Δημήτρης Κατσούλας

Ένας θεσμός με αλληλέγγυα και κοινωνική προέκταση – κάπου εκεί γύρω στην δεκαετία του ’70 – όπου στις μέρες μας έχει ατονίσει αρκετά. Αγροτικές εργασίες όπως ο θερισμός, το αλώνισμα, ο τρύγος, η συλλογή των καρπουζιών, ο ελαιόκαρπος και άλλες εγίνοντο με συλλογικό τρόπο, με χέρια συλλογικά. Έκτοτε εμφανίστηκαν τα μηχανήματα, ανέλαβαν όλες τις εργασίες να φέρνουν εις πέρας με πιο γρήγορο μεν τρόπο αλλά χάθηκε η γοητεία της επαφής των ανθρώπων, η πραγματική αλληλεγγύη, η αίσθηση του δούναι και λαβείν, η πραγματική χαρά.

Κάθομαι στο πέτρινο τραπέζι της αυλής και παρατηρώ την απέναντι πλαγιά του βουνού, εκεί που τώρα χαρακτηρίστηκε από το κράτος ‘δασική έκταση’, ενώ κάποτε τα χωράφια με τα σιτάρια, τα κριθάρια, τις βρώμες και τα καλαμπόκια, τέτοια εποχή εθερίζοντο. Κορίτσια ψηλόλιγνα με τα ψάθινα καπέλα τους να σχηματίζουν τα δεμάτια κι εμείς οι πιτσιρικάδες να ανυπομονούμε πότε θα ερχόταν η αλωνιστική μηχανή, να παίρναμε τους καρπούς για το σπίτι και μέσα στα θεόρατα ‘βουνά’ από τα άχυρα να παίζαμε, να κοιμόμασταν, να ερωτευόμασταν.

Κι όμως, αυτές οι ράχες που τώρα έγιναν δάσος πυκνό, τώρα που χάθηκαν τα σύνορα και κανένας δεν μπορεί να προσδιορίσει πού ήσαν τα χωράφια με τα σπαρτά, τώρα που το αυλάκι θάφτηκε ανάμεσα στα βάτα και στα βελιούρια στεγνό από νερά ενώ κάποτε πότιζε ολόκληρη την περιοχή και τα μποστάνια μας, τώρα η σκέψη τριγυρνά σε ‘κείνες τις κοπέλες που χάρις σε αυτά τα χωράφια παντρεύτηκαν και προικίστηκαν ανοίγοντας τα σπιτικά τους. Πόσες μα πόσες φαμελιές ταΐστηκαν και επέζησαν σε δύσκολους καιρούς χάρις σε αυτά τα χωραφάκια, πόσα μα πόσα παιδιά σπουδάχτηκαν με αυτά τα σιτάρια, τα κριθάρια, τα πεπόνια, τα καλαμπόκια…

Κι ενώ είχα απορροφηθεί σε σκέψεις τόσων χρόνων πίσω κι άρχισα να ακούω… δρεπάνια να θερίζουν, μια παρέα τουριστών κατηφορίζει τον δρόμο με χαρές και γέλια ντάλα στο μεσημέρι ερωτώντας για το μνημείο του Παπαφλέσσα που θυσιάστηκε στο διπλανό Μανιάκι.

Οι στερεότυπη πάντως φράση που έχω στο μυαλό μου από τότε: ‘Αύριο στο δικό σου χωράφι για δανεικαριές…’, δεν μου φαίνεται και τόσο μακρινή, και είναι αυτή μια νοσταλγία που πάντα μου ξυπνά τα παιδικά μου χρόνια είτε θεριστής είναι αυτός ο μήνας, είτε αλωνάρης, είτε τρυγητής και κρασοπότης…