Ο Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος ασχολείται με την δημοσιογραφία, την κριτική λογοτεχνίας και την ποίηση

Αντρέας Πολυκάρπου: «Δεν αναζητώ τη λύτρωση μέσα από τη γραφή. Η γραφή με βοηθά να καλύπτω τις πληγές μου και την τρωτότητα μου. Γράφω γιατί δεν μπορώ να αποκωδικοποιήσω το παρόν»

Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Καραγιαννόπουλο

«Τη φωνή του ελάχιστοι την είχαν ακούσει.

Σε Δελφικούς δεν τον κάλεσαν της ποίησης αγώνες

και σε λαμπρές δεν συμπεριλήφθηκε το όνομά του ανθολογίες.

Πάντα περνούσε απρόσωπος και αταυτοποίητος.

Στα γυμνάσια καθόταν απόμακρα σε σκιερές γωνιές

για να θαυμάσει αθόρυβα το κάλλος των σωμάτων.

Εραστής δεν υπήρξε καμιάς εταίρας και κανενός γραμματιζούμενου κίναιδου.

Συνήθιζε να ζει άηχα κλεισμένος στην κάμαρά του.

Σε ένα μικρό δωμάτιο που, όμως, περίσσευε το φως

και η θάλασσα έφτανε στο μονό κρεβάτι του

φέρνοντας όστρακα σπάνια, καβούρια και ψάρια που μιλούσαν.

Εκεί άφηνε το σώμα του να δοθεί στους ερωτικούς αναστεναγμούς των Μουσών.

Τι κι αν στην πόλη δεν θα τον στεφανώσουν ποτέ

αυτός είναι των Μουσών ο εραστής

και στον ίσκιο των στίχων του αφήνονται να του δοθούν ερωτικά».

(Νέος Ποιητής Εν Αθήναις, Μυθιστορείν, 2019)*

Συναντήσαμε τον δημοσιογράφο και ποιητή Αντρέα Πολυκάρπου και συζητήσαμε μαζί του εφ’ όλης της ύλης.

Αντρέα, πρόσφατα εξέδωσες την ποιητική συλλογή «Πένθιμα Καλοκαίρια». Μίλησέ μας λίγο γι’ αυτό το βιβλίο.

Τα «Πένθιμα καλοκαίρια» αποτελούν μια συλλογή από 16 ποιήματα τα οποία γράφτηκαν από το 2017 μέχρι και το 2021. Αφορμή ήταν ο θάνατος ενός πολύ αγαπημένου μου προσώπου το οποίο με έκανε σκεφτώ για όλα αυτά που συμβαίνουν μέσα μας. Για το χαμό ανθρώπων οι οποίοι, όμως, παραμένουν πάντα στην ψυχή μας. Καλοκαίρια και θάνατος γίνονται ένα μέσα στα «πένθιμα καλοκαίρια». Οι αναμνήσεις που εκβάλλουν μέσα μας από την οριστική απώλεια των ανθρώπων μας έρχονται σαν ένα τελευταίο λιόγερμα, σαν ένας τελευταίος καλοκαιρινός περίπατος λίγο πριν το φθινόπωρο.

Στην ποίησή σου μπορεί κανείς να διακρίνει ορισμένα σταθερά μοτίβα. Θα έλεγες πως το έργο σου είναι in procendere; Δηλαδή, σ’ όλη σου την πορεία γράφεις ένα μόνο ποίημα;

Δεν θα έλεγα ότι γράφω ένα ποίημα αλλά ότι προσπαθώ μέσα από τους στίχους μου να πλάσω έναν κόσμο.

Εξάλλου, ο κάθε ποιητής ή συγγραφέας προσπαθεί να φτιάξει τον κόσμο του, το σύμπαν του και μέσα από αυτό να προσκαλέσει τον αναγνώστη να γίνει συνοδοιπόρος του.

Θα ήθελες να μας εισαγάγεις λίγο στο συγγραφικό σου εργαστήρι;

Το συγγραφικό μου εργαστήρι είναι γεμάτο λέξεις τις οποίες πολλές φορές δυσκολεύομαι να τις εκφράσω διαφορετικά παρά μόνο στο χαρτί.

