Οι ασθενείς με καρκίνο, μετά τους ασθενείς με AIDS, παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ποσοστό υποθρεψίας που μειώνει τη μυϊκή μάζα και αλλάζει τη σύσταση του σώματος. Ο υποσιτισμός εμφανίζεται στο 40% έως 80% των ογκολογικών ασθενών (ιδιαίτερα με όγκους στο ανώτερο πεπτικό σύστημα) και αποτελεί κύρια αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας σε άτομα με προχωρημένη νόσο. Η υποθρεψία επιπρόσθετα, επηρεάζει την ικανότητα των ασθενών να ανεχτούν ποικίλες ή και πολλαπλές θεραπείες και βάλει ευθέως στην ποιότητα ζωής τους.

Εκτιμάται ότι το 45% των ογκολογικών ασθενών θα απωλέσει το 10% του σωματικού βάρους που είχε τη στιγμή της εισαγωγής του ενώ τα 2/3 θα εκδηλώσουν υποθρεψία κατά την πορεία της νόσου. Ο ογκολογικός ασθενής πρέπει να είναι σε στενή επαφή με την θεραπευτική ομάδα και να τηρεί πιστά τις οδηγίες που θα του δοθούν.

Την ακούσια απώλεια βάρους προκαλεί η αδυναμία πρόσληψης ή απορρόφησης επαρκών θερμίδων- κυρίως λόγω προβλημάτων στο πεπτικό σύστημα- η απώλεια όρεξης ή μεταβολικές εκτροπές, που οφείλονται όχι μόνο στον όγκο αλλά και στις επιπτώσεις του θεραπευτικού  σχήματος (χειρουργείο, φαρμακευτική αγωγή, ακτινοβολία). Για παράδειγμα η χειρουργική επέμβαση μπορεί να προκαλέσει δυσαπορρόφηση, η ακτινοθεραπεία ναυτία και διάρροια ενώ η χημειοθεραπεία ναυτία, έμετο, διάρροια και  βλεννογονίτιδα.

Ανορεξία, πρώιμος κορεσμός, απώλεια βάρους, αδυναμία, μυϊκή ατροφία, εύκολη κόπωση, εξασθενημένο ανοσοποιητικό, μειωμένες σωματικές και πνευματικές ικανότητες είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα της υποθρεψίας και συνοδεύονται από αλλαγές σε μεταβολικό και ενδοκρινολογικό επίπεδο. Είναι συχνότερη στους ογκολογικούς ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας και προχωρημένου σταδίου.

Ο ογκολογικός ασθενής χρειάζεται επάρκεια σε:

Ενέργεια. Οι θερμίδες του, συνήθως πρέπει να είναι περίπου ίδιες με ένα υγιές άτομο: μια εξατομικευμένη μέτρηση μπορεί να δώσει ασφαλή απάντηση για τις ανάγκες του.

Πρωτεΐνη.  Χρειάζεται διπλάσιες από ένα υγιές άτομο.

Βιταμίνες και μέταλλα. Οι ανάγκες του καλύπτονται από τις ημερήσιες συστάσεις και δεν πρέπει να τις υπερβαίνουν παρά μόνο αν διαγνωσθεί ανεπάρκεια.

Για υγιές βάρος και την ελάχιστη απώλεια μυϊκού ιστού (συχνή παρενέργεια ασθένειας και θεραπείας) απαιτούνται:

Άφθονα φρούτα και λαχανικά.  Καλύπτουν τις θρεπτικές ανάγκες και ενυδατώνουν.

Μπλοκ σε επεξεργασμένα τρόφιμα και τηγανητά. Έτοιμα γεύματα, κονσέρβες, γλυκά, αλλαντικά κ.α

Τρόφιμα πλούσια σε ενέργεια. Πρωτεΐνούχες τροφές (ανάλατοι ξηροί καρποί, κρέας από το οποίο αφαιρούμε τα ορατά λίπη,  πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, ψάρια και θαλασσινά όπως σολομός, σαρδέλες, γαύρος, σκουμπρί, τσιπούρα, λαυράκι, γαρίδες και καλαμάρι Smoothies με γάλα, φρούτα και ξηρούς καρπούς, ανάμικτοι χυμοί, ελαιόλαδο, όσπρια όπως φακές, φασόλια, ρεβίθια κ.α, αβοκάντο, αυγά και τυριά όπως γραβιέρα, παρμεζάνα κ.α

Λιπαρά φυτικής προέλευσης. Ναι σε ελαιόλαδο, αβοκάντο και ξηρούς καρπούς.

Σωματική δραστηριότητα. Βελτιώνει τη φυσική κατάσταση και τη διάθεση. Η άσκηση δεν μειώνει το βάρος αλλά  διατηρεί τη μυϊκή μάζα, την αντοχή και την οστική πυκνότητα ενώ μειώνει στρες, κατάθλιψη και δυσκοιλιότητα. Ο θεράπων ιατρός θα καθορίσει τί είδους άσκηση ωφελεί τον ογκολογικό ασθενή, που θα εκτελέσει αάνει αυτό που μπορεί και όταν μπορεί, χωρίς πίεση.

Όχι σε…μάγους. Μακριά από ακραίες διατροφικές πρακτικές που δεν έχουν επαρκή επιστημονική υποστήριξη. Τέτοιου είδους «δίαιτες» υπονομεύουν την επαρκή πρόσληψη ενέργειας, λιπαρών, πρωτεϊνών και μικροθρεπτικών συστατικών.

Γεύματα. Να καταναλώνονται τις ώρες που η τροφή είναι ευκολότερα ανεκτή (πχ το πρωί) σε μικρά και συχνά γεύματα.

Συμπλήρωμα βιταμινών ή μετάλλων. Ανάλογα με την κατάσταση θρέψης και την ικανότητα σίτισης, οι θεράποντες ιατροί θα εξατομικεύσουν τις συστάσεις για το είδος του σκευάσματος και τη συχνότητα κατανάλωσής του.

Φαγητό VS παρενέργειες θεραπείας. Η αντικαρκινική αγωγή μπορεί να προκαλέσει διάρροιες, άφθες στη στοματική κοιλότητα, αλλαγές στη γεύση, ζαλάδες και εμετούς που δυσκολεύουν την σίτιση. Μπαχαρικά και μυρωδικά, ενισχύουν τη γεύση του φαγητού. Τη γεύση του νερού βελτιώνουν ροδέλες από λεμόνι, αγγουράκι ή φρέσκο δυόσμο. Φρούτα και λαχανικά, σούπες, γάλα και τσάι ενυδατώνουν τον οργανισμό: χωρίς όμως προσθήκη ζάχαρης.

Στόμα με άφθες. Καταπραΰνουν τρόφιμα μικρότερης οξύτητας (φρούτα σε smothies, γάλα και ξηροί καρποί) σε αντίθεση με τις σάλτσες που έχουν μ βάση τη ντομάτα και το λεμόνι. Προτιμότερο να πολτοποιούνται τα τρόφιμα με την προσθήκη φυτικών ελαίων ή ελαίων  από ξηρούς καρπούς.

Τάση για έμετο. Μικρότερα και συχνότερα γεύματα (π.χ. 6) αντί για μεγάλα και πιο αραιά. (π.χ. 3), με τρόφιμα πλούσια σε θρεπτική αξία.

Αποστροφή για κρέας. Μπορεί να αντικατασταθεί με άλλες πηγές πρωτεΐνης (ψάρι, αυγό, όσπρια και ξηρούς καρπούς).

Μεταλλική γεύση στο στόμα. Αντιμετωπίζεται με τσίχλες, λίγη μέντα ή δυόσμο, εσπεριδοειδή και βούρτσισμα των δοντιών πριν το γεύμα.

Κοινωνική ζωή. Να αποφεύγονται επαφές με (πιθανούς) ασθενείς ή χώροι με αυξημένο μικροβιακό φορτίο. Η αντικαρκινική θεραπεία αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό και ο οργανισμός είναι πιο ευάλωτος και στις λοιμώξεις.

Τροφογενείς λοιμώξεις. Προσεκτικό πλύσιμο των χεριών κατά την προετοιμασία του φαγητού και πριν την κατανάλωσή του. Σχολαστικός καθαρισμός  φρούτων και λαχανικών με τρεχούμενο νερό και αυστηρός έλεγχος της ημερομηνίας λήξης των προϊόντων. Γάλα, γαλακτοκομικά προϊόντα και χυμοί να προέρχονται από παστεριωμένες πηγές. Ξεπάγωμα των κατεψυγμένων προϊόντων μόνο στη συντήρηση και άμεση μεταφορά στο ψυγείο, του φαγητού που περίσσεψε.

Τροφές πλήρως μαγειρεμένες. Σούσι, ωμά ψάρια και μελάτα αυγά καλό είναι να αποφεύγονται.