Status quo. Η διαπραγμάτευση με τα Σκόπια βρίσκεται σε εξέλιξη. Αυτοί που επιδιώκουν τη λύση με συμβιβασμό έχουν τα επιχειρήματα τους και φυσικά το ίδιο συμβαίνει και με εκείνους που αρνούνται τον συμβιβασμό. Και στα δύο στρατόπεδα υπάρχουν – πέρα από τους ακραίους – σοβαροί πολίτες και αξιόπιστες απόψεις. Αν προσπεράσουμε όμως τη διαφωνία αξίζει να δούμε μια άλλη πλευρά του ζητήματος. Συνηθίσαμε τη διάζευξη να την ονομάζουμε λύση ή μη λύση. Δεν είναι όμως έτσι. Λύνουμε ένα θέμα – σε οποιονδήποτε τομέα – όταν η νέα κατάσταση, μετά τη λύση, είναι σαφώς πιο λειτουργική. Στην περίπτωση του θέματος των Σκοπίων λύση θα προέκυπτε, αν ήταν και λειτουργική και επιθυμητή από τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών και στις δύο χώρες. Αυτό όμως ξέρουμε ότι δεν συμβαίνει, οπότε η διάζευξη έχει άλλη μορφή. Να παραμείνει το υπάρχον status quo ή να επιδιωχθεί ένα καινούριο. Θα πρέπει λοιπόν κανείς να σκεφτεί αν το νέο καθεστώς της σχέσης (η υποτιθέμενη λύση) θα δημιουργήσει καινούρια ή και δυσκολότερα προβλήματα. Όχι μόνο στη σχέση των δύο χωρών, αλλά και εσωτερικά για την κάθε μία. Και επειδή αυτό είναι βέβαιο ότι θα συμβεί, το συμπέρασμα είναι ένα και απλό: ότι οι συνθήκες δεν έχουν ωριμάσει και μια λύση δεν είναι εφικτή. Πολλοί θα πουν ότι η πίεση των Αμερικάνων και των Ευρωπαίων είναι μεγάλη. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν και δίκιο. Και τελικά δεν είναι θέμα επιχειρημάτων και ποιος έχει το δίκιο με το μέρος του. Το θέμα είναι ότι η αλλαγή του status quo σίγουρα θα δημιουργήσει διχασμό και ομφαλοσκοπήσεις. Κι αυτό είναι το μόνο που δεν χρειάζεται η χώρα μας σήμερα.

Λωτοφάγοι και μνησίκακοι. Το μήνα Μάιο ξεκίνησε μια συζήτηση για το αν πρέπει να θυμόμαστε ή να ξεχνάμε το παρελθόν. Φυσικά πρόκειται για ένα πλαστό δίλημμα. Αν δεν θυμόμαστε κινδυνεύουμε να χάσουμε τη ταυτότητα μας. Υπάρχει όμως και η περίπτωση η μνήμη να διατηρεί μια εκδικητικότητα και να οδηγεί σε άσκοπους διχασμούς. Αν ξεπεράσουμε το πλαστό δίλημμα μπορούμε να πούμε ότι καλό είναι και να θυμόμαστε και να ξεχνάμε. Να μην είμαστε δηλαδή ούτε λωτοφάγοι, ούτε μνησίκακοι.

Η πειθώ. Υπάρχει ένα ασφαλές κριτήριο για να ξέρεις αν έπεισες κάποιον με τα επιχειρήματα σου. Αν εκείνος, αργότερα, θα τύχει να υπερασπίζεται τη δική σου άποψη, χωρίς εσύ να είσαι παρόν και χωρίς να θυμάται ότι εσύ τον έπεισες. Τότε είναι βέβαιο ότι ήσουν πειστικός και ότι η άποψη σου έχει γίνει και δική του.

Η Κριμαία. Όταν εγκαινιάστηκε η γέφυρα που ενώνει την Κριμαία με την Ρωσία, η Ευρωπαϊκή Ένωση δήλωσε ότι η γέφυρα αυτή είναι μια νέα παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας της Ουκρανίας. Κι όμως δε θα είχε συμβεί τίποτα στην Κριμαία, αν η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν επενέβαινε, επιδιώκοντας να εντάξει την Ουκρανία στους κόλπους της. Προφανώς κάποιοι στις Βρυξέλλες δεν γνωρίζουν γεωπολιτική ιστορία. Δεν γνωρίζουν ότι η Κριμαία ανήκε από το 1783 στην επικράτεια της Ρωσίας και ότι σήμερα οι Ρώσοι είναι πλειοψηφία στον πληθυσμό της χερσονήσου. Και είναι παράδοξο η δημοκρατική Ευρώπη να μην γνωρίζει τους κανόνες της ειρηνικής συνύπαρξης και να θέλει να επεμβαίνει κι έξω από τα χωρικά της ύδατα. Κι έχει δίκιο ο Τραμπ όταν λέει ότι είναι παράδοξο η Ρωσία να έχει εξοβελιστεί από τους G8, λόγω της Κριμαίας.

