Δήμητρα Παπαναστασοπούλου

Φίλες και φίλοι,

Μόνο στη Ρόδο: Αποστόλου Παύλου 50 (Ανάληψη)-Βενετοκλέων (Στάδιο ΔΙΑΓΟΡΑΣ)-Ρόδου-Λίνδου (ύψος ΙΚΑ)-Λεωφόρος Κρεμαστής – Πηγές Καλλιθέας (από Μάιο-Οκτώβριο) & catering Γάμοι-Βαπτίσεις, Συνέδρια, Εκδηλώσεις

Συνήθως, οι αναφορές στην ξακουστή Σμύρνη γίνονται στην λαμπερή της εικόνα.

Η νοσταλγική μνήμη συμφωνεί- πέρα από τις εθνοτικές, γλωσσικές ή θρησκευτικές διαφορές- ότι η Σμύρνη ήταν ένας παράδεισος συνύπαρξης, εργασίας και προκοπής.

Ωστόσο, υπήρχε και η άλλη πλευρά του νομίσματος, εκείνη της φτώχειας, της μικροαστικής κουλτούρας και της παραβατικότητας.

Πριν την έλευση της πολεμικής δεκαετίας (αρχές 20ού αιώνα) φαίνεται ότι οοι κάτοικοι της πόλης είχαν αποκτήσει μια δική τους ταυτότητα, η οποία ξεπερνούσε τις λοιπές διαιρέσεις και τις ιδιαίτερες τοπικές προελεύσεις.

Η συνύπαρξη των διαφορετικών πολιτισμικών και κοινωνικών ομάδων στηριζόταν σε μια εύθραυστη ισορροπία, αφού τόσο στην ευημερούσα όσο και στην παρακμάζουσα Σμύρνη δεν έλειπαν τα κοινωνικά προβλήματα. Στις σημαντικές βιομηχανίες του λιμανιού- κυρίως στην μεταποίηση σύκων-αναζητούσαν δουλειά εποχικοί κάτοικοι που ζούσαν στις κοντινές εργατικές γειτονιές. Τα μέγαρα και τα μεγάλα αστικά σπίτια απσχολούσαν ένα εργατικό δυναμικό, κυρίως νέες υπηρέτριες, που ξεφεύγουν από τον φακό της ιστορίας. Μορφές διασκέδασης του λιμανιού, καπηλειά, καφωδεία και «σπίτια με γυναίκες» συμπλήρωναν μια κουλτούρα κοινή σε όλα τα λιμάνια της εποχής.

Η υποκουλτούρα του μετακινούμενου πλήθους συναντούσε κοντά στο λιμάνι τον λαϊκό πολιτισμό που εκφραζόταν με τις παραδοσιακές θρησκευτικές γιορτές και τα έθιμα, όπως ο Κλήδονας, αποθεώνοντας τη συνοικιακή κουλτούρα πολύ πριν από την γέννηση των προσφυγικών συνοικισμών και τη μυθολόγηση της φιγούρα της καταφερτζούς Σμυρνιάς.

Τα αστικά λαϊκά τραγούδια της Σμύρνης, χαρακτηριστικές εκφράσεις της κοινωνικής και πολιτισμκής ταυτότητας της πόλης κατά το δεύτερο μισό του 19^ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, αντικατοπτρίζουν τον ρόλο της πόλης ως σημείου συνάντησης και ώσμωσης διαφορετικών πολιτισμικών ρευμάτων και παραδόσεων.

Μουσικά ανάγονται σε έναν ευρύτατο πολιτισμικό ορίζοντα που περιλαμβάνει λαϊκά και έντεχνα ιδιώματα των Βαλκανίων, της Εγγύς Ανατολής, καθώς και πολλές δυτικοευρωπαϊκές επιδράσεις. Ο συγκερασμός των μουσικών επιδράσεων διαφαίνεται σε όλα τα επίπεδα: χρήση βιολιού,σαντουριού,μαντολίνου και κιθάρας, σπανιότερα βιολοντσέλου, πιάνου, ντεφιού και ούτι. Αναφορικά με τους ρυθμούς κυριαρχεί ο ζεϊμπέκικος, που ακολουθείται από τον συρτό και τον καλαματιανό, αλλά και εισαγόμενοι όπως η χαμπανέρα, η μαζούρκα, η πόλκα και το βαλς. Μελωδικά το είδος χαρακτηρίζεται από την συνύπαρξη τροπικού και τονικού συστήματος. Αυτά τα δύο συστήματα συγχωνεύονται στην περίπτωση τυ αμανέ, του αργού και εν μέρει αυτοσχεδιαστικού άσματος, το οποίο απέκτησε εμβληματικό χαρακτήρα για ολόκληρο το σμυρναίϊκο τραγούδι.

Στους στίχους χρησιμοποιείται η δημοτική, σε συνδυασμό με εκτεταμένα δάνεια στην τουρκική, στην ιταλική και στην γαλλική γλώσσα. Η θεματολογία είναι ερωτική, πότε δραματική πότε σατυρική. Στους αμανέδες κυριαρχούσαν εκφράσεις μοναξιάς και απόγνωσης (ντέρτια), αλλά περιγράφονταν και χρήση οινοπνευματωδών και ναρκωτικών.

Το δε κοινωνικό πλαίσιο που δημιούργησε το σμυρναίϊκο τραγούδι ήταν οι τόποι συνάθροισης και συναναστροφής των ευρύτερων στρωμάτων, ξεκινώντας από τα θέατρα και τις μουσικές παραστάσεις των κέντρων διασκέδασης και καταλήγοντας στις οικογενειακές γιορτές και τα «μπαλάκια».

Στα πανηγύρια όποιος γιόρταζε νοίκιαζε μια μεγάλη αίθουσα πάνω σε κεντρικό δρόμο- από όπου θα περνούσε ο κόσμος για να πάει στην εκκλησία-, μαζί και μια ορχήστρα. Όποιος ήθελε έμπαινε μέσα και χόρευε, ενώ έξω υπήρχαν τραπέζια με λουκουμάδες και άλλα γλυκά. Αυτά τα γλέντια επικράτησαν να λέγονται μπαλάκια( μπάλοι, δηλαδή χοροί).

Διαβάστε όλα τα αφιερώματα στη Σμύρνη ΕΔΩ

WELCOME TO GREEK ISLANDS RESTAURANT-NEW YORK253-17 NORTHERN BLVD