την εμπιστοσύνη στον εαυτό σου, για να καμφθεί η αντίσταση στις ανακρίσεις. Ο Αχμέτ Αλτάν δείχνει πολύ καλά την αυθαιρεσία· συναντά συγκρατούμενους που δεν ξέρουν καν γιατί βρίσκονται εκεί· ακόμη και δικαστές που έστελναν οι ίδιοι ανθρώπους στη φυλακή μερικούς μήνες νωρίτερα, πριν τους καταδώσουν άλλοι τρομαγμένοι συνάδελφοι. Δείχνει επίσης τη σκληρότητα ορισμένων -μία γυναίκα γιατρός που του αφήνει τις χειροπέδες σε μια ιατρική εξέταση- και την καλοσύνη κάποιων άλλων, που δείχνουν ανθρωπιά. Αλλά ο συγγραφέας έχει μία δύναμη: τη φαντασία του. “Μέχρι αυτή τη μέρα, γράφει ο Αχμέτ Αλτάν, δεν έχω ξυπνήσει ούτε μια μέρα στη φυλακή”. Στο μυαλό του, βρίσκεται σε ένα παρισινό ξενοδοχείο, ή στις όχθες του Δούναβη, ανάλογα με τις αναμνήσεις του από ταξίδια ή αναγνώσεις. Τα τελευταία του λόγια μοιάζουν με πρόκληση: “Δεν θα μπορέσετε ποτέ να με φυλακίσετε, δεν θα με κλείσετε ποτέ μέσα. Γιατί, όπως όλοι οι συγγραφείς, έχω μία μαγική δύναμη: περνάω εύκολα μέσα από τα τείχη”. Ονομάζεται Αχμέτ Αλτάν, και είναι ένας μεγάλος συγγραφέας που σαπίζει στη φυλακή΄΄. Αυτά έγραψε για τον Αχμέτ Αλτάν ο δημοσιογράφος Pierre Haski. 

Πενήντα ένας Νομπελίστες, μεταξύ των οποίων πολλοί συγγραφείς, έστειλαν ανοιχτή επιστολή στον Ερντογάν, ζητώντας του να απελευθερώσει τον Αλτάν. Ο νομπελίστας της Λογοτεχνίας Ορχάν Παμούκ είχε καταγγείλει τη σύλληψη αυτή και είχε διατυπώσει με έντονο τρόπο την εκτίμηση ότι η Τουρκία βαδίζει “προς ένα καθεστώς τρόμου” όπου “η ελευθερία του Τύπου δεν υφίσταται πλέον”.

Σε μιά εποχή που τα απολυταρχικά καθεστώτα σε όλον τον πλανήτη πληθαίνουν, περιπτώσεις σαν τη δική του δεν είναι σπάνιες.

Μόνο που ο Αχμέτ Αλτάν έχει την “πολυτέλεια” να είναι ένας πολύ καλός συγγραφέας. Πράγμα που σημαίνει ότι με τις λέξεις και τις προτάσεις που γράφει, ακόμα και μέσα στη φυλακή, μπορεί να περιγράψει τι σημαίνει για έναν άνθρωπο να διώκεται και να πρέπει να περάσει το υπόλοιπο μέρος της ζωής του έγκλειστος σε μιά φυλακή υψίστης ασφαλείας.

Η Γιάσεμιν Τσόνγκαρ, η μεταφράστρια του στα αγγλικά, σημειώνει στον πρόλογο του βιβλίου:

΄Τα κείμενα σε αυτό το βιβλίο ήρθαν σ΄εμένα ένα ένα μέσα σε μιά περίοδο εφτά μηνών, από τον Νοέμβριο του 2017 ως τον Μάιο του 2018. Έφτασαν ανάμεσα στα προσωπικά σημειώματα που είχε δώσει ο Αλτάν στους δικηγόρους μας κατά τις επισκέψεις τους στη φυλακή της Σηλυβρίας.

Το καθένα ήταν χειρόγραφο σε λευκό χαρτί με μπλέ μελάνι. Το διάβαζα, το ξαναδιάβαζα κι έπειτα το πληκτρολογούσα αμέσως στον υπολογιστή μου αντιπαλεύοντας τη συγκίνηση που απειλούσε να με κυριεύσει. Με το που είχα το κείμενο στην οθόνη μπροστά μου, άρχιζα να μεταφράζω. Καθώς πληκτρολογούσα κάθε κείμενο κι αμέσως το μετέφραζα μονοκοπανιά βυθιζόμουν σε ό,τι βίωνε ο Αχμέτ και έτσι ένιωθα το θάρρος του και τη δύναμή του σε μια εποχή που δεν μου επιτρεπόταν να δω τον ίδιο”.