Η παγίδα της επαγωγής. Ο Μαμούντου Γκασαμά είναι ο μετανάστης που έσωσε το παιδάκι, στη Γαλλία, σκαρφαλώνοντας σαν αίλουρος στο εξωτερικό μέρος μιας πολυκατοικίας. Ο Μακρόν τον ευχαρίστησε προσωπικά και του έδωσε γαλλικό διαβατήριο, ανταμείβοντας τον για την αξιοθαύμαστη πράξη του. Στη συνέχεια όμως η σοσιαλίστρια δήμαρχος του Παρισιού, Αν Ινταλγκό, κάνει την εξής παράδοξη δήλωση: «Αυτά να τα βλέπουν όσοι εναντιώνονται στους μετανάστες». Το επαγωγικό της λάθος είναι προφανές. Γιατί, αν ένας μετανάστης είναι έντιμος, δεν σημαίνει ότι όλοι οι μετανάστες είναι έντιμοι. Όπως και αντίστροφα, αν ένας μετανάστης είναι απατεώνας δεν σημαίνει ότι όλοι οι μετανάστες είναι απατεώνες. Δυστυχώς όμως οι περισσότεροι από εμάς έχουμε εθιστεί σε γενικεύσεις που καμιά σχέση δεν έχουν με την πραγματικότητα.

Πλαστό δίλημμα. Η πρόσφατη οικονομική κρίση μάς έχει μπερδέψει. Έφερε μια καινούρια εποχή στην πόρτα μας, αλλά εμείς αρνούμαστε να της ρίξουμε μια ματιά και να καταλάβουμε τι συμβαίνει. Το παλιό δίλημμα – μνημόνιο, αντιμνημόνιο – αποδείχθηκε πλαστό. Τώρα υφιστάμεθα ένα καινούριο δίλημμα, που είναι επίσης πλαστό: λαϊκισμός ή ορθότητα. Οι οπαδοί της ευρωπαϊκής ορθότητας, πιστεύοντας ότι έχουν το δίκιο με το μέρος τους, κατηγορούν τους λαϊκιστές σαν ξενοφοβικούς και αντιδημοκράτες. Από την άλλη οι λαϊκιστές κατηγορούν τις δομές της ΕΕ και τις ελίτ που δεν έχουν δώσει λύσεις σε βασικά προβλήματα της ευρωπαϊκής συνύπαρξης. Θα έρθει η ώρα που θα αποδειχθεί κι αυτό το δίλημμα πλαστό. Θα αποδειχθεί ότι και οι δύο πλευρές περπατούσαν σε λάθος μονοπάτια. Και ότι καμία από τις δύο τάσεις  δεν μπορεί να δώσει μια αξιόπιστη προοπτική. Πράγμα που σημαίνει ότι το μετέωρο βήμα της Ευρώπης θέλει κι άλλο χρόνο για να προσγειωθεί. Εάν και όταν προσγειωθεί είναι βέβαιο ότι θα το πράξει μακριά και από τους επονομαζόμενους «λαϊκιστές» και από τους επονομαζόμενους «ορθούς».

Η άσκηση της πολιτικής. Σε διάστημα ολίγων ημερών τρεις πολιτικοί, τελείως διαφορετικής καταγωγής, διατύπωσαν την ίδια ακριβώς άποψη. Ποιοι είναι οι τρεις; Ο Ερντογάν, ο Παυλόπουλος και ο Σαλβίνι. Τι είπαν; Ότι το παγκόσμιο σύστημα των αγορών καθοδηγείται πολιτικά και στόχο έχει, ανεβοκατεβάζοντας τα spreads, να καταστρέψει τις χώρες τους. Ποιος είναι ο κοινός παρονομαστής και των τριών; Ότι και οι τρεις δεν κατανοούν ότι οι αγορές δεν είναι πολιτική οντότητα και ότι στο σημερινό παγκόσμιο σύστημα η ελευθερία του δανεισμού των κρατών, μέσω ομολόγων, έχει αλλάξει τον τρόπο άσκησης πολιτικής. Ότι κανένα κράτος πλέον δεν μπορεί να ασκεί οικονομική πολιτική χωρίς να είναι αξιόπιστο στη χρήση των δανεικών που αντλεί, χωρίς δηλαδή να κερδίζει την εμπιστοσύνη των αγορών ότι είναι ένας κατάλληλος προορισμός δανεισμού και επενδύσεων. Οπότε κανένα κράτος δεν μπορεί να δανειστεί και ατιμωρητί να ξοδέψει τα δανεικά σε δημαγωγικούς σκοπούς. Οι αγορές δεν θέλουν να τιμωρήσουν κανέναν. Απλά ψάχνουν μονίμως και εναγωνίως όσο πιο ασφαλή τοποθέτηση γίνεται των κεφαλαίων που διαθέτουν.

