Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ

Φεύγω απ’ την Τήνο πολλαπλά απογοητευμένος. Κυρίως απ’ αυτούς που ενώ ζήτησαν να φυλάγουν Θερμοπύλες, κατέληξαν προστάτες μπιτσόμπαρων και καταπατητών. Καταπατητές της τοπικής παράδοσης και του πολιτισμού τελικά. Άνθρωποι και ποντίκια. Σκέφτομαι αν πρέπει να επιστρέψω. Αν αξίζει, δηλαδή, τον κόπο να πολεμάς με τις τοπικές μαφίες όταν οι πολλοί περί πολλά άλλα τυρβάζουν. Κι όταν ο καθένας κοιτάει την πάρτη του και κυριαρχεί η συνωμοσία της σιωπής. Η έκβαση μιας τέτοιας μάχης είναι, φοβάμαι, περίπου προαποφασισμένη. Όπως εξάλλου ισχύει και σε κάθε μικρή κοινωνία. Όπου ο νόμος εφαρμόζεται κατά το δοκούν και σύμφωνα με τα κέφια των τοπικών παραγόντων, δημάρχων, δημοτικών συμβούλων, επάρχων, περιφερειαρχών, κομματόσκυλων κλπ. Εν ολίγοις των βαρώνων που απαγορεύουν, περίπου, στις αρχές να πράττουν το καθήκον τους είτε εκβιάζοντάς τις είτε δωροδοκώντας τες (παθητικά, έστω).

Θα είχε, λοιπόν, ενδιαφέρον να καταμετρηθεί πόσοι δήμαρχοι και αντιδήμαρχοι κατά την τελευταία εικοσαετία ήταν ως ιδιώτες εργολάβοι, κτηματομεσίτες ή απλά εισοδηματίες γης. Πόσοι ήταν κατασκευαστές ή ασχολούνταν με την οικοδομή ή την αγορά ακινήτων. Το πόρισμα θα ερμήνευε εν πολλοίς το γιατί ο τ. επιθεωρητής δημόσιας διοίκησης Λέανδρος Ρακιντζής διεπίστωσε πως το μέγιστο μέρος της διαφθοράς και της διαπλοκής εν Ελλάδι εντοπίζεται όχι στην κεντρική εξουσία αλλά στην τοπική αυτοδιοίκηση. Εκεί όπου ο ένας καλύπτει τις πομπές του διπλανού του. Και όπου μετά από κοινού καίνε τα δάση για να κάνουν είτε οικόπεδα είτε βοσκοτόπια.

Αυτό, τέλος, που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν η χθεσινή, ματαιωμένη συναυλία της ΚΟΑ με έργα Σκαλκώτα, Μπραμς και Τσαϊκόφσκι στο προαύλιο της Μεγαλόχαρης. Επρόκειτο για την κορωνίδα των εορτασμών – στην Τήνο τουλάχιστον – του έτους Σκαλκώτα (1904 – 1949). Ο μέγιστος των Ελλήνων συνθετών, ο Νίκος Σκαλκώτος καταγόταν, βλέπετε, από το νησί (ας πρόσεχε)! Ο πατέρας του, Αλέκος Σκαλκώτος, γεννήθηκε στο χωριό Μαρλάς, πάνω από τον Πύργο, ήταν φλαουτίστας στη Χαλκίδα και άλλαξε το όνομα του … χάριν ευφωνίας!

Δεν ξέρω πραγματικά που να αποδώσω την ματαίωση της πολυδιαφημισμένης συναυλίας. Στην έλλειψη οργάνωσης ή χρημάτων ή απλά στην πανταχού παρούσα γραφειοκρατία;

Γνωρίζω, πάντως, τις προσπάθειες που κατέβαλε ο τ. αντιδήμαρχος Πολιτισμού Μανώλης Σώχος για την πραγματοποίηση αυτής της ιστορικής εκδήλωσης (όπως και πέρσι με την συναυλία της συμφωνικής ορχήστρας της ΕΡΤ για τον Χαλεπά) και λυπάμαι διπλά.

Επειδή κάποιοι έχουν μπερδέψει τον πολιτισμό με την νεόπλουτη επίδειξη, με το νταπ ντουπ των μεγαφώνων των μπιτσόμπαρων στις άλλοτε ειδυλλιακές ακρογιαλιές, με τις εκδηλώσεις μικροκομματικής σκοπιμότητας, με τις συναυλίες στυλ Ρέμου ή τα πανηγύρια με τα ηλεκτρικά κλαρίνα. Η Τήνος κάθε χρόνο έχει εκθέσεις, ποικίλα δρώμενα, εκδηλώσεις, διαθέτει φεστιβάλ, μέχρι και Μπιενάλε! Πολιτισμό όμως έχει; Ούτε μια ομιλία, ούτε μια έκδοση, ούτε ένα συνέδριο, ούτε μια μουσική ή εικαστική εκδήλωση για το έργο των Σκαλκώτα, Φιλιππότη εν έτει 2019! Κατά τη χρονιά δηλαδή που η πολιτεία αποφάσισε να τιμήσει την προσφορά των δύο μεγάλων δημιουργών. Τι ντροπή!