Στο “Δεν θα δώ τον κόσμο ξανά” δεν περιγράφει μόνο το πως τον συνέλαβαν και το πώς οδηγήθηκε μπροστά σε ένα δικαστήριο που τον καταδίκασε σε ισόβια κάθειρξη με ένα αστείο κατηγορητήριο, από αυτά που μόνο τα απολυταρχικά καθεστώτα μπορούν να θέσουν. Περιγράφει τον τρόπο που ένας ελεύθερος και δημιουργικός άνθρωπος, ένας συγγραφέας στην περίπτωσή του, μπορεί να εφεύρει για να αντιμετωπίσει κάτι τέτοιο.

“Μπορώ να γράψω οπουδήποτε – οι ήχοι και οι κινήσεις γύρω μου όχι μόνο δεν μου αποσπούν την προσοχή, αλλά με το που ξεκινώ το γράψιμο, σταματώ να προσέχω τι συμβαίνει γύρω μου. Πηγαίνω σ’ ένα αόρατο δωμάτιο όπου είμαι ολομόναχος και κόβω κάθε δεσμό με τον υπόλοιπο κόσμο. Λησμονώ οτιδήποτε δεν αποτελεί μέρος αυτού για το οποίο γράφω. Η λήθη είναι η μεγαλύτερη πηγή ελευθερίας που μπορεί να έχει ένα άτομο. Η φυλακή, το κελί, οι τοίχοι, οι πόρτες, οι κλειδαριές, τα προβλήματα και οι άνθρωποι – τα πάντα και οι πάντες που θέτουν όρια στη ζωή μου και μου λένε «δεν μπορείς να πας παραπέρα» σβήνουν και χάνονται. Από τότε που ήμουν παιδί σκεφτόμουν ότι υπάρχει μια γραμμή στον ορίζοντα όπου σταματά η βροχή και αναρωτιόμουν πού να είναι. Στη φυλακή, την είδα αυτή τη γραμμή. Η πράξη της γραφής υποθάλπει ένα μαγικό παράδοξο – λειτουργεί ως καταφύγιο και κρυψώνα αλλά συγχρόνως σου επιτρέπει να ανοίξεις τον εαυτό σου στον κόσμο και να απλωθείς μέσω των λέξεων στο σύμπαν. Σε βοηθάει όχι μόνο να ξεχνάς αλλά και να σε θυμούνται. Και όπως όλοι οι συγγραφείς, θέλω και να ξεχνάω και να με θυμούνται”, γράφει ο ίδιος.

Το βιβλίο του είναι συγκλονιστικό. Γιατί μας δείχνει πώς ένα ελεύθερο πνεύμα μπορεί να αντιμετωπίσει ακόμα και την ισόβια κάθειρξη σε συνθήκες απομόνωσης από τον υπόλοιπο κόσμο. Πως ένας συγγραφέας μπορεί να αποτυπώσει με λέξεις καταστάσεις πού, ίσως, κάποιον άλλο τον έκαναν να σωπάσει. Και, κυρίως, πως ένας τέτοιος άνθρωπος μπορεί να “δραπετεύσει” από το κελί του ανακαλώντας στο μυαλό του μνήμες. 

«Καμιά λέξη δεν μπορεί να περιγράψει τον βαθύ, γυμνό και αρχέγονο καημό που βιώνεις στη φυλακή», γράφει ο ίδιος.

Το “Δεν θα δω τον κόσμο ξανά” πήρε το βραβείο Αντρέ Μαλρό στη Γαλλία το 2019 και το βραβείο Αδερφών Σολ στη Γερμανία, επίσης το 2019.

Οι κριτικές που πήρε από έγκυρα έντυπα σε όλο τον πλανήτη είναι διθυραμβικές.

“Ενα πράγμα χρειάζεται να ειπωθεί: διαβάστε το. Κι ύστερα διαβάστε το ξανά…Ενα διθυραμβικό εγκώμιο για τη δύναμη που κλείνουν οι άνθρωποι μέσα τους…Κι ένας θρίαμβος του πνεύματος”.

The Guardian.

“Η πατρίδα δεν ξέρει τι να κάνει έναν συγγραφέα. Θέλει έναν στρατιώτη. Στρατιώτες που δεν κάνουν ερωτήσεις, δεν δυσανασχετούν,στρατιώτες που υπακούν”.

Le Monde

“Δεν υπάρχει ούτε ίχνος αυτολύπησης στα απομνημονεύματά του. ..Δεν μπορείτε να φυλακίσετε τον νού του και δεν μπορείτε να του κλείσετε το στόμα”.

The New York Times.

Y.Γ. Σχεδόν δυό μέρες πρίν,διαβάζω στον τύπο ότι ο Αχμέτ Αλτάν αποφυλακίστηκε υπό όρους και απαγορεύτηκε η έξοδος του από την Τουρκία.  24 ώρες μετά,προφυλακίστηκε ξανά.έπειτα από σχετικό αίτημα άλλου δικαστή.

Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr