Ελπίδα Νούσα

Θα το βρείτε: σε “Πολιτεία”, “Πρωτοπορία” Αθήνας-Θεσσαλονίκης-Πάτρας, “Ιανός” Αθήνας και Θεσσαλονίκης, και σε όλα τα βιβλιοπωλεία της Ελλάδας και του εξωτερικού που θα ζητηθεί σε 2-5 ημέρες. β) ΗΠΑ μέσω του “Εθνικού Κήρυκα”. γ)στις εκδόσεις Φίλντισι on line, με μειλ ή τηλεφωνικά 210 65 40 170 – [email protected]

Στο μεγάλο βιβλίο της φαντασίας κάθε παιδιού ή ενήλικα υπάρχει μια σκηνή, όπου μία γιαγιά, τριγυρισμένη από τα εγγόνια της δίπλα στο τζάκι αφηγείται παραμύθια.

Όλοι, άλλοι λίγο, άλλοι πολύ έχουμε βιώσει στην πραγματικότητα μια τέτοια σκηνή…
Έτσι, ρίχνω τα ξύλα στο τζάκι κι η φωτιά λαμπαδιάζει!
Για κοπιάστε…Όλοι, μικροί – μεγάλοι! Έχω παραμυθοτάξιδο για όσους ακόμα ονειρεύονται…

Το 1910 ο Μωρίς Ραβέλ συνέθεσε ένα από τα πιο αγαπητά έργα, τη συλλογή των πέντε παιδικών κομματιών, που  γνωρίζουμε με τον τίτλο: «Η Μάνα μου η Χήνα». Αρχικά γράφτηκε για πιάνο για τέσσερα χέρια, για δύο νέους μαθητές πιάνου, τη Μιμή και το Ζαν, παιδιά ενός ζευγαριού φίλων του συνθέτη.
Άγαμος και άτεκνος, ο Ραβέλ  λάτρευε τα παιδιά και τον κόσμο της φαντασίας τους. Αργότερα το έργο ενορχηστρώθηκε και μεταγράφηκε για σόλο πιάνο ή διασκευάστηκε για μπαλέτο.

Πρόκειται για σύνθεση τρυφερά βελούδινη, που ενέπνευσε στον Ραβέλ ο παραμυθόκοσμος του 17ου αι.

Συγκεκριμένα, μία συλλογή έξι παραμυθιών του Σαρλ Περρώ που κυκλοφόρησαν το 1697, εμπνευσμένα από παραδοσιακά παραμύθια, στα οποία η Μάνα Χήνα, ως δημοφιλής χαρακτήρας της λαϊκής μυθοπλασίας, διαδραματίζει κεντρικό ρόλο. Ως φιγούρα, παραπέμπει στην γκουβερνάντα, στη γυναίκα εκείνη που αφηγούμενη ιστορίες στα παιδιά, γίνεται η ίδια κομμάτι της προφορικής παράδοσης.

Η ορχηστρική εκδοχή περιλαμβάνει πέντε παραμυθένιους μουσικούς πίνακες. Ένας απ’αυτούς αναφέρεται στην «Ασχημούλα, την πριγκίπισσα των παγόδων»*, με γαλλικό τίτλο: «Laideronnette, Imperatrice des Pagodes»

*[Παγόδες, στα κινέζικα παραμύθια ήταν μικροσκοπικά ανθρωπάκια από πορσελάνη και κρύσταλλο, ιέρειες και ιερείς του ομώνυμου βασιλείου. Μάλιστα, στη Γαλλία του 18ου αι. παρατηρείται ένα είδος πορσελάνινης διακόσμησης με μικρές κινέζικες φιγούρες με αλλόκοτο πρόσωπο και κινούμενο κεφάλι, με το όνομα παγόδες].

Ο Ραβέλ γράφει στην αρχή της κίνησης αυτής:

«Ενώ η μικρή άσχημη πριγκίπισσα παίρνει το μπάνιο της, οι μικροί ιερείς και ιέρειες (παγόδες) τής τραγουδούν και εκτελούν διάφορα μουσικά όργανα, ανάλογα με το μικροσκοπικό τους μέγεθος: όμποε και λαούτα κατασκευασμένα από τσόφλια καρυδιών, βιόλες από φλούδες αμυγδάλων κ.ά.»

ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ:

Η Ασχημούλα ήταν μια πολύ όμορφη κινέζα πριγκίπισσα, την οποία καταράστηκε μια κακιά μάγισσα και τη μεταμόρφωσε σε μικροσκοπική δράκαινα με πολύ άσχημη όψη. Επειδή η Ασχημούλα ντρεπόταν για την εμφάνισή της, κρύφτηκε σε ένα μακρινό κάστρο. Μια μέρα, συνάντησε ένα εξίσου άσχημο Πράσινο Φίδι, το οποίο ήταν στην πραγματικότητα ένας ωραίος πρίγκιπας που τον είχε, και αυτόν, καταραστεί η κακιά μάγισσα. Μαζί άρχισαν να περιπλανώνται για πολλά χρόνια, σε διάφορους τόπους.
Τελικά, ναυάγησαν και οι δυο στο νησί των Παγόδων, του οποίου οι κάτοικοι ήταν μικροσκοπικά ανθρωπάκια από πορσελάνη και κρύσταλλο.
Οι παγόδες ανακήρυξαν βασίλισσά τους την Ασχημούλα.
Στο τέλος τα μάγια λύνονται και η πριγκίπισσα και ο πρίγκιπας παίρνουν την πραγματική τους μορφή.

Στο έργο αυτό ο Ραβέλ δημιουργεί μια οριένταλ αίσθηση, μια ανατολίτικη εξωτική ατμόσφαιρα με τη χρήση στοιχείων από την ορχήστρα Γκαμελάν και δη πεντατονικών μελωδιών, κάτι που παρατηρούμε από την έναρξη, όπου ένα γρήγορο κι ανάλαφρο θέμα εκτελείται βασισμένο στην πεντάφθογγη κλίμακα της Άπω Ανατολής.

Διάλεξα να το ακούσουμε από ορχήστρα και σε μια υπέροχη οπτικοποιημένη εκδοχή του παραμυθιού, που ελπίζω να  απολαύσετε με τον ενθουσιασμό και την έξαρση ενός μικρού παιδιού, που αρέσκεται να βαδίζει σε παραμυθόκοσμους…
Η φωνή της «Μάνας Χήνας», κουβάρι από φανταστικές ιστορίες, κόκκινη κλωστή, που ξετυλίγει το όνειρο, την ελπίδα και κάθε τι απρόβλεπτο…

Δείτε το και είμαι σίγουρη πως θα σάς αρέσει! Kαι σε ποιόν δεν αρέσουν τα παραμύθια, άλλωστε;
Η καθημερινότητα είναι δύσκολη κι η καρδιά αναζητά το όνειρο, την ελπίδα, συνειδητά στο ολιγόλεπτο παραμύθι…
Εξάλλου ο Ραβέλ ήταν ένας ανεξάντλητος παραμυθάς, αφού συχνά κατασκεύαζε δικές του ιστορίες και τις έλεγε στα παιδιά των φίλων του, διατηρώντας έτσι καθόλη τη διάρκεια της ζωής του την ικανότητα να βλέπει τον κόσμο με τα μάτια ενός παιδιού…

ΕΙΚΟΝΑ: «Miniature – Ρorcelain Chinese Ρagodine»

RAVEL: «Mother Goose Suite, 3. Laideronnette, Empress of the Pagodas»: