Ο Τάλως, ο μυθικός σωματοφύλακας του βασιλιά Μίνωα, φτιαγμένος από μέταλλο, το πρώτο ενδεχομένως κατασκευασμένο από άνθρωπο ρομπότ, τουλάχιστον στη μυθολογία, έδωσε το όνομά του στο σχέδιο έκτακτης ανάγκης που ενέκρινε η Πολιτική Προστασία και που αφορά στη θωράκιση, στη λήψη δέσμης μέτρων προστασίας και στην οργάνωση που συνεπάγονται οι ενέργειες αυτές στη Σαντορίνη, σε περίπτωση που ένα εκ των ενεργών ηφαιστείων της περιοχής εκραγεί.

Το σχέδιο της Πολιτικής Προστασίας έρχεται να συμπληρώσει ένα κενό το οποίο είχαν διαπιστώσει οι επιστήμονες ήδη από το 2011-2012 οπότε έγινε αντιληπτή μία έντονη δραστηριότητα στους ενεργούς ηφαιστειακούς πόρους στο νησί. Πρόκειται για τους πόρους Νέα Καμένη και Κολόμπους. Ο τελευταίος βρίσκεται στη θάλασσα, 8 μίλια ανατολικά του ομώνυμου ακρωτηρίου του νησιού, και είναι στην άκρη ενός σημαντικότατου τεκτονικού ρήγματος, του αποκαλούμενου της Αμοργού, που έδωσε το 1956 τον ισχυρότατο σεισμό των 7,5 Ρίχτερ και το ακόμα εντυπωσιακότερο τσουνάμι ύψους 20 μέτρων, το οποίο έπληξε τη γύρω περιοχή.

Ακόμη θυμούνται οι παλαιότεροι τη θάλασσα μπροστά από τη Φολέγανδρο, στην παραλία στο Καραβοστάσι, να έχει πλήρως αποτραβηχτεί και οι μανάδες να φωνάζουν στα μικρά παιδιά τους να τρέξουν γρήγορα προς το βουνό, διότι είχαν καταλάβει το κακό που ερχόταν.

Το τσουνάμι αυτό έχει καταμετρηθεί από τους ειδικούς και στους τοίχους των σπιτιών της Αστυπαλιάς.

Στη Σαντορίνη υπάρχουν τέσσερα ηφαίστεια, εκ των οποίων δύο απολύτως ενεργά αυτή τη στιγμή και δύο κοιμώμενα, ενώ η καλντέρα που έχει δημιουργηθεί στο νησί και γύρω από αυτό είναι η μεγαλύτερη παγκοσμίως. Το σύστημα των τεσσάρων αυτών ηφαιστείων έδωσε την έκρηξη του 1650 π.Χ., η οποία προκάλεσε λόγω τέφρας την κατά τέσσερις βαθμούς μέση μείωση της θερμοκρασίας του πλανήτη για τέσσερα χρόνια. Πρόκειται για τη δεύτερη εκτιμώμενη ισχυρότερη έκρηξη ηφαιστείου στον πλανήτη. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι το χρώμα του ποταμού Νείλου έγινε ερυθρό για τέσσερα χρόνια. Η ελαφρόπετρα που εκτινάχθηκε από τα έγκατα της γης εξαπλώθηκε σε ακτίνα εκατοντάδων μιλίων. Οι επιστήμονες μάλιστα ανακάλυψαν υπολείμματά της σε όλο το δέλτα του Νείλου και στην ακτή από τα νότια της Γάζας έως τα βόρεια της Συρίας. Ο ουρανός της Γης σκοτείνιασε για τέσσερα χρόνια με ό,τι αυτό συνεπαγόταν για τη διατροφική αλυσίδα και τις καλλιέργειες των ανθρώπων στις περιοχές που είχαν αναπτυχθεί, όπως στη Μεσοποταμία και την Αίγυπτο.

Με λίγα λόγια, το σύμπλεγμα ενεργών ηφαιστείων της Σαντορίνης είναι από τα πλέον επικίνδυνα στον πλανήτη. Η Σαντορίνη όμως βρίσκεται περίπου στο κέντρο ενός κύκλου, η ακτίνα του οποίου καλύπτει ένα πολύ μεγάλο μέρος των μικροκατοικημένων περιοχών της νότιας Ευρώπης, της βόρειας Αφρικής, της Μέσης Ανατολής, της Εγγύς Ανατολής και των Βαλκανίων.

