Γιάννης Καραχισαρίδης

Τραπεζάκια έξω και μια παρέα, αγόρια, κορίτσια – δεν είχαν κλείσει τα 18 – κουβεντιάζουν για τη μοναξιά και την τραγική έλλειψη επικοινωνίας. Ενδιαμέσως sms πηγαινοέρχονται αόρατα στους αιθέρες και αναρτήσεις, διαδέχονται η μία την άλλη, στο facebook, από τα προηγμένα κινητά που κρατούν στα χέρια τους. Πριν όχι πολλά χρόνια, σημείο επαφής ήταν ο τηλεφωνητής στο σταθερό τηλέφωνο και λίγο πιο παλιά ούτε καν αυτός. Τη δεκαετία του ΄70 το ιντερνέτ και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ήταν επιστημονική φαντασία. Αμέσως μετά τον πόλεμο, ένα ταξίδι από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη έπρεπε να σχεδιαστεί με προσοχή. Οι αποσκευές μελετημένες, να μην ξεχάσουμε τίποτα. Τότε δεν μπορούσαμε να «πεταχτούμε» στη Θεσσαλονίκη και το επόμενο ταξίδι, κοπιαστικό και πολύωρο, θα γίνονταν μόνον όταν η ανάγκη θα ήταν μεγάλη.

Η επιστήμη μπορεί και επιλύει κάθε μέρα αιτήματα της καθημερινής ζωής των ανθρώπων. Σε όλα τα πεδία. Την παγκοσμιοποίηση, όμως, την έφεραν στο προσκήνιο, με γρήγορα και σταθερά βήματα, οι λύσεις που έδινε η επιστήμη σε θέματα επικοινωνίας, συγκοινωνίας και πληροφόρησης. Αν κανείς μετρήσει, σε μια στιγμή μιας τυχαίας ημέρας, πόσα αεροπλάνα βρίσκονται στον εναέριο χώρο του πλανήτη μας, πόσα emails ταξιδεύουν την ίδια στιγμή σε μηδενικό χρόνο και πόσα ρεπορτάζ προβάλλονται στις τηλεοράσεις όλου του κόσμου, τότε μπορούμε να καταλάβουμε πώς η επιστήμη έφερε την παγκοσμιοποίηση στο κατώφλι μας. Και τα δώρα της, όσο επικίνδυνα κι αν μερικοί τα θεωρούν, εγκαθίστανται στη ζωή μας ανεπιστρεπτί. Πριν τον ηλεκτρισμό δεν υπήρχε ηλεκτροπληξία, αλλά η επιστροφή στο κερί είναι αδιανόητη για την ανθρωπότητα. Η πυρηνική ενέργεια μπορεί υπό όρους να είναι καταστροφική, αλλά κανείς δεν μπορεί να διαγράψει τη κατακτημένη γνώση της. Οι επιστημονικές ανακαλύψεις, αιώνες τώρα, διαδέχονται η μια την άλλη, με επιταχυνόμενο τέμπο κι όλες είχαν κάποιο ειδικό σκοπό, αδιαφορώντας για την επερχόμενη παγκοσμιοποίηση. Η κάθε γενιά αποδεχόταν τα κεκτημένα, έστελνε το παρελθόν στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας και πάντα κάτι πρόσθετε στις ήδη συσσωρευμένες τιθασεύσεις της φύσης. Η παγκοσμιοποίηση ποτέ δεν ήταν σκοπός. Διαμορφωνόταν και συνεχίζει να διαμορφώνεται ακολουθώντας την αυτονόητη ροπή της ανθρωπότητας για γνώση και επιτεύγματα.

Αν συμφωνήσουμε με τα παραπάνω, τότε τα κινήματα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση μοιάζουν πλέον με έπεα πτερόεντα. Είναι το ίδιο σαν να αντιστεκόμαστε στο αυτοκίνητο, επιζητώντας την επιστροφή στις άμαξες. Με την παγκοσμιοποίηση κανείς δεν μπορεί να τα βάλει. Επιβάλλεται στη ζωή μας, ως απόκοτο της επιστημονικής προόδου και διαμορφώνει έναν κόσμο διαφορετικό απ’ αυτόν που γνώριζαν οι γενιές που έφυγαν. Έτσι κι αλλιώς αυτή ήταν η περπατησιά του homo sapiens επί γης. Να αναζητά, να ανακαλύπτει, να βελτιώνει, να αλλάζει τον κόσμο γύρω του. Οπότε ας μη τα βάζουμε με τη παγκοσμιοποίηση. Δεν έχει νόημα. Έχει νόημα όμως να αναγνώσουμε και να κατανοήσουμε το νέο τοπίο που εκείνη δημιουργεί γύρω μας και τη φύση των νέων συγκρούσεων, που προκύπτουν από τη παγκόσμια ευκολία της επικοινωνίας.

Η παγκοσμιοποίηση, που όλο και περισσότερο θα διευρύνεται και θα μας καθορίζει, έδωσε αμέσως τη πλεονέκτημα στις αγορές να αυξήσουν την κινητικότητα τους σε ρυθμούς, που κανείς από μόνος του δεν μπορεί να παρακολουθήσει. Η πολιτική παγκοσμιοποίηση όμως υστερεί σε εξέλιξη, για τον απλούστατο λόγο ότι απαιτεί συζητήσεις, διαπραγματεύσεις, άρση της καχυποψίας, απαιτεί δηλαδή περισσότερο χρόνο. Αυτή η υστέρηση έδωσε τη δυνατότητα στις αγορές να επιβάλλουν τη θέληση τους και ο χρηματοπιστωτικός φονταμενταλισμός να κυριαρχήσει – προς το παρόν – σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι συνεννοήσεις ανάμεσα στα κράτη-έθνη απαιτούν πραγματικό, ανθρώπινο χρόνο, ενώ το χρήμα κινείται πλέον γρηγορότερα από την ταχύτητα του φωτός. Αυτή η πραγματικότητα οδηγεί σε εκτεταμένες οικονομικές κρίσεις – σαν κι αυτή που βιώνουμε μετά το 2008.

Οι άνθρωποι κι οι κοινωνίες, αποσβολωμένοι, ψάχνουν να βρουν τις αιτίες και τις λύσεις. Χαμένοι στις αντιφάσεις τα βάζουν και με τη παγκοσμιοποίηση, που όμως είναι αθώα. Το ίδιο αθώα με τα αεροπλάνα όταν πέφτουν, τα αυτοκίνητα που εκπέμπουν καυσαέρια, τις τηλεοράσεις που μας χειραγωγούν με τις ειδήσεις τους. Αναβιώνοντας ξεχασμένες αναμνήσεις από τον μακρινό μεσαίωνα, δαιμονοποιούμε αθώα αντικείμενα ή καταστάσεις που κάποιοι με πνευματικό κόπο ενσωμάτωσαν στην όλο και καλύτερη καθημερινότητα της ανθρωπότητας. Θύμα αυτής της απαξίωσης και η παγκοσμιοποίηση, που όμως νίκησε τη μοναξιά, προσφέροντας τόσες και τόσες ευκαιρίες επικοινωνίας. Η απομόνωση κατέρρευσε και καλό είναι τη μοναξιά να μην τη μπερδεύουμε με τη έμφυτη, προαιώνια και αρχετυπική αναζήτηση της συνύπαρξης του εγώ με εκείνους και εκείνων με το εγώ.

 Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του. 

iPorta.gr