Επειδή, έτσι χάθηκε και η άλλη μεγάλη ευκαιρία, καθώς τελειώνει άδοξα η σεζόν, να τιμηθούν η μνήμη και το έργο του Δημητρίου Φιλιππότη (1834 – 1919) στα εκατοντάχρονα απ’ τον θάνατο του. Χωρίς να υποτιμώ διόλου την αναδρομική που στήσαμε εκ των ενόντων τρεις άνθρωποι. Με την παντελή απουσία και στήριξη των επισήμων, των αρχών, των θεσμών κλπ. Καμιά αναφορά, διαφήμιση, αφίσα κλπ. Φαίνεται πως οι επικεφαλής της Τήνου δεν αντέχουν τα ονόματα της βαριάς, τωόντι, ιστορίας τους. Ούτε τις ευθύνες που απορρέουν εξ αυτών. Κατανοητό.
Ελπίζω πάντως, οψέποτε ανακηρυχθεί έτος Δελλατόλλα (λέω ένα όνομα έτσι, στη τύχη) να φανούν, εκεί τουλάχιστον, αντάξιοι.

ΥΓ. Πέρσι οι ξερολιθιές της Τήνου ανακηρύχθηκαν παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά (patrimoine culturel immatériel de l’ humanité). Όπως εξάλλου της Κροατίας, της Κύπρου, Ιταλίας, Σλοβενίας, Ισπανίας, Ελβετίας και Γαλλίας. Φοβάμαι ότι ελάχιστοι κατάλαβαν στην Τήνο τη σημασία μιας τέτοιας διεθνούς διάκρισης αλλά και τις θεσμικές τους ευθύνες. Πράγμα που θα ΠΕΙ ότι τις ξερολιθιές δεν τις ξεχερσώνουμε για να τις κάνουμε βίλες και ότι συντηρούμε κι αξιοποιούμε τα παραδοσιακά, πέτρινα μονοπάτια. Αποδίδοντας τα στον εναλλακτικό τουρισμό. Τον πολύτιμο καρπό μόχθου αιώνων.

Φωτογραφία 1. Δημοσιεύω εδώ την ορκωμοσία του δημάρχου Μυκόνου συμβολικά επειδή αυτό είναι το όνειρο και των ιθυνόντων στην Τήνο. Να κάνουν το νησί του Σκαλκώτα, νησί της Φουρέιρα. Επίσης η σταθερή παρουσία του τοπικού μητροπολίτη σε κάθε ανάλογη τελετή (και σε Τήνο και σε Σύρο και σε Άνδρο!) δείχνει τον βαθμό της οπισθοδρόμησης μας ως κοινωνίας αλλά και της εξάρτησης των τοπικών παραγόντων από το, σταθερά παρεμβατικό, ιερατείο. Θυμίζω ότι το λαϊκό κράτος ισχύει στη Γαλλία από το 1905. Εμείς; Έχουμε καιρό ακόμα! Όταν κάποτε κυβερνήσει και η αριστερά στην Ελλάδα.

Φωτογραφίες 2-3. Η σεμνή, πλην ουσιαστική αναδρομική του Δ. Φιλιππότη στο πνευματικό κέντρο Πύργου.

Σημείωση: Και για να μη νομίσουν μερικοί ότι ευλογώ μόνο τα γένια μου – τα οποία κατά κοινήν ομολογία μού… πάνε – δηλώνω πως περισσότερο από τις εκθέσεις και τις συναυλίες θεωρώ πολιτισμό την λειτουργία π.χ βιολογικών καθαρισμών στις απροστάτευτες ακρογιαλιές των 7(😉 μπιτσόμπαρων (Άγιος Φωκάς), την ανακύκλωση των απορριμμάτων (οι σχετικοί κάδοι είτε είναι ελάχιστοι, είτε είναι κατεστραμμένοι, είτε απλώς δεν χρησιμοποιούνται από άγνοια ή ωχαδερφισμό). Θεωρώ τέλος πολιτισμό την σήμανση και αστυνόμευση εκείνων των δρόμων που έχουν πλέον τεράστια κυκλοφορία με άμεσο τον κίνδυνο σοβαρών ατυχημάτων. Έκτος από το εύκολο κέρδος και την αρπαχτή υπάρχουν και η ασφάλεια και η ποιότητα ζωής. Όχι;

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του. .

The article expresses the views of the author

iPorta.gr

Μόνο στη Ρόδο

Αποστόλου Παύλου 50, Βενετοκλέων, 

Pane di capo: Λεωφόρος Ρόδου-Λίνδου (ύψος ΙΚΑ), Λεωφόρος Κρεμαστής & «Πηγές Καλλιθέας»