Το σχέδιο

Ο σκοπός του συγκεκριμένου Γενικού Σχεδίου, το οποίο θα παρουσιαστεί την ερχόμενη Τετάρτη, είναι η άμεση και συντονισμένη απόκριση των εμπλεκόμενων φορέων σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο της Σαντορίνης για την αποτελεσματική αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών από την εκδήλωση ηφαιστειακής δραστηριότητας και την άμεση διαχείριση των συνεπειών της, δράσεις που αποβλέπουν στην προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, καθώς και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, των πλουτοπαραγωγικών πηγών και των υποδομών της χώρας.

Συγκεκριμένα, στο σχέδιο τονίζεται η αυξημένη ετοιμότητα «ενόψει επαπειλούμενου κινδύνου για την εκδήλωση ηφαιστειακής δράσης στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης λαμβάνοντας υπόψη τον χαρακτηρισμό της κατάστασης επιφυλακής (alert level), που καθορίζεται από τη Μόνιμη Επιστημονική Επιτροπή Παρακολούθησης Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου (ΜΕΕΠΕΗΤ)».

Στην έκθεση της επιτροπής αυτής, στην οποία περιγράφονται τα σενάρια επαναδραστηριοποίησης και η αναλυτική περιγραφή των κινδύνων και της χωρικής τους κατανομής, βασίζεται η σύνταξη του πλαισίου δράσεων όλων των εμπλεκομένων υπηρεσιών σε περίπτωση ηφαιστειακής δραστηριότητας στην περιοχή.

Αξίζει να σημειωθεί πως το σχέδιο «ΤΑΛΩΣ» ξεκινά με τις εξής παραδοχές: «Η εκδήλωση ηφαιστειακής δράσης στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα Σαντορίνης δύναται να προκαλέσει:

– Τραυματισμούς και απώλειες ανθρώπινων ζωών και αίσθημα ανασφάλειας του πολίτη.

– Καταστροφές στις υποδομές της χώρας.

– Άμεσες και έμμεσες οικονομικές απώλειες από καταστροφές στις περιουσίες των πολιτών, στον πρωτογενή τομέα (γεωργία, κτηνοτροφία), σε διάφορες υποδομές της χώρας (δίκτυα ηλεκτρισμού, τηλεπικοινωνιών κ.λπ.), καθώς και συνέπειες στον τουρισμό εν γένει.

Η Καμένη και ο Κολούμπο

Το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης περιλαμβάνει δύο ενεργούς ηφαιστειακούς πόρους, τον ηφαιστειακό πόρο της «Καμένης», που βρίσκεται στον χερσαίο χώρο της ομώνυμης νησίδας μεταξύ Θήρας και Θηρασιάς, και τον υποθαλάσσιο ηφαιστειακό πόρο του «Κολούμπο», ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση 8,5 περίπου χιλιομέτρων ΒΑ του ομώνυμου ακρωτηρίου στο βορειανατολικό άκρο του νησιού της Θήρας.

Η τελευταία έκρηξη στον ηφαιστειακό πόρο της Καμένης συνέβη το 1939 μ.Χ. Στην έκρηξη αυτή περιλαμβάνεται και η μικρή υπολειμματική έκρηξη που συνέβη το 1950 μ.Χ. Αντίστοιχα η τελευταία έκρηξη στον ηφαιστειακό πόρο του Κολούμπο συνέβη το 1650 μ.Χ. Όμως, από τον Ιανουάριο του 2011 μέχρι περίπου και τον Μάρτιο του 2013 στη Σαντορίνη, παρατηρήθηκε μια σεισμική έξαρση η οποία συνοδεύτηκε από παραμορφώσεις στον φλοιό της γης.

Τα σενάρια για το ηφαίστειο της Σαντορίνης

Δύο είναι τα βασικά σενάρια επαναδραστηριοποίησης του ηφαιστείου δεδομένου ότι από το 2011 καταγράφηκαν μερικές σημαντικές μεταβολές στα υπό παρακολούθηση μεγέθη (σεισμικότητα, παραμόρφωση τοπογραφικού ανάγλυφου, θερμική κατάσταση και χημισμός θερμών ρευστών και εδαφικών αερίων).

Οι μεταβολές των καταγραφών των εγκατεστημένων δικτύων παρακολούθησης ήταν εκτός των ορίων που έχουν οριστεί ως «φυσιολογική κατάσταση» του ηφαιστειακού κέντρου των Καμένων και της ευρύτερης περιοχής της καλδέρας. «Με βάση το είδος και την ένταση των μεταβολών που καταγράφουν τα εγκατεστημένα δίκτυα, εκτιμάται σήμερα ότι το ηφαιστειακό κέντρο των Καμένων βρίσκεται στο αρχικό στάδιο της φάσης “επιτήρησης” (κίτρινο), σύμφωνα με την κατάταξη των διεθνών συστημάτων επικινδυνότητας και συναγερμού των ηφαιστείων».

Στατιστικά είναι πολύ πιθανό το ηφαίστειο να επιστρέψει ξανά σε φυσιολογική κατάσταση. Είναι όμως επίσης πιθανό η ηφαιστειακή κρίση να οδηγηθεί σε μη αναστρέψιμη πορεία και να εκδηλωθεί κάποια μικρή ή μεγαλύτερη επαναδραστηριοποίηση του ηφαιστειακού κέντρου της γραμμής των Καμένων. «Η αλλαγή που παρατηρήθηκε στη θερμική κατάσταση του χώρου και η κίνηση υδροθερμικών ρευστών επιβεβαιώνεται από τις αλλαγές στη χημική σύσταση των αερίων των ατμίδων της Νέας Καμένης, όπου η καταγραφόμενη έντονη αύξηση έκλυσης υδρογόνου και διοξειδίου του άνθρακα (σε πολλαπλάσιες ποσότητες από τις τιμές ηρεμίας του ηφαιστείου) ερμηνεύεται ως έντονη θερμική αναθόλωση. Επίσης, η συγκέντρωση της μεγάλης πλειοψηφίας των επικέντρων των σεισμικών γεγονότων του 2011 κατά μήκος της “γραμμής Καμένης”, τη ζώνη κατά μήκος της οποίας εκδηλώθηκαν οι πόροι όλων των υποβρύχιων και χερσαίων ενδοκαλδερικών ιστορικών ηφαιστειακών δράσεων, και η ύπαρξη σεισμικών γεγονότων “μακράς περιόδου” υποδεικνύει το ίδιο».

Τα σενάρια επαναδραστηριοποίησης του ηφαιστείου της Σαντορίνης βασίζονται σε δύο τυπικές εκρήξεις, μία υποπλινιακή (ακραίο σενάριο) και μία πιο τυπική, βουλκάνιου τύπου (πιθανότερο σενάριο), αντίστοιχη με τις περισσότερο γνωστές ιστορικές εκρήξεις. Οι εκρήξεις αυτές συνδέονται με αντίστοιχης έντασης φαινόμενα (σεισμικές δονήσεις, ηφαιστειακή στάχτη και αέρια, κ.λπ.). «Ακραίο σενάριο: Το μεγαλύτερης έντασης ηφαιστειακό γεγονός το οποίο έχει κάποια πιθανότητα να εκδηλωθεί στο προσεχές άμεσο μέλλον είναι μία “υποπλινιακού” τύπου έκρηξη. Υποπλινιακές ορίζονται, ως γνωστόν, οι εκρήξεις μέσου μεγέθους (Δείκτης Ηφαιστειακής Εκρηκτικότητας ΔΗΕ:3). Από μία μεσαίου μεγέθους υποπλινιακή έκρηξη αναπτύσσεται ηφαιστειακή στήλη ύψους μεταξύ 8-12 Km και διαρκεί από 30 έως 60 λεπτά. Από την ομπρέλα του ηφαιστειακού νέφους καταπίπτει τέφρα σημαντικού πάχους σε απόσταση που συνήθως δεν υπερβαίνει τα 10 Km στον άξονα κατεύθυνσης της φοράς του ανέμου κατά το χρόνο της έκρηξης. Τροφοδοτούνται επίσης πυροκλαστικά ρεύματα πυκνότητας, ιδιαίτερα επικίνδυνα για τις εγγύς στον πόρο περιοχές, ενώ σε κίνδυνο εκτίθενται και πιο μακρινές περιοχές που βρίσκονται σε τοπογραφικά ταπεινά, καθώς οι ροές κινούνται οριζόντια και κατά μήκος των κοιλάδων ή των πεδινών περιοχών».

Το πιθανότερο ηφαιστειακό γεγονός, που αναμένεται να εκδηλωθεί, εάν η παρούσα κρίση ακολουθήσει μη αναστρέψιμη πορεία, είναι μία «ιστορικού τύπου» ενδοκαλδερική επαναδραστηριοποίηση των ηφαιστειακών κέντρων των Καμένων. «Πρόκειται για ηφαιστειακή δραστηριότητα αντίστοιχη με αυτές που εκδηλώθηκαν κατά τους ιστορικούς χρόνους και συνέβαλαν στη δημιουργία των νησίδων της Παλαιάς και Νέας Καμένης. Οι αγωγοί τροφοδοσίας (πόροι) όλων των ιστορικών υποβρύχιων και χερσαίων ενδοκαλδερικών ηφαιστειακών κέντρων κατανέμονται ως γνωστόν κατά μήκος μιας ζώνης πλάτους περίπου 2 km και μήκους 13 km, ΒΑ διεύθυνσης, που προβάλλεται στις εικόνες 1 και 2 και έχει χαρακτηριστεί ως “γραμμή Καμένων”. Κατά μήκος αυτής της ζώνης αναμένεται να εντοπιστούν και οι νέοι ηφαιστειακοί πόροι σε περίπτωση επαναδραστηριοποίησης. Οι ηφαιστειακές αυτές δράσεις προαναγγέλλονται από εμφανή πρόδρομα φαινόμενα, όπως σεισμικά γεγονότα έντασης 4-6 σε κλίμακα Μερκάλι, αργή βύθιση της περιοχής στην οποία θα εμφανιστεί ο αρχικός πόρος της έκρηξης κατά δεκάδες εκατοστά, έντονη θερμική ανωμαλία και διάχυση μεγάλων όγκων υδροθερμικών ρευστών, τα οποία γίνονται εμφανή με τη σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας και την έντονη αλλαγή προς το κίτρινο-πράσινο του χρωματισμού της θάλασσας στην εγγύς του αρχικού πόρου περιοχή».

Οι εκρήξεις του 1707-11 και 1866-70 είχαν ιδιαίτερα αργή εξέλιξη. Το σχετικά παχύρρευστο μάγμα, που βρίσκεται σε λίγες δεκάδες μέτρα βάθος, φτωχό σε αέρια φάση η οποία έχει διαφύγει με ήπια διάχυση χωρίς εκρηκτικά φαινόμενα, διεισδύει κάτω από τα προϋπάρχοντα πετρώματα και προκαλεί πολύ αργή αναθόλωση, οδηγώντας σε ανάδυση της περιοχής αυτής εάν βρίσκεται σε ρηχό θαλάσσιο περιβάλλον (π.χ. «Ασπρονήσι» στην έκρηξη του 1707-11). Σε αντίθεση οι εκρήξεις του 1925-26 και 1939-41 είχαν ιδιαίτερα ταχεία εξέλιξη: μόνο λίγες ώρες μετά την εκδήλωση των πρώτων υδροθερμικών εκτονώσεων και εκρήξεων διάνοιξης πόρου, εμφανίζονταν στην επιφάνεια ρευστό μάγμα. Οπως σημειώνεται στο σχέδιο «ΤΑΛΩΣ», «εάν επαναδραστηριοποιηθεί σήμερα το ηφαιστειακό κέντρο των Καμένων, αναμένεται να διατηρηθεί ενεργό για τρία περίπου χρόνια».

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην περιγραφή των σεναρίων επαναδραστηριοποίησης του ηφαιστειακού συμπλέγματος Σαντορίνης οι κίνδυνοι που μπορεί να προκύψουν συνοψίζονται στους εξής:

– Ηφαιστειογενείς σεισμικές δονήσεις

– Εναιώρηση και πτώση ηφαιστειακής στάχτης

– Έκλυση ηφαιστειακών αερίων-Όξινη βροχή

– Υδροθερμικές εκρήξεις, πίδακες θερμού νερού και ατμού, εκρήξεις διάνοιξης ηφαιστειακών πόρων

– Εκτίναξη αναβλημάτων

– Ροές λάβας – Δημιουργία ηφαιστειακών θόλων

– Υδροηφαιστειακές εκρήξεις τύπου Σαρτσέυ (εκρήξεις σε υποθαλάσσιο χώρο)

– Κατολισθήσεις πρανών λόγω ηφαιστειογενούς σεισμικότητας

– Επιφανειακές σεισμικές διαρρήξεις

– Τσουνάμι προκαλούμενο από υποθαλάσσιες ηφαιστειακές εκρήξεις ή κατολισθήσεις πρανών.

Όσον αφορά στις περιοχές που αναμένεται να επηρεαστούν, στις περιπτώσεις των δύο παραπάνω σεναρίων ηφαιστειακής δραστηριότητας, η επιστημονική μελέτη έχει καταλήξει στα ακόλουθα: «Ακραίο Σενάριο: Η περιοχή του νησιού που αναμένεται να επηρεαστεί περισσότερο είναι το οικιστικό σύμπλεγμα Φηρά-Φηροστεφάνι-Ημεροβίγλι με εντάσεις της τροποποιημένης κλίμακας Mercalli που θα φτάνουν μέχρι το 8, καθώς και οι περιοχές Βουρβούλος και Μεσαριά με εντάσεις μεταξύ 7 και 8. Τέλος θα επηρεαστούν σημαντικά οι περιοχές Μανωλάς (Θηρασιά), Μεγαλοχώρι, Ακρωτήρι και Οία με εντάσεις μεταξύ 6 και 7. Οι περιοχές του Μονόλιθου (αεροδρόμιο), του Ακρωτηρίου (αρχαιολογικός χώρος) και των τουριστικών θέρετρων Περίσσας και Καμαρίου δεν αναμένεται να επηρεαστούν σημαντικά».

Αντίστοιχα, στο πιθανότερο σενάριο η περιοχή του νησιού που αναμένεται να επηρεαστεί περισσότερο «είναι το οικιστικό σύμπλεγμα Φηρά-Φηροστεφάνι-Ημεροβίγλι, καθώς και οικισμοί που βρίσκονται στη νοητή προέκταση της γραμμής Καμένης όπως ο Βουρβούλος με εντάσεις της τροποποιημένης κλίμακας Mercalli που θα φτάνουν μέχρι το 7, ενώ στις υπόλοιπες περιοχές του νησιού οι αναμενόμενες εντάσεις δεν θα ξεπερνούν το 6. Οι περιοχές του Μονόλιθου (αεροδρόμιο), του Πύργου, του Εμπορείου, του Μεγαλοχωρίου, του Ακρωτηρίου (αρχαιολογικός χώρος) και των τουριστικών θέρετρων Περίσσας και Καμαρίου δεν αναμένεται να επηρεαστούν σημαντικά».

Η έκρηξη του 1600 π.χ

Το ηφαίστειο της Σαντορίνης είναι από τα μεγαλύτερα υποθαλάσσια ενεργά ηφαίστεια στο κόσμο. Ίσως το μόνο ηφαίστειο η καλντέρα του οποίου φθάνει μέχρι τη θάλασσα. Η μεγαλύτερή του έκρηξη συνέβη κατά τη διάρκεια της Μινωικής Εποχής του Χαλκού πριν από 3.600 χρόνια. Ολόκληρο το κέντρο του τότε κυκλικού νησιού βυθίστηκε στη θάλασσα κατά τη διάρκεια της τρομερής ηφαιστειακής έκρηξης. Η έκρηξη προκάλεσε παλιρροϊκό κύμα, που κυριολεκτικά αφάνισε τον προηγμένο πολιτισμό της Μινωικής Κρήτης, 70 μίλια νότια της Σαντορίνης.