Οι εισαγγελείς αντικατέστησαν την εκτελεστική εξουσία. Το πεδίο του Άρεως έχει πρόβλημα. Περίοικοι έχουν ξεσηκωθεί, αφού η πρόσβαση είναι επικίνδυνη και το άλσος φανερά υποβαθμισμένο. Αντιδρώντας η διοίκηση της Περιφέρειας, στο τέλος της θητείας της προαναγγέλλει παρεμβάσεις, ενώ πέρασαν τέσσερα χρόνια απραξίας. Και στο τέλος εκλήθη ο εισαγγελέας. Να αποφασίσει εκείνος για απλά θέματα της καθημερινότητας και να λύσει την αντιδικία. Τελικά στη χώρα μας η εκτελεστική εξουσία είναι σχεδόν αόρατη. Το πλέγμα των νόμων είναι πλέον θηλιά στο λαιμό της. Όποια κίνηση και να κάνει, όποια πρωτοβουλία κι αν πάρει, κάποιος νόμος θα βρεθεί ως Δαμόκλειος σπάθη, κάποια γραφειοκρατική αγκύλωση θα εμποδίσει. Οπότε ας αφήσουμε τους εισαγγελείς ν’ αποφασίζουν. Ας αφήσουμε τους εισαγγελείς να υποδύονται την κυβέρνηση.

Αναζητώντας τις διαφορές κι όχι τις ομοιότητες. Η τάση της εποχής μας είναι να ψάχνουμε τις ομοιότητες που έχει το παρελθόν σε σχέση με το παρόν. Πρόκειται για τον φονταμενταλισμό της επικαιρότητας. Μια επικαιρότητα που απορροφάει με αδηφαγία ότι έχει γίνει στο παρελθόν. Το αφομοιώνει, το ενσωματώνει, εξαφανίζοντας τις διαφορετικές συνθήκες που δημιούργησαν παλαιότερα γεγονότα. Έτσι δημιουργείται η υποδόρια πίστη ότι τίποτα δεν άλλαξε. Ότι τίποτα δεν αλλάζει. Και ότι το καράβι της ανθρωπότητας πλέει μονίμως στα ίδια πελάγη. Επειδή όμως μόνον έτσι δεν είναι, θα ήταν καλό να ψάχναμε πρώτα τις διαφορές. Αν εντοπίζουμε τις διαφορές θα καταλαβαίνουμε, στο τέλος, πώς και πότε αλλάζουν οι εποχές.

Ο ΣΥΡΙΖΑ και η σοσιαλδημοκρατία. Η συζήτηση αν ο ΣΥΡΙΖΑ εισήλθε στην κανονικότητα καλά κρατεί. Πολλοί είναι εκείνοι που το αμφισβητούν. Και δικαίως. Όμως οι ίδιοι για να κατηγορήσουν την αριστερά επέβαλαν την αντίληψη της κωλοτούμπας. Οπότε δύο τινά μπορούν να συμβαίνουν: είτε το κόμμα αυτό έκανε κωλοτούμπα, μεταλλάχθηκε και εισήλθε στην κανονικότητα της σοσιαλδημοκρατίας. Είτε το κόμμα αυτό δεν έκανε κωλοτούμπα και απλά άλλαξε τακτική, χωρίς να αλλάξει στόχους και χαρακτήρα. Οπότε ούτε μεταλλάχθηκε, ούτε εισήλθε στη κανονικότητα της σοσιαλδημοκρατίας.

ΥΓ. Στην αρχή της σχολικής χρονιάς, στο Κολλέγιο Αθηνών, έδιναν το τετράδιο σημειώσεων και μελέτης. Στο οπισθόφυλλο είχε ένα σχόλιο: «Αυτή η επιστολή είναι πιο μακροσκελής απ’ ό,τι έπρεπε, γιατί δεν είχα το χρόνο να την κάνω συντομότερη»

Γιάννης Καραχισαρίδης

Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr