Δήμητρα Παπαναστασοπούλου

Μέσα στη σύγχυση των γεγονότων που περιγράψαμε στο προηγούμενο άρθρο, το φθινόπωρο του 1829 η αγγλική ηγεσία πίστεψε ότι η κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν αναπόφευκτη. Γι’ αυτό πρότεινε την εγκαθίδρυση ενός ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Οι Ρώσοι υιοθέτησαν αυτή τη στάση, επειδή η όποια αντίρρηση ή επιφύλαξη θα υποβάθμιζε τον ρόλο τους στον καταναγκασμό των Τούρκων να δεχθούν τους όρους της Τριμερούς.

(Σ’ αυτό το σημείο προκύπτουν κάποια ερωτήματα: Γιατί δεν αξίωσαν οι Ρώσοι να περιληφθεί στο νέο κράτος η Κρήτη, που από το 1821 βρισκόταν σε αδιάκοπο πόλεμο με Τούρκους και Άραβες και είχε υποστεί τόσες συμφορές; Γιατί δεν αξίωσαν να περιληφθεί η Σάμος που είχε μείνει ελεύθερο και απάτητο κάστρο; Μια λογική απάντηση είναι ότι είχε πάψει να ενδιαφέρεται για την ελληνική υπόθεση, στρέφοντας την προσοχή της στην Κωνσταντινούπολη, επιζητώντας, μετά τον πόλεμο, συμφιλίωση με τους Τούρκους και ανάπτυξη στενών σχέσεων. Ο διοικητής των τουρκικών στρατευμάτων, Χαλήλ Πασάς, ορίστηκε έκτακτος απεσταλμένος στην Αγία Πετρούπολη και στην Κωνσταντινούπολη έφθασε ο κόμης Ορλώφ. Στόχος των Ρώσων ήταν να υποκαταστήσουν τους Αγγλογάλλους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και να αναλάβουν εκείνοι την κηδεμονία της Πύλης).

Οι Γάλλοι συμφώνησαν πρόθυμα επειδή αυτή η λύση ευνοούσε τα δικά τους συμφέροντα, ενώ συγχρόνως μπορούσαν να φανούν ευχάριστοι στους Άγγλους, εξασφαλίζοντας την ανοχή τους στην επιχείρηση για την κατάκτηση της Αλγερίας. (Το πρόσχημα ήταν η δράση των Αλγερινών πειρατών στη δυτική Μεσόγειο, γεγονός που ζημίωνε τη γαλλική ναυσιπλοϊα. Ο γαλλικός στόλος είχε αποκλείσει τις ακτές της Αλγερίας από το 1827). Ταυτόχρονα είχαν πετύχει την υπόσχεση των Άγγλων να ανατεθεί στη Γαλλία η προστασία των Κθολικών στην Ελλάδα, δηλαδή την ανανέωση των παλιών προνομίων των Γάλλων βασιλέων. Μ’ αυτόν τον τρόπο, η Γαλλία θα αποκτούσε νόμιμο πολιτικό προγεφύρωμα στην Ελλάδα και δικαίωμα επεμβάσεων στα εσωτερικά του νέου κράτους.

Όσο για τους Τούρκους, προσπαθούσαν να χάσουν το δυνατό λιγότερο έδαφος. Πάντως, όλοι τους, δρούσαν ερήμην των Ελλήνων…

Με το Πρωτόκολλο της 3^ης Φεβρουαρίου 1830 οριστικοποιήθηαν τα σύνορα του νέου κράτους(βόρεια σύνορα από τιςεκβολές του Αχελώου ως τις εκβολές του Σπερχειού). Ακολούθησε μια διετία κρίσεων, αναστατώσεων και ανακατατάξεων- στην Ελλάδα δολοφονία Καποδίστρια και επιλογή του Όθωνα, στην Ευρώπη κατάληψη της Αλγερίας από τους Γάλλους, επανάσταση του Ιουλίου, εξεγέρσεις στο Βέλγιο και την Πολωνία. Στην Αγγλία ο φιλελεύθερος Λόρδος Palmerston διαδέχτηκε τον Wellington, στη Γαλλία ο Talleyrand τον La Ferronnays.

Όλα είχαν ωριμάσει για μια νέα τριμερή συμφωνία. Στις 9 Ιουλίου 1832 υπογράφηκε στο Λονδίνο η συνθήκη «οριστικού συμβιβασμού μεταξύ των Τριών Δυνάμεων και της Πύλης για το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος. Τα ηπειρωτικά σύνορα επανέρχονταν στην παλιά γραμμή (συμφωνημένη από το 1829 στον Πόρο), δηλαδή μεταξύ Αμβρακικού και Παγασητικού. Τα νησιά δεν περιλαμβάνουν τη Σάμο, την Κρήτη και τη Χίο.

Ο ελληνισμός αποκτούσε πλέον μια εθνική εστία, όσο μικρή κι ανίσχυρη κι αν ήταν. Στάθηκε τυχερός και κέρδισε την ανεξαρτησία του λόγω των διεθνών συγκυριών, επειδή σε μια συγκεκριμένη στιγμή τα συμφέροντα των μεγάλων ταυτίστηκαν. Από εκεί και στο εξής, χρειαζόταν όλη του η υπομονή, η καρτερία και οι θυσίες, τα ποτάμια του αίματος που θα κυλούσαν για να φτάσει στο σήμερα.

Με το σημερινό άρθρο τελειώνει το μεγάλο μου αφιέρωμα στην Επανάσταση του 1821. Προσπάθησα να ρίξω λίγο φως σε σπουδαία γεγονότα, τόσο της αρχής, όσο και του τέλους.

Εύχομαι σε όλες και όλους να είστε καλά, με την ευχή να διαφυλάττουμε πάντα την ελευθερία τούτης της μικρής πατρίδας. Αυτή μας έλαχε, όπως λέει ο ποιητής και «σαν αυτή πιο όμορφη δεν είδα».