Σε προηγούμενη συνέντευξή σου είχες πει πως βρίσκεις την έμπνευση μέσα από την μυθολογία, την ιστορία και την Βίβλο, και πως μεταφέρεις τους διάφορους ήρωες στους στίχους σου χωρίς να χάσουν την ταυτότητά τους. Και συνεχίζεις: «Καλούνται να ζήσουν σ’ ένα αιώνιο και διαχρονικό γίγνεσθαι ψάχνοντας την κάθαρση και την λύτρωση στο ποιητικό σύμπαν. Ένα σύμπαν που δεν ορίζεται χωρο-χρονικά». Ήθελα να σε ρωτήσω, πώς γίνεται αυτό το σύμπαν να μην ορίζεται χωροχρονικά; Δεν υπάρχει ο χωρόχρονος του ποιητή, ο χωρόχρονος των ηρώων και ο χωρόχρονος του αναγνώστη; Δεν διαπλέκονται; Και τελικά, η ποίηση μπορεί να καταργήσει τα όρια της προσωπικής συνείδησης του ποιητή; Μήπως αυτό είναι που ονομάζουμε έμπνευση;

Η ποίηση δεν μπορεί να οριστεί χωρο-χρονικά. Ο χώρος και ο χρόνος του ποιητή είναι το αιώνιο γίγνεσθαι, η αναζήτηση μιας περασμένης ευτυχίας και μιας ολοκλήρωσης που δεν έρχεται ποτέ.

Πράγματι, στην προηγούμενη ποιητική μου συλλογή «Μυθιστορείν» χρησιμοποίησα το μύθο, την ιστορία αλλά και τα μυθολογικά και ιστορικά πρόσωπα διαρρηγνύοντας το χρόνο και το χώρο τους. Εξάλλου, ο μύθος λειτουργεί κυκλικά και το αρχέγονο συμβάν επέρχεται μέσα από την ανάμνηση που πολλές φορές είναι εγγεγραμμένη στα βαθύτερα στρώματα της ύπαρξης. Εκεί που δεν υπάρχει μετρήσιμος χρόνος ούτε απτός χώρος.

Λυτρώνεσαι μέσω της συγγραφής; Οι ήρωες και ο ποιητής, στο τέλος, αποκαθέρονται;

Δεν αναζητώ τη λύτρωση μέσα από τη γραφή. Η γραφή με βοηθά να καλύπτω τις πληγές μου και την τρωτότητα μου. Γράφω γιατί δεν μπορώ να αποκωδικοποιήσω το παρόν.

Όταν γράφεις έχεις στο μυαλό σου τους παραλήπτες;

Δεν θα το έλεγα. Γράφω από ανάγκη.

Ποιες είναι οι βασικές σου επιρροές; Ο Ελύτης έχει παίξει ρόλο στην διαμόρφωση του προσωπικού σου ύφους;

Σίγουρα δεν υπάρχει παρθενογένεση. Οι επιρροές μου υπήρξαν τα πρόσωπα της ελληνικής μυθολογίας και τα βιβλικά πρόσωπα. Από την παιδική μου ηλικία οι μύθοι και οι θρησκείες με μάγευαν με όλες αυτές τις εικόνες τους.

Από εκεί και πέρα έρχομαι σε διάλογο με τον Κώστα Καρυωτάκη, τον Κωνσταντίνο Καβάφη, το Γιώργο Σεφέρη, αλλά και τους ρομαντικούς ποιητές.

Έχω παρατηρήσει πως πάντοτε προσπαθείς να διαχωρίσεις την ιδιότητα του δημοσιογράφου απ’ αυτή του λογοτέχνη. Αυτή η ανάγκη πηγάζει από την διαφορά της φόρμας, της φύσης της γλώσσας που χρησιμοποιείς ή του τρόπου που αντιμετωπίζεις την πραγματικότητα; Αλλιώς τοποθετείσαι απέναντι στα πράγματα ως δημοσιογράφος κι αλλιώς ως ποιητής;

Είναι εντελώς διαφορετική η δημοσιογραφική μου ιδιότητα από την ποιητική. Ως δημοσιογράφος έρχομαι αντιμέτωπος με την καθημερινότητα και τους αναγνώστες. Τα πάντα είναι μετρήσιμα στη δημοσιογραφία και ειδικά στο οικονομικό ρεπορτάζ με το οποίο ασχολούμαι ως επί το πλείστον. Η δημοσιογραφία είναι το επάγγελμα μου και το μέσο για να καλύπτω τις οικονομικές μου ανάγκες. Η ποίηση είναι η βαθύτερη έκφραση μου. Εκεί που συναντώ απογυμνωμένο τον εαυτό μου.

Πώς κι επέλεξες να ασχοληθείς με το οικονομικό ρεπορτάζ;

Δεν μπορώ να πω ότι το επέλεξα αλλά ότι με επέλεξαν γι’ αυτό. Σίγουρα μού αρέσει το οικονομικό ρεπορτάζ γιατί τα πάντα είναι ξεκάθαρα. Έχεις να κάνεις με αριθμούς, με στατιστικές και με όλα όσα είναι μετρήσιμα. Αυτό κάπως με γειώνει.

Πόσο εύκολο είναι για έναν νέο σε ηλικία δημοσιογράφο να δώσει το δικό του στίγμα στον χώρο; Υπάρχει πλέον το προσωπικό στυλ στην δημοσιογραφική γραφή;

Η δημοσιογραφία είναι ένας χώρος συμφερόντων και οι αναγνώστες/ακροατές/τηλεθεατές δεν είναι αμέτοχοι σε αυτό. Σίγουρα, μπορεί κάποιος να αφήσει το στίγμα του ακόμα και στις μέρες μας. Αλλά, ας μην ξεχνάμε ότι, ο περισσότερος κόσμος δεν μας εμπιστεύεται πράγμα που δυσκολεύει πολύ τους επαγγελματίες του χώρου.

Πιστεύεις πως η δημοσιογραφία σιγά- σιγά πεθαίνει; Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να δώσει νέες ευκαιρίες ή θα είναι το τελικό χτύπημα για τον κλάδο;

Η δημοσιογραφία σε Ελλάδα και Κύπρο βρίσκεται στον αναπνευστήρα και κανείς δεν τολμά να προσπαθήσει να τη σώσει. Μας βολεύει όλους να υπάρχει μια νοσούσα δημοσιογραφία που ασχολείται με το ευτελές και το ασήμαντο αφήνοντας πίσω τις πολυπλοκότητες. Ακόμα και αυτοί που φωνάζουν κατά των δημοσιογράφων το κάνουν σύμφωνα με την ιδεολογία τους. Έχουμε ιδεολογικοποιήσει τη δημοσιογραφία και ανάλογα με το χρώμα της εκάστοτε φυλλάδας φοράμε τις ανάλογες «μπλούζες».

Εκτός από την δημοσιογραφία και την ποίηση έχεις ασχοληθεί τόσο με το φιλοσοφικό δοκίμιο, όσο και με την θεατρική γραφή. Μίλησέ μας γι’ αυτό το κομμάτι της δουλειάς σου.

Με το φιλοσοφικό δοκίμιο ασχολήθηκα λόγω των σπουδών μου στις Διεθνείς Σχέσεις, όπου και μού άνοιξε το δρόμο να δημοσιεύσω κάποια φιλοσοφικά άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά μελετώντας τον τρόπο που λειτουργεί στη Mετανεωτερική εποχή το Πολιτικό και το Κοινωνικό.

Το θέατρο είναι μια αγαπημένη δημιουργική ασχολία με την οποία ασχολούμαι γράφοντας κυρίως μονολόγους. Μαζί με κάποια άλλα άτομα (συγγραφείς, σκηνοθέτες, ποιητές, ηθοποιούς, εμψυχωτές) δημιουργήσαμε την ομάδα Sick- οφάντες όπου και παρουσιάζουμε τις θεατρικές μας δουλειές.

Βλέπουμε πως ο κόσμος αλλάζει ριζικά και με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Ποιες προκλήσεις θα έχει να αντιμετωπίσει στο μέλλον η ποίηση;

Η ποίηση έχει να αντιμετωπίσει τον ίδιο της τον «εαυτό», αλλά και τους εκατοντάδες «ποιητές» που εκδίδουν βιβλία. Ζούμε σε μια εποχή της αρπαχτής όπου ξεφυτρώνουν παρασιτικοί εκδοτικοί οίκοι με στόχο να τα αρπάξουν από τους «φερέλπιδες». Δυστυχώς, στην Ελλάδα και στην Κύπρο, ο κάθε ένας που γράφει θεωρεί τον εαυτό του συγγραφέα ή ποιητή αλλά και εν δυνάμει «Νομπελίστα».  Η ποίηση δεν έχει να χάσει τίποτα. Οι αναγνώστες της (που είναι λιγότεροι από τους γραφιάδες της) έχουν τον τρόπο να αντιλαμβάνονται τι είναι καλό και τι όχι. Ο καθένας κάνει το ψώνιο του γιατί –λοιπόν- να τους το χαλάσουμε; 

Ετοιμάζεις κάτι αυτή την περίοδο;

Δεν μπορώ να πω ότι ετοιμάζω κάτι οποιαδήποτε στιγμή. Αφήνω τις λέξεις και τις εικόνες να έρθουν να με βρουν.

Τι μήνυμα θα ήθελες να στείλεις στους αναγνώστες μας;

Να συνεχίσουν να αναζητούν το νόημα πίσω από αυτά που πράττουν…