Η τεράστια μάζα ελαφρόπετρας που εκτινάχθηκε κατά την ηφαιστειακή έκρηξη κάλυψε την επιφάνεια της θάλασσας σε μία ευρεία περιοχή, που εν συνεχεία ξεβράστηκαν στις ακτές σε υψηλότερα επίπεδα από το τσουνάμι που προκλήθηκε από την έκρηξη. Στις περισσότερες από τις γύρω περιοχές του Αιγαίου βρέθηκαν κομμάτια ελαφρόπετρας που φαίνεται πως είχαν παρασυρθεί στην επιφάνεια της θάλασσας. Ελαφρόπετρα επίσης βρέθηκε στις βόρειες ακτές της Κρήτης, στις ακτές της Ανάφης, της Λήμνου, της Πάρου, της Σαμοθράκης, της Κύπρου, ακόμα και του Ισραήλ. Οι ειδικοί έχουν ανακαλύψει ίχνη αυτής της έκρηξης ακόμη και μέχρι το Δέλτα του Νείλου στην Αίγυπτο.

Αυτό που αποτελεί σήμερα τη Σαντορίνη είναι ένα μεγάλο μέρος του (τότε κυκλικού) νησιού σε σχήμα ημισελήνου, που βρίσκεται και η μεγαλύτερη καλντέρα της Γης.

Ανεπάρκεια κονδυλίων

Αν και η πραγματικότητα επιβάλει να αντιμετωπιστεί άμεσα και σφαιρικά το ηφαιστειακό φαινόμενο στη Σαντορίνη οι πληροφορίες από τους επιστήμονες που παρακολουθούν το φαινόμενο δεν είναι ενθαρρυντικές.

Από το Αστεροσκοπείο Αθηνών πληροφορούμεθα λοιπόν πως δεν υπάρχουν κονδύλια ούτε για αποστολές τεχνικών στο νησί προσκειμένου να επιδιορθώσουν βλάβες στο δίκτυο σεισμογράφων που έχουν τοποθετηθεί για να παρακολουθείται το φαινόμενο. Μάλιστα αναφέρθηκε στο zougla.gr πως συνειδητοποιημένοι πολίτες προσφέρονται εθελοντικά  προκειμένου να αλλάξουν μπαταρίες στα όργανα μέτρησης ή να πραγματοποιήσουν απλές αλλά αναγκαίες παρεμβάσεις στα όργανα.

Γνωστοί σεισμολόγοι επισήμαιναν στο zougla.gr πώς θα πρέπει να ανασυσταθεί και να λειτουργήσει εκ νέου η Ομάδα Παρακολούθησης η οποία είχε συσταθεί προ ετών ( πάλι επί υπουργίας Μιχάλη Χρυσοχοΐδη) για την συνεχή και λεπτομερή παρακολούθηση του φαινομένου σε όλες του τις παραμέτρους.

Ανακοίνωση της Πολιτικής Προστασίας

Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της για εκπόνηση Γενικών Σχεδίων για όλους τους κινδύνους στη χώρα μας και σε συνέχεια της έκδοσης των Σχεδίων Δάρδανος (πλημμύρες) και Ιόλαος (δασικές πυρκαγιές)  προχώρησε στην ολοκλήρωση και έκδοση τριών Γενικών Σχεδίων.

Το Γενικό Σχέδιο με την κωδική ονομασία Εγκέλαδος[1] για την Αντιμετώπιση Εκτάκτων Αναγκών και Άμεση/Βραχεία Διαχείριση των Συνεπειών από την Εκδήλωση Σεισμών

Το Γενικό Σχέδιο με την κωδική ονομασία Ηράκλειτος[2],  για την Αντιμετώπιση Τεχνολογικών Ατυχημάτων Μεγάλης Έκτασης στο πλαίσιο εναρμόνισης με την Ευρωπαϊκή οδηγία SEVESO III  και

Το Γενικό Σχέδιο με την κωδική ονομασία Τάλως[3]  για την Αντιμετώπιση Εκτάκτων Αναγκών και Άμεση/Βραχεία Διαχείριση των Συνεπειών από την Εκδήλωση Ηφαιστειακής Δραστηριότητας στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης

Τα τρία αυτά σχέδια θα παρουσιαστούν σε συνέντευξη Τύπου στις εγκαταστάσεις του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ) του Πυροσβεστικού Σώματος, την Τετάρτη, 19 Φεβρουαρίου 2020 και ώρα 13.00.

Σημειώνεται ότι με τα σχέδια επιδιώκεται η άμεση και συντονισμένη απόκριση των εμπλεκόμενων Φορέων σε Κεντρικό, Περιφερειακό και Τοπικό επίπεδο, σύμφωνα με το νέο δόγμα και δομή της ΓΓΠΠ, που αποτυπώθηκε πρόσφατα με τον Ν.4662/20 για την αναμόρφωση του συστήματος Πολιτικής Προστασίας της χώρας .

[1] Ο Εγκέλαδος στην ελληνική μυθολογία φέρεται ως ο αρχηγός των Γιγάντων, γιος του Ταρτάρου και της Γης. Στη Γιγαντομαχία ο Εγκέλαδος ήταν αντίπαλος της θεάς Αθηνάς, η οποία τον εξουδετέρωσε ρίχνοντας πάνω του τη Σικελία. Από τότε ο Εγκέλαδος προσπαθεί να ελευθερωθεί, προκαλώντας έτσι σεισμούς και εκρήξεις του ηφαιστείου της Αίτνας

[2] Ο Ηράκλειτος ο Εφέσιος ήταν Έλληνας προσωκρατικός φιλόσοφος και μελετητής του φυσικού κόσμου, ο οποίος υποστήριζε ότι η πρωταρχική ουσία στον κόσμο είναι η ενέργεια (το πυρ). Χαρακτηριστικό είναι το απόφθεγμά του «τα ψυχρά θερμαίνονται, τα θερμά ψύχονται, τα υγρά ξηραίνονται, τα ξηρά υγραίνουν», το οποίο υποδεικνύει ότι οι φαινομενικά αντίθετες καταστάσεις, τάσεις και δυνάμεις, συνδέονται με μία συνεκτική σχέση αρμονίας. Η σχέση των αντιθέτων του δεν εκφράζεται μόνο μέσω του κοινού λόγου, αλλά και ως «πόλεμος» – μία άλλη όψη της αρμονίας, μία κοσμική σταθερά που διέπει τα αντίθετα και παράγει διαρκώς μέσω συγκρούσεων νέες ισορροπίες. Η χρήση του όρου πόλεμος («πόλεμος πατήρ πάντων» είναι ένα επίσης από τα γνωστά ρητά του) συνδέεται στην ουσία με το «τὰ πάντα ρεῖ», καθώς τα πάντα στον κόσμο είναι σε συνεχή κίνηση και διεργασία (δηλαδή, σε πόλεμο).

[3] Ο Τάλως, ήταν ένας μπρούντζινος γίγαντας που ο Ήφαιστος είχε δωρίσει στον Μίνωα για να προστατεύει την Κρήτη, εκτοξεύοντας βράχους εναντίον αυτών που τυχόν την απειλούσαν. Κατά μιαν άποψη, ο Τάλως ήταν το νησί της Θήρας που προστάτευε την Κρήτη από βόρειες απειλές. Το σώμα του από άθραυστο μπρούντζο ταυτίζεται με τα τοιχώματα της νεωστί δημιουργημένης καλντέρας, ενώ στους βράχους που εκτόξευε, μπορούν να αναγνωριστούν οι μύδροι του ηφαιστείου. Τον Τάλω εξόντωσαν οι Αργοναύτες πλέοντας από τη Λιβύη. Αφαίρεσαν από τη φτέρνα του το καρφί που έφραζε τη μοναδική του φλέβα αφήνοντας έτσι να χυθεί το ιχώρ που τον κρατούσε ζωντανό. Στην κατάρρευση του Τάλου πιστεύεται ότι απηχείται η κατάπαυση της έκρηξης του θηραϊκού ηφαιστείου, αφού είχαν ήδη εκλυθεί τεράστιες ποσότητες υλικών.